Bağ-Kur’lu kız yetim aylığı alamaz

Tam olarak, yukarı tükürseniz bıyık aşağı tükürseniz sakal işiniz var. Hem rahmetli anneniz hem de siz Bağ-Kur’a kaydolmamışsınız ve şimdi kayıt olsanız anneniz ve sizin için borç çıkacağı gibi Bağ-Kur’lu olacağınız günden itibaren de yetim aylığını kaybedeceksiniz. Bu işi geç yapsanız bu kere ödedikleri tüm aylıkları yeni bir yetim aylığı başvurunuz yok diye sizden geri isteyecekler…

24 Şubat 2009’da vefat eden annem 1995’te SSK’dan emekli olmuştu.  Ardından 1998’de bir limited şirkete % 2,5 oranında ortak oldu.  Biz 2007’ye kadar annemin emekli bir şirket ortağı olduğu için SGDP ödemesi gerektiğini bilmiyorduk.  Öğrendikten sonra kendileri de emekli olup SGDP ödemesi gereken diğer ortaklara durumu aktardığımızda çok büyük bir prim borcunun söz konusu olduğunu söyleyip bizi hareket etmekten caydırdılar.  Annemin hastalığı nedeniyle konuyla ilgilenemedik ve annem şirket ortağı olarak vefat etti.  Yasalaşması beklenen yeni af kapsamında annemin SGDP borcunu ödemeyi istiyorum. Ancak ben çalışmadığım için babam dolayısıyla yetim maaşı alıyorum. Annemin mirasçısı olarak ortaklık da bana geçti ve ben ortaklıktan 20 Mayıs 2009’da ayrıldım.  Benim yetim maaşı alırken yaklaşık üç ay kadar şirket ortağı olmam aldığım yetim maaşı ve sağlık yardımı açısından sorun yaratır mı?  Eski yazılarınızdan birinde (9 Nisan 2009 tarihli) şirket ortaklığının üç ay içinde Bağ-Kur’a bildirilmesi gerektiğini belirtmişsiniz.  Ancak benim ortaklığım annemin vefat tarihi olan 24 Şubat 2009 ile 20 Mayıs 2009 arasındaydı ve üç aydan kısa sürdü.  Bağ-Kur’a yaklaşık bir ay önce gittiğimde annemin şirket ortaklığı kayıtlarında yoktu, annemin SGDP borcu için yapmam gerekenleri söylediler, ancak benim durumumla ilgili doyurucu bir açıklama getiremediler.  Buna göre yeni çıkacak af kapsamında annemin SGDP borçlarını ve varsa benim ortaklıktan kaynaklanan prim ve cezalarımı ödemem aldığım yetim maaşı ve sağlık yardımı açısından sorun yaratır mı?  Şu anda çalışmıyorum ve hiçbir şirket ortaklığım yok. İsmi Saklı

***Şirket ortağı emekliler ve SGPD borcu

Hanımefendi, önce annenizin durumundan başlayalım. Anneniz SSK emeklisi iken şirket ortağı olması sebebiyle 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu’nun Sosyal Güvenlik Destek Primi başlıklı ek 20’inci maddesine göre; ”… Diğer sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık ve malullük aylığı bağlananlardan, 24 üncü maddenin (I) numaralı bendinde belirtilen kapsamda çalışmaya başlayanlar, çalışmaya başladıkları ayı takip eden ay başından itibaren, çalışmalarının sona erdiği ay dahil, bu Kanunun 50 nci maddesine göre belirlenen onikinci gelir basamağının %10’u oranında sosyal güvenlik destek primi öderler. Sosyal güvenlik destek primi ödemesi gerekenlerden bu Kanunun yayım tarihinden önce aylık bağlananlar Kanunun yayımını, daha sonra tekrar gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ise mükellefiyetin başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde Kuruma yazılı bildirimde bulunmak zorundadırlar. Bu süre içinde Kuruma yazılı bildirimde bulunmayanlar ile Kurumca tespit edilemeyenlerden sosyal güvenlik destek primi, 53 üncü maddeye göre hesaplanarak tahsil edilir…”

1 Ağustos 2004 günün vefat ettiği 24 Şubat 2009 tarihleri arasında birikmiş yaklaşık 3500 lira ana para ve 4000 lira kadar da gecikme zam ve faizi borcu olmalı. Olmalı diyorum yazınızda bahsetmişsiniz, Bağ-Kur hala annenizin şirket ortaklığından haberdar değil. Bu borç Bağ-Kur haberdar olunca oluşacak. Bana sorarsanız henüz TBMM’de görüşülmekte olan prim affı ile ilgili Kanun çıkmadan borcu oluşturun ve af çıkınca ana paranın enflasyonla artırılmış halini ödeyeceksiniz gecikme zammı kısmı silinecek. Bu arada Bağ-Kur bugüne kadar annemin şirket ortaklığından haberdar olmamış bundan sonra da olmaz deyip boş verebilirsiniz ama ilerde borcu afsız ödemek zorunda kalabilirsiniz. Bu arada ayrıntı vermemişsiniz ama annenizin bu borcu sadece sizin değil başka mirasçı varsa onlara da aittir.

***Şirket ortağı yetim aylığı alamaz

Sizin durumunuza gelince, yazınızda babanız üzerinden yetim aylığı aldığınızdan bahsediyorsunuz ama babanızın SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı durumunu yazmamışsınız. Şayet, babanız Bağ-Kur ve SSK’lı ise yani siz buralardan yetim aylığı alıyorsanız, annenizin vefatı ile mirasçı sıfatıyla 3 ay kadar devam eden şirket ortaklığı döneminizde Bağ-Kur’lu olmanız gerektiğinden yetim aylığı alma hakkınız yoktu. Babanız T.C. Emekli Sandığı iştirakçisi ise yetim aylığınız devam ederdi.

Sizin de tıpkı anneniz gibi şirket ortağı olduğunuzdan Bağ-Kur’un haberi yok. Olunca hem size 3 aylık Bağ-Kur prim borcu çıkacak hem de 24 Ocak 2009 günü itibariyle babanızdan aldığınız yetim aylığı kesip bugüne kadar ödediklerini de sizden geri isteyecekler. Sonra da tekrar başvurursanız yeniden yetim aylığınızı bağlarlar.

***Hem anadan hem babadan yetim aylığı

Öte yandan bahsetmemişsiniz ama sadece babanızdan mı yetim aylığı alıyorsunuz annenizden dolayı da yetim aylığı talebiniz olmadı mı? Zira duruma göre her ikisinden de yetim aylığı alma hakkınız olabileceği gibi anne-babanız aynı kurumdan emekli iseler yüzde 50 zamlı yetim aylığı alma hakkınız da olabilir. Yukarıda ifade etmeye çalıştığım gibi durumunuz zor, yukarı tükürseniz bıyık, aşağı tükürseniz sakal hesabı gibi. Hem sizin hem annenizin şirket ortaklığını Bağ-Kur’a duyursanız bir dert, duyurmasanız başka dert başınıza gelecek. Ya bildirip çıkacak sonuçları göreceksiniz ya da duyurmayıp uykusuz geceler geçireceksiniz. Bence korkulu rüya görmektense uyanık kalmayı tercih edin.