ENGELİLERİN ENGELLENEN EMEKLİLİĞİ
12 Ekim 2012
ENGELİLERİN ENGELLENEN EMEKLİLİĞİ
Engelli çalışanlarımız emeklilik konusu hakkında soruları elime geçtiğinde cevaplamaya çalışıyorum.
Fakat bir çok engelli vatandaşımız bu konuda eksik bilgiye sahip olduğu için bazı kafa karışıklıkları oluşmaktadır.
Aslında engelli vatandaşlarımız için hiç de adil olmayan uygulama kademeli geçiş ile emeklik haklarının uzatılması olmuştur.
Fakat ellerinden giden bu haklarına ise seyirci kalmışlardır.
Bugün erken emekli olma adına Kızılay Meydanı dolduranlar hak arar iken bu sessiz çoğunluğun çığlığına maalesef kulak tıkanarak üç maymun oynanıyor.
Onlarında erken emekli olma hakları yok mu diye düşünmüyoruz.
Her reform senaryosu ile şartlar ağırlaşıyor.
Senaryonun ilk perdesinde;
Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananlar
5510 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin iki ve üçüncü fıkraları ile sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların, 506 sayılı Kanunda öngörülen aylığa hak kazanma koşulları korunmuştur.
Kademeli geçiş ile sistem ağırlaştırıldı.
– 06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihte en az 12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi olanlara 15 yıl 3600 gün,
– 06.08.2003 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlardan sakatlık derecesi;
Birinci derecede sakatlığı (% 80 – % 100 arasında) olanlara en az 15 yıl sigortalılık süresi ve en az 3600 gün,
İkinci derecede sakatlığı (% 60 – % 79 arasında) olanlara en az 18 yıl sigortalılık süresi ve en az 4000 gün,
Üçüncü derecede sakatlığı (% 40 – % 59 arasında) olanlara en az 20 yıl sigortalılık süresi ve en az 4400 gün,
şartlarıyla yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
06.08.2003 tarihinden önce sigortalı olup bu tarihte 12 yıldan daha az sigortalılık süresi bulunanlar ise 506 sayılı Kanunun geçici 87. maddesindeki kademeli geçiş sürecindeki şartları yerine getirmeleri halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.
|
06.08.2003 tarihindeki sigortalılık süresi/başlangıcı
|
I. Derece sakat
|
II. Derece sakat
|
III. Derece sakat
|
|||
|
Sigortalılık süresi
|
Gün sayısı
|
Sigortalılık süresi
|
Gün sayısı
|
Sigortalılık süresi
|
Gün sayısı
|
|
|
12 yıldan Fazla 06.08.1991’den önce
|
15 yıl
|
3600
|
15 yıl
|
3600
|
15 yıl
|
3600
|
|
9 yıl – 12 yıl 07.08.1991- 06.08.1994
|
15 yıl
|
3600
|
15 yıl 8 ay
|
3680
|
16 yıl
|
3760
|
|
6 yıl – 9 yıl 07.08.1994 – 06.08.1997
|
15 yıl
|
3600
|
16 yıl 4 ay
|
3760
|
17 yıl
|
3920
|
|
3 yıl – 6 yıl 07.08.1997 – 06.08.2000
|
15 yıl
|
3600
|
17 yıl
|
3840
|
18 yıl
|
4080
|
|
0 yıl – 3 yıl 07.08.2000 – 06.08.2003
|
15 yıl
|
3600
|
17 yıl 8 ay
|
3920
|
19 yıl
|
4240
|
|
06.08.2003 tarihinden sonra
|
15 yıl
|
3600
|
18 yıl
|
4000
|
20 yıl
|
4400
|
5510 sayılı Kanunun Geçici 10. maddenin ikinci fıkrasında belirtilen ve sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların sevk ve kontrol muayene işlemleri mülga 506 sayılı Kanun uygulamasında olduğu şekilde yapılmaya devam edilecektir.
Oysa 06/08/2003 tarihinden önce en basit emekli şekli olan engelliler için maliyeden alınan engellilere esas sakatlık vergi indirimi şartı ile 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün yetiyordu.
Reform söylemi ile tıpkı sağlam kişiler ile aynı kefeye konularak onlarda kademelendirildi.
1/10/2008 SONRASI SİSTEM ESKİ ENGELLİ ÇALIŞANLARA GÖRE FARKLI BİR BOYUTA GELDİ
Çalışma gücündeki kayıp oranı % 60’dan az olanlar
Çalışma gücü kayıp oranlarının % 60’ın altında olması nedeniyle malul sayılmayan sigortalılardan, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce veya sonra çalışma gücü kayıp oranının % 60’ın altında olduğu tespit edilenlere, 5510 sayılı Kanunun 28. maddesinin beşinci fıkrasında yine belirli bir sigortalılık süresi ve prim gün sayısı koşullarını yerine getirmeleri halinde yaşlılık sigortasından aylık bağlanması öngörülmüştür.
Buna göre; SGK’ca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla herhangi bir yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanacaktır.
Bu fıkra gereğince Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Kocatepe Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi bünyesindeki Sağlık Kurulunca düzenlenen raporlarda oranın % 59 ve daha üzerinde belirlendiği durumlarda da aylığa hak kazanma şartları ve oranı Kanunun 28/5-(a) bendi hükümlerine göre belirlenecektir.
|
5510/28. madde beşinci fıkra ve geçici altıncı madde yedinci fıkra (d) ve (e) bentlerine göre çalışma gücü kaybı oranı % 60’ın altında olanlar
(4/1-(a) sigortalıları için)
|
||||
|
Sigortalılık süresinin başlangıcı
|
Çalışma gücü kayıp oranı
|
|||
|
% 50- % 59
|
% 40- % 49
|
|||
|
Sigortalılık süresi
|
Gün sayısı
|
Sigortalılık süresi
|
Gün sayısı
|
|
|
–.10.2008 – 31.12.2008
|
16
|
3700
|
18
|
4100
|
|
01.01.2009 – 31.12.2009
|
16
|
3800
|
18
|
4200
|
|
01.01.2010 – 31.12.2010
|
16
|
3900
|
18
|
4300
|
|
01.01.2011 – 31.12.2011
|
16
|
4000
|
18
|
4400
|
|
01.01.2012 – 31.12.2012
|
16
|
4100
|
18
|
4500
|
|
01.01.2013 – 31.12.2013
|
16
|
4200
|
18
|
4600
|
|
01.01.2014 – 31.12.2014
|
16
|
4300
|
18
|
4680
|
|
01.01.2015’den sonra
|
16
|
4320
|
18
|
4680
|
SSK sigortalıları için ilk defa 2008/Ekim ayı başında sigortalı olanlardan
5510 sayılı Kanunun geçici 6. maddesinin yedinci fıkrasının (d) bendinde 4320 gün,
(e) bendinde de 4680 gün için kademelendirme öngörülmüş olup,
Bağ-Kur sigortalıları için ise 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 1/10/2008 sonrası talepte bulunanlara,
a)%50 ile %59 arasında ise 16 yıl sigortalılık süresi 4320 gün,
b)%40 ile %49 arasında ise 18 yıl sigortalılık süresi 4680 gün şartı ile engellilik durumuna göre emekli olacaktır.
Reform Sonrası Bakın Engelliler İçin Şartlar Nasıl Değişiyor?
Oysa incelediğimizde 1/10/2008 öncesi için 3 kademe var iken,1/10/2008 sonrası için iki kademe belirlenmiştir.
Fakat 1/10/2008 sonrası engelli hakları ise 1/10/2008 öncesine göre daha avantajlı olurken eski engelliler ise şartları ağırlaştırılmıştır.
Böylecene 1 gün önce işe giren 4 yıl geç emekli olur mantığı ile karşı karşıya kalıyor.
Tüm uyumsuzluklara karşı bu mantık hatasının düzeltilmesi ve engellilerin haklarının iadesi gerekmez mi?
VEDAT İLKİ
