4/C’lilerin Anayasa Mahkemesi dava sonucu ne oldu?
657 Sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin (C ) bendine göre çalıştırılanlar için Danıştay, TEKEL işçilerinin eyleminden sonra Anayasa Mahkemesine müracaat etti ama halen sonuçlanmış değil. Deve mi yok kuş mu olduğu belli olmayan 4/C’li çalışmanın bir an önce sona erdirilmesi gerekiyor…
Başta TEKEL işçileri olmak üzere, 31.12.2010 Tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile 4/C Geçici Personel 44.000 Kamu çalışanı özelleştirme sonucu Geçici Personel Kadrolarına dahil edildiler.
Tekel işçileri gibi tüm kamu işçilerinin Toplu sözleşmeden hakları, 4857 Sayılı İş Kanundan gelen hakları ortadan kalktı. Onlar artık ne İşçi, ne de memur ne oldukları belli değil. Beter olan özlük hakları ise TEKEL işçilerinin takdirlik eylemleri sonrasında birazcık düzeltildi.
***Tekel işçilerinin eyleminden sonra elde ettikleri haklar
Ücretleri arttı;
Tekel işçilerinin eylemlerinden önce eğitim durumlarına bakılmaksızın asgari ücret düzeyinde ücret ödenen 4/C’lilerin ücretleri, tüm Türk toplumu tarafından desteklenen Tekel işçilerinin eylemlerinden sonra aşağıdaki gibi eğitim durumlarına göre belirlenmiştir.
Yükseköğrenim mezunlarına 21.250 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından elde edilecek tutar. (21250 X 0,061954=1316,52 lira brüt ve 957 lira net)
b) Lise ve dengi okul mezunlarına 19.275 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından elde edilecek tutar. (19275 X 0,061954=1194 lira brüt ve 869 lira net)
c) İlkokul mezunu veya okur-yazar olanlara 17.275 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından elde edilecek tutar. (17275 X 0.061954=1070 lira brüt ve 777 lira net)
Bu personel ceza ve tutukevlerinde çalışırsa iaşe bedeli alacak olup asli görev yerlerinden geçici görev ile atanırlarsa harcırah hakları vardır, diğer kamu personele verilen yemek hakkından yararlanacaklardır.
Fakat 657/4-(A veya D) personeli ile aynı işi yapsalar bile toplu sözleşme haklarından yararlanamayacaklardır. Fazla mesai ve diğer sosyal hakları yoktur. Özlük hakları bakımından 657 veya 4857 sayılı Kanunlara tabi olmadıklarından bu kanunlardan gelen hakları yoktur.
Sözleşme süresi uzatılmıştır;
Tekel eyleminden önce kamu tarafından bazen 6 bazen 11 ay olarak uygulanan yıllık mevsimlik sözleşme süresi eylemden sonra 11 aya çıkarılmıştır 11 aya karşın yine kazandıkları 22 gün izin ile bir yıla yaklaşmıştır.
İş Sonu Tazminatı getirildi;
Tekel işçilerinin yaptıkları eyleme kadar kıdem tazminatı benzeri hakları olmayan 4/C’lilere iş sonu tazminatı hakkı da verilmek zorunda kalınmıştır. Getirilen uygulamaya göre;
-Ücretli izin süreleri dahil en az 12 ay fiilen çalışan geçici personelden;
a) Sosyal Güvenlik Kurumunca kendilerine yaşlılık veya malullük aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması,
b) İlgilinin ölümü,
c) İlgilinin kendi isteği ile sözleşmeyi feshetmesi veya yenilememesi,
hâllerinden biri ile sözleşmesi sona erenlere, çalışılan her bir yıl için, ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı brüt aylık ücret tutarında iş sonu tazminatı ödenir. 12 aydan artan süreler için 12 ay için hesaplanan miktardan artan süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılır.
– Bu statüde çalışanların sözleşme koşullarına uymaması nedeniyle kurum
tarafından sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi hâllerinde iş sonu tazminatı ödenmez.
İzin hakları genişletildi;
-Geçici Personele çalıştıkları her ay için 2 gün ücretli izin hakkı Tekel eyleminden sonra verilmiştir. İzin sürelerini çalıştıkları süreyi dikkate alarak toplu olarak kullanabilirler.
-SGK onaylı 30 güne kadar istirahat raporu alma hakkı da getirilmiştir.
-Doğum, ölüm,evlenme gibi olaylarda 3 gün ücretli mazeret izin verilmeye başlanmıştır.
-Doğum izin süreleri 4857 sayılı ve 5510 sayılı Kanunundaki yazılı esaslar doğrultusunda kullanma hakkına kavuşmuşlardır.
-Süt izni hakları verilmiştir. Çocukları 1 yaşına gelinceye kadar günde toplam 1,5 saat izin kullanabileceklerdir.
Disiplin Uygulamaları;
Geçici personel disiplin soruşturulmalarında 657 sayılı kanunun hükümlerine tabi tutulmuşlardır.
Diğer uygulamalar;
Sosyal Güvenlik bakımından 5510 sayılı SS ve GSSK ilgili maddelerine 4-1(a) yani SSK’ya tabidirler.
İşe başlamak için aynı ilde ise işe başlama tebliğini aldıklarında izleyen ertesi günü işe başlayacaklar. Aynı il dışında ise 15 gün içinde, ellerinde olmayan mücbir durumlarda 2 ay içinde çalışmaya başlamaları gereklidir.
Askerlik hariç hiçbir mazeret göstermeden sunulan işi kabul etmeyenler artık geçici personel haklarından faydalanamaz.
Sözleşmenin sona ermesi geçici personelin emeklilik haklarını elde ettiği zaman sözleşme sona erdirilir.
4857 sayılı İş güvencesi yasasından yoksun olduklarından işe alınmadan önce geçici personelin emeklilik analizleri yapılmış ve ne zaman emekli olacağı belirlendiğinden o gün geldiğinde iş sonu tazminatı verilerek çalışma sonlandırılmaktadır.
***İşsizlik sigortasına tabi değiller
657, 4/C’li geçici işçiler, 4447 sayılı yasa kapsamına göre İşsizlik Sigortasından yararlanamamaktadırlar.
***Anayasa Mahkemesi hala karar veremedi
Ne işçi, ne de memur sayılan ve çalışma mevzuatı olmayan 657 sayılı Kanun’un 4/C bendin e göre işe alınan geçici-mevsimlik kamu çalışanları için Danıştay’ın, Anayasa Mahkemesine yaptığı Anayasaya aykırılık iddiası halen sonuçlanmadı