Büyümeden emekliye pay verilmemesi uçurum yarattı
Özellikle kendilerine süper emekli denen kişilerde had safhaya ulaşan ama tüm SSK emeklileri ile 2000 sonrası Bağ-Kur emeklilerinin emekli aylıklarının düşük olmasına sebep olan ana uygulama, emekli olanlara sadece TÜFE oranı kadar zam yapılmasıdır. Emeklilere bu ülkenin gelişme (büyüme) oranından fark verilmemektedir. Bu da emekli olunan yıl ile bugün arasındaki süre uzadıkça emekli aylıklarının reel olarak gerilemesi söz konusudur.
***Mevcut emeklilere ülkenin büyümesinden pay verilmemesi gelir dağılımını da olumsuz yönde arttırmaktadır
Gelir dağılımının adaletsizliğini bir kenara bırakalım bu adaletsiz gelir dağılımında bile, insanların elde ettikleri gelirlerinin bir önceki yılın büyüme oranı kadar arttırılmazsa dağılım gittikçe kötüleşir.
Bu arada bir önceki yılın enflasyon oranı emekli aylığını eritir ve enflasyon oranı kadar verilen zam bir önceki yılın kaybının telafisidir.
Mesela, emekli Mehmet efendi ayda 700 lira emekli aylığı alıyorsa ve bir önceki yılın enflasyon oranı yüzde 10 çıkmışsa, emekli aylığı 70 lira arttırılarak 770 lira olmalıdır.
Öte yandan aynı yıl ülkenin büyüme oranı da yüzde 10 olmuşsa 77 lira da büyüme oranı farkı verilmelidir ama ülkemizde emekli aylıklarına büyüme oranı zammı yapılmaz.
Kamu görevlilerinden, mesleklerine göre eşit derece ve kademeden emekli olanlar ne zaman emekli olurlarsa olsunlar her zaman aynı emekli aylığını alırlar. Mesela, bütün genel müdürler, bütün şefler, bütün müfettişler, bütün doktorlar ister eski emekli ister yeni emekli olsunlar aynı emekli aylığını alırlar. Bu eşit emekli aylığı hesaplaması 2000 yılına kadar SSK ve Bağ-Kur emeklileri için de aynıydı yani aynı prim ödeme günü olan aynı ücret düzeyinde çalışmışlarsa aynı emekli aylığı hesaplanırdı.
Ancak, 17 Ağustos 1999 depremini fırsat bilip, 21 Ağustos 1999 günü TBMM’yi toplayıp emekli aylığı hesabını değiştirten Yaşar Okuyan bu sistemi SSK ve Bağ-Kur emeklileri için değiştirtti ama memurlar ve siyasilerin emekli aylığı hesaplama sistemini değiştirtmedi.
A-Emekli aylıkları düşüyor
İşte bu nedenle de eskiden beridir devam eden haksızlık, ve 2000 yılından beri SSK ve Bağ-Kur’da eşitler arasında adaletsizlik var ve yıllar geçtikçe bu adaletsizlik-fark gittikçe büyüyor. Düşünün, bir şirkette genel müdürsünüz, amirsiniz, şefsiniz, işçisiniz, amelesiniz ve 2000 yılında en yüksek emekli aylığı göstergesi olan 15175 gösterge ile emekli olmuşsunuz ama elinize şu an 600-700 YTL. aylık geçiyor. Öte yandan aynı sizin durumunuzda birisi bugün emekli olduğunda ise eline 1950 YTL. emekli aylığı geçiyor. Sebep eski emekli olduğunuz için size ülkenin kalkınmasından pay vermiyorlar, büyüyen ülkede eski emekliler gittikçe küçülüyorlar.
B-Büyüyen ülkede emekliler küçülüyor
SSK’daki eşitler arasındaki emekli aylığı farklılığının en büyük sebebi ülkenin gelişme hızında alınmayan paylardır. Zira, 2000 yılında emekli olan birisinin emekli aylığı her ay veya son yıllarda olduğu gibi her altı ayda bir enflasyon oranı kadar arttırılıyor ama ülkenin büyüme hızından düşen rakamlardan paylarına düşen ise verilmiyor. Öte yandan sonraki yıllarda emekli olanların emekli aylığı hesaplanırken refah payı da dahil ediliyor.
Yani SSK’daki eşitler arasındaki farklılığının esas nedeni ilk defa aylık bağlanırken emekli olduğu yıla kadarki “gelişme hızı” (GH) uygulanması ama emekli aylığı bağlandıktan sonra “gelişme hızı”nın emekli aylığına yansıtılmamasıdır. Aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere bu ülkenin 2000 yılından bu yana kümülatif gelişme hızı toplamı yüzde 62,5’dur.
Bağ-Kur emeklilerinin arasındaki farklılık yani eşitler arasındaki düzeysizlikler ise Bağ-Kur gelir tablolarının TÜFE ve Büyüme Oranı kadar arttırılmamasından kaynaklanmış ve olan hep emeklilere olmuş, aylıkları her dönem reel olarak düşmüştür.
Yıl | Tüfe | Büyüme oranı |
|
| Yüzde | Yüzde |
|
2000 | 39,00 | 7,20 |
|
2001 | 68,50 | — |
|
2002 | 29,70 | 7,80 |
|
2003 | 18,40 | 5,80 |
|
2004 | 9,32 | 8,90 |
|
2005 | 7,72 | 7,40 |
|
2006 | 9,65 | 6,10 |
|
2007 | 8,39 | 4,50 |
|
2008 | 10,06 | 1,1 |
|
| |||
***İntibak yasası çıkartılmalı
Emekli aylıklarının hesaplanma yöntemi değiştikçe, bırakın farklı kurumlardaki sigortalıları, SSK içinde farklı tarihlerde emekli olanlar arasında bile bağlanan aylık miktarları açısından adaletsizlikler ortaya çıkmıştır. Yapılması gereken, ortaya çıkan intibak sorunlarından işe başlayarak sistemi ıslah etmek, emekli aylıklarının (eşitler arasında) eşitlenmesini sağlayacak intibak yasasının çıkartılması gerekir.
Geçmiş yıllarda emekli olanlar, emekli aylıklarını sadece ve sadece TÜFE kadar arttırabiliyorlar. Yani geçen sene TÜFE yüzde 10 olduysa emekli aylıklarını yüzde 10 artırabiliyorlar. Fakat emekli olacak olanların aylıkları, hem TÜFE, hem de gelişme hızı kadar artıyor. Son 10 yıl içinde ülkemiz yüzde 70 oranında gelişmiş. Yani büyüme hızı yüzde 70 olmuş. Ancak bu dönemde emekli aylıklarının yüzde 70 oranında gerilediğinden bahsedebiliriz. Yani aslında şu anda aldıkları 100’ün, 170 olması gerekir. Ama 100 alıyorlar, 70’ini alamıyorlar. Gelişme hızından gelen fark, emekli aylıklarına yansıtılmıyor. İşte, “intibak” denilen olay bu. Gerçek bir intibakın maliyeti ise yaklaşık 35 milyar lira yani bir yılda ödenen 60 milyar liraya yakın emekli aylığı ödemeleri yüzde 50’den fazla arttırılmalıdır.
SSK’da ve Bağ-Kur’da emekli aylıkları her ay düşer
Babam Halil Koca 20 Nisan 2009 günü, yüzde 82 görme özürlü olarak vergi indirimi ile emekli oldu. Maaşı hesaplandı ve SSK’dan 575 lira olarak geldi. Size göre maaşımız az değil mi? Ahmet Koca
Sayın okurum, SSK ve Bağ-Kur’da emekli aylığı hesaplaması ilk olarak 01.01.2000 günü değiştirildikten sonra şimdi bir de 1 Ekim 2008 günü tekrar değiştirildi. Bu iki değişiklik SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarını daha düşürdü. Şimdi de 1 Ekim 2008 gününden sonra asgari ücret üzerinden primi ödenen her ay emekli aylıkları 2,25 lira düşüyor. Mesela babanızın 31.12.1999 gününden sonra hiç çalışması olmasaydı ve 1999 öncesi 3600 günü (asgari ücretten bile olsa) var olarak 2008 yılı nisan ayında emekli olsaydı alacağı emekli aylığı, 816 lira olacaktı. Aynen bu durum gibi, son çıkarılan 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun’dan önce emekli olanlar için en düşük emekli aylığı 690 lira iken, 1 Ekim 2008 gününden sonra bu alt sınır her ay çalışıldıkça-prim ödendikçe düşmektedir. Mesela bu ay bu alt sınır 562 liradır. Her prim ödenen ay düşmeye devam edecek olup en son asgari ücretin yüzde 35’i’ne yani 242 liraya inince, düşüş duracaktır.
İşte aynen bunun gibi ülkemizde TBMM tarafından çıkarılan her “Sosyal Güvenlik Reformu” babanız gibi SSK ve Bağ-Kur’lulara daha az emekli aylığı vermek üzere çıkarılmaktadır. Sonra millet sızlanmaya başlayınca da hadi şimdi de “İntibak” çıkaralım sesleri gelmektedir.
Ancak, ne hikmetse SSK ve Bağ-Kur’luların emekli aylıklarını düşüren “Sosyal Güvenlik Reform”ları TBMM’den bir çırpıda geçerken, SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarını yükseltecek olan “İntibak” 20 yıldır sadece ağızlarda sakız olarak kalmakta, bir türlü TBMM’den geçmemektedir.
Son olarak, benim de size sorum var, milletin emekli aylıkları daha az olsun diye milletle çatışa çatışa “Sosyal Güvenlik Reformu” yapanlar, sonra bu düzenlemenin tam tersine milletin emekli aylıkları yükselsin diye yasa çıkarırlar mı sorusuna sizler ne cevap verdiniz merak ediyorum.