Emeklilerin aylıklarına haciz yok ama memurunki tartışmalı
Ben SSK kurumundan emekliyim Yapı Kredi bankasından alınan bir krediye kefil odum asıl borçlu borcunu ödemediğinden benim emekli maaşıma haciz kondu ve 2,5 yıldır kesiliyor 460 lira maaş çekiyorum çekmem gereken 586 lira. Yeni yasaya göre maaşlardan haczin kalktığını söylüyorlar, doğru ise ne yapmam gerekir? Birşey yapmadan maaşıma kesilen kısım yatmaya başlar mı acaba? Bu arada memur emeklilerinin aylıklarına da mı haciz uygulanmayacak? Mukaddes TÜRKAN
Bize söylenen adıyla Sosyal Güvenlik Reformu yani 30.09.2008 günü ve öncesinde 506 sayılı Kanun gereğince SSK emeklilerinin (dul ve yetimlerinin de) gelir ve aylıklarına ve 1479 sayılı Kanun gereğince de Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarına (nafaka borçları ile SSK-Bağ-Kur alacakları hariç) haciz getirilemiyordu. Ancak, 5434 sayılı Kanun gereğince T.C. Emekli Sandığı’ndan emekli olanların emekli aylıklarına ise (her türlü borç için) haciz konabiliyordu.
Şimdi ise 1 Ekim 2008 gününden itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu devreye girdiğinde durumda pek bir değişiklik olmadı.
5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’nun “Devir, temlik, haciz ve Kurum alacaklarında zamanaşımı” başlıklı 93 üncü maddesine göre;
”Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez…” denilmektedir.
O halde kimlerin emekli aylıkları ve gelirleri ile alacakları haczedilemeyecek sıralayacak olursak;
1- 1 Mayıs 2008 günü ve sonrasında ilk defa işe girmiş olan çocuklarımız, gençlerimiz (memur-işçi-esnaf ayrımı olmaksızın) ilerde işkazası meslek hastalığına uğrar ve kendilerine gelir bağlanırsa veya primlerini-yaşlarını tamamlar ve emekli olup aylık bağlanırsa bu gelir ve aylıkları hacze uğramayacak.
2- İster 30.09.2008 öncesi ister sonrası olsun SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin gelir ve aylıkları haczedilemeyecek olup haciz yasağı devam etmektedir.
3- 30.09.2008 günü ve öncesine işe girmiş eski memurların durumu ise 5510 sayılı Kanuna tabi olmadıklarından durumları tartışmalıdır. Bilindiği üzere, Anayasa Mahkemesi kararı sonrası yapılan düzenlemelere göre, memur emeklileri ile 30 Eylül 2008 günü ve öncesinde işe girmiş memurlar (kamu görevlileri) eski 5434 sayılı Kanuna tabidirler. 5434 sayılı Kanun ise emekli aylıklarının haczine yasak getirmemiştir. Buna göre, eski memurlar ile memur emeklilerinin aylıklarına haciz uygulanabilecektir.
***Hacize karşı şikayet etmek gerekiyordu
Yasalarımızda emekli aylıklarına haciz konulamaz deniyor ama bu Yargıtay uygulamalarına göre bu yasak direkt bir yasak olarak kabul görmüyor, mutlaka emeklinin itirazı gerekiyor. Yani, ister banka ister başka bir alacaklı emekli aylığı-geliri üzerinde haciz uygulayacak ise önce icra müdürlüklerine başvuruyor ve icra dairesi de SGK’ya yazı gönderip emekli aylığına haciz istiyor. Emeklinin aylığının hacze uğradığını öğrendiği andan itibaren itiraz etmesi gerekmektedir.
Daha da ayrıntılı açıklamak gerekirse, SSK, Özel Banka-Borsa sandıkları ile Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarına haciz istenebiliyor ve icra dairesi bu istemi yerine getiriyor icra işlemini başlatıyor. Fakat, emekli (dul veya yetim) buna rıza göstermez itiraz ederse haciz kaldırılıyor, itiraz etmez hacze rıza gösterirse haciz devam ettiriliyordu. (Bkz. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2004/12-202 Esas, 2004/196 Karar ve 31.03.2004 tarihli kararına göre, “ SSK emeklisi itiraz süresi içinde itiraz etmezse haciz işlemi geçerlidir…”
***Yeni Kanun itiraz şartını kaldırdı
5838 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Torba Kanunla 5510 sayılı Kanuna eklenen fıkra sonucu 5510 sayılı Kanundaki hükme göre zaten haczi yasak olan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilmesi gerekiyor. Yani önce emekli aylığı haczedilip, haczin kalkması için emeklinin itiraz etmesi beklenmeyecek. Zira, 5838 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun’un 93 üncü maddesinin birinci fıkrasına, “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir.” ibaresi eklenmiştir
***Siz ise itiraz etmelisiniz
Sizin icranız eskiden beridir var olduğundan sizin devam eden hacze itiraz-şikayet etmeniz gerekiyor ve bunun da bir süresi yok. Yani, önceden başlayan haciz-kesinti işlemine itiraz ettiğiniz andan itibaren de İcra Tetkik Hakimliği icra-kesinti işleminin durdurulmasına karar verir. Hatta, emekli birisi bankadan emekli aylığını temlik ederek tüketici kredisi almışsa ve banka geri ödemelerini emekli aylığından kesiyorsa buna bile dilediği zaman itiraz edip, emekli aylığından kesintiyi durdurabilir.
19 yıl ve 4240 günle emekli olacaksınız
01.07.2003 günü sigortalı olarak işe girdim. 01.08.2004 günü de (doğuştan böbrek hastası olarak ) yüzde 40 oranlı özürlü raporu aldım. Ayrıca, 2004 Ekim ayından itibaren 3 üncü derece sakatlık indirimine tabiyim. Bu kapsamda ben erken emeklilik hakkından yararlanabilir miyim? Benim emeklilik şartım nasıl olur? Tuncer Vazgeçti
Tuncer kardeşim, 01.07.2003 günü başlayan sigortalılık başlangıcınız ve 3 üncü derece vergi indirim belgenizle 19 yıllık sigortalılık süreniz (01.07.2022 günü) ve bu süre içinde ödeyeceğiniz en az 4240 günle özürlü olarak emekli olursunuz.
Malülen veya özürlü olarak emekli olabilirsiniz
1976 doğumluyum ve 0601199842235 SSK sicil numaralıyım, Ankara Numune Hastanesinden 24/01/2007 tarihi ve 1011 sayılı sağlık kurulu raporu ile yüzde 60 oranlı çalışma gücü kaybım var. Halen çalışıyorum ve toplam 3591 günlük sigortam var malulen emekli olmam mümkün mü ya da ne zaman emekli olabilirim? Veli Toprak-Niğde
Şayet işe girmeden (1998 yılından) evvel olmayan, daha sonra ortaya çıkan bir hastalık nedeniyle yüzde 60 oranlı rapor ile 1800 günden çok gününüz olduğundan malülen emekli olabilirsiniz. Bu arada malülen emekli olabilmek için bu raporunuzun SGK merkez sağlık kurulu tarafından da aynı oran ile onanması da gerekir. Öte yandan aynı rapor oranı ile isterseniz 3840 gün sayısına ulaşmak şartıyla 17 yıllık sigortalılık süresini tamamlayacağınız 2015 yılından da normal (özürlü) olarak da emekli olma hakkınız var. Bu arada malülen emekli olanlar emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışamazlar ama özürlü olarak emekli olanlar çalışabilirler.
….