HABERTÜRK-İşten çıkarılan işçiye 2 saat iş arama izni verilir–Emeklilere de kıdem tazminatı ödenir

İşten çıkarılan işçiye 2 saat iş arama izni verilir

Çalışmakta olduğum işyeri emekliliği gelen işçi arkadaşlarımızı, normal kıdem tazminatını vererek işten çıkarmaktadır. 2 sene öncesine kadar bu durumlarda ihbar tazminatını veya iş arama iznini veriyordu. Benim öğrenmek istediğim bu arada kanunlar mı değişti, işverenin bu yaptığının yasal bir dayanağı var mıdır? Selami Öztürk

İşten işveren tarafından ihbar öneli verilerek işten çıkarılan işçilere her gün 2 saat iş arama izni verilmesi kanuni zorunluluktur. İş arama izinleri, işçinin kararına bağlı olarak,  toplu olarak haftanın bir veya birkaç günü izinli sayılarak da kullanılabilir.

İşverence işçiye iş arama izni verilmez de bu saatlerde çalıştırırsa hem normal çalışma ücretlerini alır hem de yüz yüz zamlı bir ücret daha ödenmek zorunda kalınır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 17 inci maddesine göre işveren tarafından işten çıkarılacak işçiye işveren en az aşağıdaki süreler kadar önceden haber vermek zorundadır.

İlgili maddeye göre;

“Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.

İş sözleşmeleri;

a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

Feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir…”

Görüldüğü üzere, işçinin o işyerindeki çalışma süresine göre işçiye sürpriz yapmadan en az 2 hafta önceden işten çıkarılacağı haber verilmelidir ki bu süre kıdeme göre 8 haftaya kadar da çıkabilmektedir.

***İş Arama İzni

Yine aynı Kanun’un 27 inci maddesine göre;

“ Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.

İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.

İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.”

Madde metninden de görüleceği üzere işveren işçiyi iş arama izni vermez de çalıştırırsa bu çalışma saatleri için vereceği ücretleri yüz yüz zamlı ödemekle mükelleftir.

Emeklilere de kıdem tazminatı ödenir

Babam emekli sandığından emekli ve emekli olduktan sonra tekrar özel bir şirkette çalışmaya başladı. Başka programlarda ikinci kez kıdem tazminatı alabileceğini söylemişti. Kıdem Tazminatını  hak etmesi için herhangi bir süre gereklimi veya kendi isteğiyle istediği zaman ayrılırsa tazminatı hak edebilir mi? Hakan Tekel

Kıdem tazminatı konusu İş Kanunlarının konusudur emeklilik ise sosyal güvenlik hukukunun konusudur. Yani işçiler normal-emekli diye ayrılmaz.

Nereden emekli olursa olsun bir emekli hizmet sözleşmesine istinaden çalışmaya devam ediyorsa İş Kanunun verdiği tüm işçilik haklarından yararlanabilirler. Diğer çalışanlar gibi yıllık ücretli izin hakları da vardır, kıdem ve ihbar tazminatı hakkı da vardır.

Bu nedenle de babanız kendisi haklı sebeple (4857/24 üncü madde gereğince) işi bırakırsa veya işveren tarafından gerek Kanun’un 17 inci maddesi gerekse de 25 inci maddenin II bendi hariç diğer bentlerine göre işten çıkarılırsa o işyerinde çalıştığı her bir yıl için bir brüt ücret tutarı kadar kıdem tazminatına hak kazanır.

Kısa kısa kısa kısa

Yılmaz Turhat-Samsun-912 gün kamu kurumlarında SSK’lı olduktan sonra 1986 yılında memur olup memuriyetten emekli olmuşsunuz. Bu durumda kamu kurumlarında geçen 912 günün karşılığı olarak da ikramiye-kıdem tazminatı almanız gerekirdi. Bunun için SGK’ya Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi başkanlığına dilekçe gönderin.

Ayşe Öz-Bursa-28.07.1955 doğum tarihiniz ve 09.12.1982-15.05.1990 memuriyet süreniz, 30.03.1995-31.12.1996 Bağ-Kur süreniz ve 1 Ocak 2002 SSK başlama süreniz 826 günlük SSK prim ödemeniz ve toplamda var olan 4111 gün ile var olan SSK gün sayısını ne zaman 1260 güne tamamlarsanız 56 yaşında (28.07.2011) gününden sonra emekli olursunuz.

Hüseyin Değer Özkan-Muğla-30.01.1982 doğum tarihiniz, 01.05.1995 işe başlama tarihiniz, 2006 yılına kadar SSK’lı olmuşsunuz ve 2007 yılında da Bağ-Kur’a girmişsiniz. Son yedi yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinde en çok SSK’ya (4/A’ya) prim ödemek şartıyla SSK’dan 55 yaşında en az 5750 günle emekli olursunuz. Prim ödeme rakamınız yüksek olursa emekli aylığınızda yüksek olur ama şu an ödediğiniz 320 lira, ayda 1000 lira kazancınız var anlamındadır ve ilerde emekli olunca da yeni sistem gereğince yüzde 50’si oranında yani 500 lira emekli aylığınız olur. İşte burada aylık kazanç (ödediğiniz primin üç katı) rakamınız ne ise ilerde de o rakamın hemen hemen yarısı kadar emekli aylığınız olacaktır.

Meftun Çamlı-Taşköprü-01.07.1969 doğum tarihiniz, 05.01.1989 işe girişiniz ve 442 gün prim ödemeden sonra, 11.12.1989 gününde başlayan Bağ-Kur sigortalılığınız ve daha sonra da 2006 yılında da Tarım Bağ-Kur’lu olmuşsunuz. Buna göre siz en erken son yedi yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinde (en az 1260 gün) 3,5 yıl SSK primi ödemiş olmak şartıyla SSK’dan, 51 yaşında en az 5450 günle emekli olursunuz. Bağ-Kur veya Tarım Bağ-Kur’a devam ederseniz 9000 günle 53 yaşında emekli olursunuz.