KEY için 28 Haziranı bekleyin
Kısa adı KEY olan “Konut Edindirme Yardımı Fonu”nun tasfiyesi ile ilgili olarak son günlerde gelen sorular artmaya başladı. Benim de bir KEYZEDE olarak yakından takip ettiğim bu konu hakkında sizlere bilgi vereceğim. 1987 ile 1995 arasında hayatta kalabilen KEY’in cenazesi 13 yıldır kaldırılmayı bekliyor…
Görünen o ki daha bir müddet daha yerlerde sürünecek…
1987’de başlayan ve 1995 de vefat eden KEY’in cenazesi daha yerde iken devlet kendine bedava finans kaynağı olacak KTF getirmeye çalışıyor.
KEY’in hikayesini Kıdem Tazminatı Fonu (KTF) adına unutmayın…
01.01.1987 günü uygulanmaya başlanılan 3320 sayılı “MEMURLAR VE İŞÇİLER İLE BUNLARIN EMEKLİLERİNE KONUT EDİNDİRME YARDIMI YAPILMASI HAKKINDA KANUN” gereğince 9 kişiden fazla işçi çalıştıran özel sektör işverenleri işçileri için ve tüm devlet çalışanları için de devlet işçi-memur ücretinden kesinti yapmaksızın ilave olarak KEY (Konut Edindirme) yardımını herkes için eşit tutarda sağlayacaktı ama 1995 yılı sonunda sona erdirildi. 2008 yılına gelinceye kadar birkaç kere tasfiye edilmeye çalışıldı ama becerilemeyince yarım kaldı.
Yıllar önce oluşturup uzun yıllar üzerine yatılan KEY havuzu nihayet 5664 sayılı Kanun gereğince tasfiye edilerek hak sahiplerine paylaştırılmaya çalışıldı. Ödeme için yeterince hazırlık yapılmadığının açıkça belli olduğu KEY dağıtımı Ziraat Bankası şubelerinde hak sahipleriyle banka çalışanları arasında didişmelere sahne oldu. Oysa ne hak sahipleri konu hakkında yeterli bilgi desteğine sahip, ne de Ziraat Bankasının elindeki hatalarla dolu ödeme listelerinin içeriği konusunda bir payı var.
***Kişi başı azami ana para 6 lira 16 kuruş
Ücretin belli bir oranı değildi KEY, herkes için işverenleri eşit tutarda Tasfiye edilen Emlak Bankasına para ödedi, ta 1995 yılı sonuna kadar 9 yıl süren KEY için her bir çalışan için aylık ödeme rakamları da aşağıdaki gibidir ve ilk başladığından bittiği 31.12.1995 gününe kadar aralıksız adına KEY yardımı ödenmiş birisi için ödenen toplam KEY 6 YTL 16 yeni kuruştur.
Yılı | Süresi | Aylık | Tutar |
1987 | İlk 6 ay | 3500 | (6 X 3500) 21.000 |
1987 | Sonraki 6 ay | 7500 | (6 X 7500) 45.000 |
1988 | İlk 6 ay | 15000 | (6 X 15000) 90.000 |
1988 | Sonraki 6 ay | 20000 | (6 X 20000) 120.000 |
1989 | İlk 6 ay | 25000 | (6 X 25000) 150.000 |
1989 | Sonraki 6 ay | 40000 | (6 X 40000) 240.000 |
1990 | İlk 6 ay | 50000 | (6 X 50000) 300.000 |
1990 | Sonraki 6 ay | 65000 | (6 X 65000) 390.000 |
1991-1995 | 5 yılın her ayı için | 80000 | (60 X 8000) 4.800.000 |
| | TOPLAM | 6.156.000 |
**KEY ücretten kesilmedi.
KEY keseneklerinin ücret yahut maaştan kesilip kesilmemesi KEY ödemelerinin hak oluşunu değiştiren bir ayrıntı değildir. KEY’ler işverenler (Kamudaki çalışanların işvereni Devlettir) tarafından çalışanları adına banka hesabına yatırılan bir yardımdı. Bu bakımdan KEY’leri ücret veya maaş bordrosunda vergi ve diğer kalemleri etkilemeden brüte giren ve nete ilaveten uzun vadede ödenmek üzere biriktirilen bir ücret tamamlayıcısı olarak düşünebiliriz.
“Bunlar ücret bordrosundan kesilen bir kesinti değildi” denmesi bu çalışanların hakkı olmaması anlamına da gelmiyor tabi.
**Kimler için KEY ödendi, kimler için ödenmedi?
01.01.1987 – 31.12.1995 tarihleri arasında özel veya kamu sektöründe işçi yahut kamuda memur olarak çalışanların KEY’i var olduğu gibi o dönemi emekli olarak geçirmiş ve bağımsız bir evi olmayan SSK ve Emekli Sandığı emeklileri için de KEY ödendi. Gariban Bağ-Kur’lular için KEY ödeyen olmadığı gibi Bağ-Kur emeklileri için de KEY ödenmedi.
a-3320 sayılı Kanun’a KEY ödenmeyenler
Memur olarak çalışanlar sıra ve görev tahsisli lojmanlarda oturdukları süre boyunca,
Karı-koca memur veya işçi olan eşlerden aile reisi olmayanlar,
399 sayılı KHK’ye tabi II sayılı cetvele tabi Sözleşmeli Personel’den KEY istemeyenler,
Yurt dışı kadrolarına sürekli görevle atananlar,
Bağımsız konut sahibi olan Emekli Sandığı ve SSK emeklileri,
KEY uygulamasından yararlandırılmadılar.
b-Tercihine bırakılanlar
Kamu İktisadi Teşekkülleri yahut kurumlarında memur gibi çalışan Sözleşmeli Personelden zorunlu KEY keseneği uygulaması yapılmadı, isteyen sözleşmeliler kendi tercihlerine göre KEY’e dahil oldular veya olmadılar.
c-Konutu olmayan emekliler
Söz konusu dönemde bağımsız konut sahibi olmayan Emekli Sandığı emeklileri için Emekli Sandığı ilgili kurumlardan tahsil etmek üzere KEY yatırdı. Yine bağımsız konut sahibi olmayan SSK emeklileri için de KEY’ler Hazine’ce üstlenilmişti.
d- Özel sektör işyerlerinde en az 10 işçi sınırlaması vardı.
Özel sektöre ait (10) işçiden az işçi çalıştıran işverenler isteğe bağlı olarak dilerlerse işçilerini Konut Edindirme Yardımından faydalandırmaktaydılar. 10 ve daha çok işçi çalıştıranlar ise mecburi olarak işçileri için KEY ödediler.
e-Kamuda hemen herkes
10 veya çok işçi aranmaksızın kamu çalışan işçilerin tamamı ile memurlar, askerler, öğretim üyeleri için devlet KEY ödediği gibi lojmanda oturanlardan hizmet tahsisli olanlar için KEY ödendi, diğer usullerde lojmanda oturanlara KEY ödenmedi, diğer bütün kamu çalışanlarına KEY ödendi.
***Listelerde hak sahiplerinin isimleri veya rakamları eksikti
Devlet çalışanı işçi ve memurlar için çalıştıkları Kurumlarca, özel sektör çalışanları için de SSK (yeni adıyla SGK) isim listeleri ile bu isimlere göre kaç para KEY ödentisi olduğunu belirten listeleri 28 Şubat 2008 günü Tasfiye Halindeki Türkiye Emlak Bankası’na verdi. Ancak gerek kamu kurumları gerekse SGK isim listelerini muntazam tutmadıkları için isimlerde eksiklikler var. www.keyodemeleri.com web sayfasından Vatandaşlık Numarası veya sosyal güvenlik numarası ile öğrenilebilen isim listelerinde bulunanlar için ise KEY rakamlarında eksiklikler var. Hatta bazı devlet kurumları ile belediyelerden hiç KEY ödenmemiş bildirimler yapılmış durumda.
1987-1995 yılları arasında KEY ödentileri her ay işveren ve devletçe Emlak Bankasına yatırılıyordu ve her 3 ayda bir de yatırılan bu paraların kimin adına ödendiğini açıklayan Şahıs İcmal Bordrolarının verilmesi gerekiyordu. Ancak gerek Emlak Bankası ve gerekse belge tutmak ve geciken ödemeleri tahsil ile görevli olan SSK o yıllarda para almaya gelince alıyorlar ama 3’er aylık şahıs icmal bordrolarına gelince almıyorlardı. İşte bu nedenle de hem isimler eksik hem de isimlere ait tutarlar eksik.
***İtiraz süresi 28 Ekim 2008 günü sona erdi
22 Mayıs 2007 günü TBMM’de kabul edilip, 30 Mayıs 2007 günü Resmi Gazetede yayınlanan, “5664 sayılı Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanun” gereğince, 27 (veya 28) Temmuz 2008 günü Mükerrer Resmi Gazetede ciltler halinde isimler-tutarlar açıklandı-ilan edildi. Kanun gereğince ilan tarihinden itibaren, isimleri çıkmayan kişiler gerek isimleri çıkmadığı ve gerekse de açıklanan kişisel KEY rakamlarını yeterli bulmazlarsa 3 ay içinde kendi çalıştıkları kamu kurumlarına özel sektör çalışanları ise SGK’ya itiraz edebilecekler. İtirazların son günü 28 Ekim 2008 günüdür. Kanun gereğince; “Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketine iletilen listelerde isimleri yer almadığı halde, konut edindirme yardımına müstahak olduğunu ileri sürenler… kurum ve kuruluşlara başvurmaları halinde, adlarına daha önce konut edindirme yardımı yapıldığı hususunun her zaman düzenlenmesi mümkün olmayan nitelikteki belgelerle kanıtlanması veya bu durumun ilgili kurumların kayıtları ile anlaşılması kaydıyla, konut edindirme yardımı tutarları ilgili kurum veya kuruluşlarca hesaplanarak ilgililerin başvurusunu izleyen 2 aylık süre içinde … Bankaya bildirilir…”
Bunlara göre;
5664 sayılı Konut Edindirme Yardımı Hak Sahiplerine Ödeme Yapılmasına Dair Kanun gereğince, listelerde isimleri olmayan veya ismi olduğu halde rakamı az çıkan hak sahipleri ile bunların mirasçıları, 28 Ekim 2008 tarihine kadar İTİRAZ edenler oldu. Kanun gereğince, “…belirtilen başvuru süresi geçirildikten sonra yapılan talepler ilgili kurum ve kuruluşlarca dikkate alınmaz.” Denildiğinden sonrakiler için yapılacak bir işlem yok.
Herkesin gözü 28 Haziran gününde
Yaklaşık 6 milyon kişi 28 Ekim 2008 gününe kadar itirazlarını yaptılar,
*Bazılarının adı yoktu
*Bazılarının parası eksikti
SGK ve kamu kurumları da normalde 28 Aralık 2008 günü ikinci bir liste yayınlayacaklardı ama yetiştiremediler ve TBMM kendilerine 6 ay daha süre verdi. İşte bu süre 28 Haziran 2009 günü sona eriyor ve artık ikinci liste en geç o gün açıklanacak.
Bana göre 6 milyon hayal kırıklığı yaşanacak ve devlet 6 milyon potansiyel dava ile karşı karşıya kalacak ve her dava için en az 600 liradan (avukatlık ve dava masrafı) ödemesi ile karşılaşsa ödeyeceği dava parası KEY parasını aşacak…