Tarım Bağ-Kur ve oya yapan kadınlar 15 gün mü, 30 gün mü?
Evde oya yapan kadınlar ile Tarım Bağ-Kur’lular konusunda tam bir yıldır SGK’dan görüş bekleniyor ama ne hikmetse bu konu ile ilgili ne bir Tebliğ ne de bir Genelge bu konuda yayınlanmadı ve konu muğlak bırakıldı. Geçen hafta Tarım Bağ-Kur ayda 16 gün sayılıyor diye başlık attım bu kere ses var ama yazılı görüş hala yok…
***Reform öncesi Tarım Bağ-Kur ucuz idi
30.09.2008 gününe kadar geçerli olan 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu gereğince, Tarım Bağ-Kur’luların ödeyeceği prime esas kazançları daha doğrusu basamaklara göre gelirlerini gösteren ayrı bir tablo vardı. Mesela en 01.10.2008 günü son geçerli olan Tabloya göre ödenmesi gereken prim tutarları aşağıdaki gibiydi ve ayda 91,28 liradan başlayıp, 24 üncü basamak için 383 liraya kadar ulaşabilmekteydi.
30.09.2008 günü geçerli olan
Tarım Bağ-Kur Prim Tutarları
Basamaklar | Gösterge | Aylık | Sağlık | Toplam |
Tutarı | Prim | Primi | Prim | |
1 | 170,47 | 34,09 | 57,18 | 91,28 |
2 | 193,55 | 38,71 | 57,18 | 95,90 |
3 | 216,66 | 43,33 | 57,18 | 100,52 |
4 | 239,67 | 47,93 | 57,18 | 105,12 |
5 | 262,79 | 52,56 | 57,18 | 109,75 |
6 | 285,90 | 57,18 | 57,18 | 114,37 |
7 | 308,96 | 61,79 | 61,79 | 123,59 |
8 | 332,07 | 66,41 | 66,41 | 132,83 |
9 | 355,11 | 71,02 | 71,02 | 142,04 |
10 | 378,20 | 75,64 | 75,64 | 151,28 |
11 | 401,28 | 80,25 | 80,25 | 160,50 |
12 | 424,40 | 84,88 | 84,88 | 169,76 |
13 | 469,94 | 93,99 | 93,99 | 187,97 |
14 | 514,31 | 102,86 | 102,86 | 205,72 |
15 | 558,72 | 111,74 | 111,74 | 223,48 |
16 | 603,12 | 120,62 | 120,62 | 241,25 |
17 | 647,49 | 129,50 | 129,50 | 258,99 |
18 | 691,89 | 138,38 | 138,38 | 276,76 |
19 | 736,25 | 147,25 | 147,25 | 294,50 |
20 | 780,66 | 156,14 | 156,14 | 312,27 |
21 | 825,05 | 165,01 | 165,01 | 330,02 |
22 | 869,42 | 173,88 | 173,88 | 347,76 |
23 | 913,83 | 182,76 | 182,76 | 365,53 |
24 | 958,23 | 191,65 | 191,65 | 383,29 |
Aylık Prim = Katsayı x Gösterge x 0.20
Sağlık Primi (1 ile 6. Basamak için)= 6. Basamak Gösterge Tutarı x 0.20
Sağlık Primi (7. Basamak ve sonrası için) = Basamak Gösterge Tutarı x 0.20
Toplam Prim = Aylık Prim + Sağlık Primi
***Reform sonrası pahalılandı
1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ile 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu ile basamaklar-göstergeler kaldırıldı. Bunun yerine kişilerin kendi tercih edeceği-belirleyeceği kazançların yüzde 32,5’uğu (işkazası dahil değil) kadar prim alınması uygulamasına geçildi. Kişilerin kendi belirleyeceği kazanç rakamı da en az asgari ücret (693 lira) en fazla da bu rakamın 6,5 katı (4504 lira) arasında olabilecekti. Bu durumda da , en düşük Tarım Bağ-Kur primi de 91 liradan birden bire ( 693 X 32,5 =) 225, 25 liraya çıkıyordu yani yaklaşık 2,5 kat artıyordu. En yüksek Tarım Bağ-Kur primi de 383 liradan 1463 liraya fırlıyordu.
***Artışı yedirmek için kademe getirildi
Bu kadar yüksek prim artışını da vatandaşların hoş karşılaması da beklenemezdi bu nedenle de, 5510 sayılı Kanunu’nun Geçici 16 ıncı maddesi ile prim artışlarının kademelendirilmesi uygulaması getirildi.
“Geçici Madde 16 – Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan köy muhtarları ile (4) numaralı alt bendinde belirtilenler için 80 inci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen “otuz” ibaresi ile (4) numaralı alt bendinde belirtilenler için, bu Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde belirtilen “otuz” ibaresi, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için “onbeş” olarak uygulanır ve prime esas günlük kazancın otuz katını geçmemek üzere takip eden her yıl için bir puan artırılır.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri, hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yapmakta olanların bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aynı şartlarla bu işleri yaptıkları, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre tespit edilen kadın isteğe bağlı sigortalılar; bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının onbeş katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler.” denildi.
Yani, 2008 yılı ekim, kasım, aralık ayları için Tarım Bağ-Kur’lular (ve muhtarlar) o tarihte geçerli olan asgari ücretin 15 günlüğü dikkate alınarak yüzde 32,5 (kısa vadeli hariç) hesabıyla prim ödeyecekler, 2009 yılında 16 günü, 2010 yılında 17 günü… dikkate alınarak prim ödeyeceklerdir.
***Cevapsız kalan sorular
Tarım Bağ-Kur’luların (ve evde oya yapan kadınların) prim ödemeleri 15 günden başlayıp her yıl 1’er gün artarak 15 yıl sonra 30 güne ulaşacak ama prim ödeme gün sayısı kaç olarak dikkate alınacak işte bu belli değil. Daha doğrusu bu konu ile ilgili ne bir Tebliğ, ne bir genelge, ne de bir genel yazı veya açıklama var. İşte bu nedenle de bir yıldır bu konuyla ilgili yazı yazmamaya gayret sarfediyorum ama sonunda 24 Eylül günü bu köşeden “Tarım Bağ-Kur’da aylar 16 gün sayılır” diyerek tepki almaya çalıştım. Yetkililerden resmi bir tepki gelmedi ama konunun uzmanı sayılabilecek iki SGK çalışanı bana ulaşıp, evet SGK bu konuda mevzuatı nasıl yorumlayacağını gösteren bir şey yayınlamadı ama resmi olmayan iki belge var dediler.
Bunlardan birincisi;
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI’nın Reform konusunda hazırladığı Mayıs 2008 Kitapçığında,
13) Tarım Bağ-Kur’luları ile Köy Muhtarlarına, 15 günlük prim ödeyerek 30 gün sigortalı olma imkanı getiriyoruz… Çiftçilerimizin ve köy muhtarlarının, 15 günlük prim ödeyerek 30 gün sigortalı olmaları sağlanmaktadır.
İkincisi ise;
SGK tarafından yayınlanan, SOSYAL GÜVENLİK REFORMUNDA 50 SORU 50 CEVAP isimli Mart 2008 kitapçığında;
Soru 43: Çiftçiyim. Benim Sigortalılığım Nasıl Olacak?
CEVAP:Yeni düzenleme ile; tarımsal faaliyette bulunanların, asgari ücretin yarısı üzerinden prim (102 YTL) ödemek suretiyle 30 gün hizmet kazanmaları ve sağlık hizmetlerinden yararlanmaları imkanı getirildi.” denmiştir.
Sonuç olarak;
Gerek Tarım Bağ-Kur’luların ve gerekse evlerinde gelir vergisinden muaf olarak oya veya benzeri iş yapan kadınların ödeyecekleri primler bu sene 16 güne göre hesaplanacak ama prim ödeme gün sayıları 30 olarak dikkate alınacak mı? Bu konu daha resmen belli değil. Umarım SGK bu konuda en azından bir genelge ile duruma açıklık getirirler. Yoksa birkaç yıl üzerinden geçtikten sonra 30 gün saymıyoruz derlerse vatandaşları yine mahkeme kapılarında süründürürler.
Çıraklık sigortası emekliliğe sayılmaz
26/03/1971 doğumluyum-1986/3 çıraklık eğitim merkezi aracılığı ile çalıştığım yerde hem çıraklık eğitim merkezine giderek hem çalışarak sigortalı oldum, toplam ödenmiş prim gün sayım 6,400 olup 1 yıl, 11 ay sonra 25 yıl zorunlu çalışmamı tamamlamış olacak ve yaşımı bekleyeceğim. Size danışmak istediğim.
- Askerliğimi ödersem faydası olur mu?
- 1 yıl 11 ay sonra 25 yılım dolduğunda, sigortaya pirim ödemeye devam edilse emeklilik maaşımı olumlu etkiler mi?
- Sigortam brüt ücret üzerinden gösteriliyor olumlu mu?
- Kaç yaşında emekli olmuş olacağım? Metin Hazım GİDİŞOĞLU
Sayın okurum, normal şartlarda çıraklık sigortası emeklilik için başlangıç sayılmaz ama siz hem çıraklık sigortası oldum hem de çalıştığım işyerinde normal sigortam oldu diyorsunuz. Bu dediğiniz doğru ise (SSK hizmet cetvelinde 1986 yılı için gün sayısı görünüyorsa) 1986 yılının 23 Kasım gününden önce sigortalı olduysanız 49 yaşında en az 5300 gün sayısı ile SSK’dan emekli olursunuz. Askerliğinizi sigortalı olduktan sonra yaptığınızda emeklilik gün ve yaşınızı öne çekmez bu nedenle size faydası olmaz. 5300 günden sonra ödediğiniz günler emekli aylığınızı etkiler ama aylık brüt kazancınız 2200 liradan az ise her prim ödenene ay başında 2 lira emekli aylığınız DÜŞER. Bu nedenle adınıza prim ödenmeye devam edecekse 2200 liradan çok brüt kazanç olmasına özellikle dikkat ediniz.