İŞYERİ BİLDİRGESİ KAVRAMINA KANUN VE YÖNETMELİK YÖNÜNDEN İNCELENMESİ (2)
Sayın okurlarım kaldığımız yerden yazı dizimize devam ediyoruz.
İşyerinin Nakli, Devri, İntikali Durumunda İş yeri Bildirgesi Verilme Süreleri:
1) Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin;
a) Faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi hâlinde nakleden işverence; başka bir işverene devredilmesi hâlinde ise devralan işverence; nakil veya devir tarihini takip eden on gün içinde,
b) İşverenin ölümü ile işyerinin mirasçılarına intikali hâlinde ise mirasçılarınca, ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde,
işyeri bildirgesi verilir.
Mirasçılar üç ay içinde mirası red ettiklerine dair belgeye SGK’na sunmaları halinde yükümlülükleri ortadan kalkar.
2) İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi hâlinde işyeri bildirgesi verilmez. Ancak, nakil tarihini takip eden 10 gün içinde durum, işverence eski ve yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Yeni ünite, nakil bilgilerine dayanarak işverene işyeri sicil numarasını bildirir. Eski ünitede bulunan işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneği yeni ünitedeki dosyasına konulur.
3) 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması halinde ise, en geç yeni ortağın alındığı tarihi; takip eden on gün içinde bu durumların işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. İşyeri bildirgesi, e-sigorta kanalıyla alınması sağlanıncaya kadar, SGK’na elden verilir veya posta yoluyla gönderilir. İşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmez. Bu değişiklik bir yazı ile SGK’na bildirilir.
4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıların çalıştırıldığı işyerlerinin;
a) Bağlı bulundukları saymanlığın değişmesi durumunda, işyerinin tesciline esas değişiklik bilgileri işverence, saymanlık değişiklik tarihini takip eden on gün içinde,
b) Başka bir kamu idaresine devri veya birleşmesi hâlinde, devir alan veya birleşen kamu idaresince, durumun dayanağı bilgi ve belgelerle birlikte, devir veya birleşme tarihini takip eden on gün içinde,
c) Yeni bir kamu idaresi adı altında birleşmesi durumunda, yeni kurulan kurumca, birleşme tarihini takip eden on gün içinde işyeri bildirgesi verilerek, ayrıca birleşmeye ilişkin bilgi ve belgeleriyle birlikte aynı süre içinde,
d) Aynı il içindeki adres veya isim değişiklikleri, dayanağı bilgi ve belgeleriyle birlikte değişiklik tarihini takip eden on gün içinde,
e) Özelleştirilmek suretiyle satışının yapılması hâlinde, satışı yapılan kurumca satış işleminin onaylandığı tarihi takip eden on gün içinde ilgili belgeleriyle birlikte,
yazılı olarak SGK’na bildirilir.
İşyeri Bildirgesi Verilmesi Çalışma Bölge Müdürlüğü’ne Verilen İşyeri Bildirimi Yerine Geçer:
5510 sayılı Kanunun EK-1’inci Maddesinde;
”İşverenler tarafından 8 inci, 9 uncu ve 11 inci maddelere göre Kuruma yapılan sigortalı ve işyerlerine ilişkin bildirimler; 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi, 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 62 nci maddesi, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesi ve 4857 sayılı İş Kanununun 3 üncü maddesi hükümleri uyarınca Bakanlık ile ilgili bölge müdürlüklerine ve Türkiye İş Kurumuna yapılması gereken bildirimlerin yerine geçer.
Ticaret sicili memurluklarınca işyeri tesciline ilişkin Kuruma yapılan bildirimlerin dışında, ayrıca Bakanlık ilgili bölge müdürlüğüne bildirimde bulunulmaz.”
Yukarıdaki yazılı hüküm gereğince ikinci bir bürokratik işlem ortadan kaldırılmıştır.Böylece 01.08.2009 tarihinden itibaren SGK ‘na yapılan bildirim ile çalışma bölge müdürlüğüne yapılmış sayılmaktadır.
Böylece aynı kural yeni açılan,nevi değiştiren,devir alınan,mirasçı konumu ile intikal eden ,birleşen ticari işletmeler,diğer şirkete katılan ticari işletmeler böylecene ikinci bir bürokratik işlemden kurtulmuş olacaklardır.
Burada uygulamacıların dikkat etmesi gereken hassas nokta ise;
4857 sayılı İş Kanununa göre Niteliği itibariyle en çok otuz gün süren bir iştir yazan kutuları doğru işaretlemeleri ile mümkün olacaktır.
O halde evet derlerse ÇSGB dosya numarası açılacak,hayır derlerse ÇSGB dosya numarası açılmayacaktır.
İşyeri Dosyalarının İşlemden Kaldırılması (İz İşlemi) :
1) İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılır.
2) Aynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş olduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralar ünitece re’sen iptal edilir. İptal edilen numaralar başka işyerine verilmez. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer numaralar, işlem gören işyeri dosyasının numarasında birleştirilir.
3) Özel nitelikteki inşaat işyerleri ile ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıl süre ile sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya SGK’ca tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen tarih itibarıyla ünitece 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılır.
Uygulamada İPC İşlemi:
İşyeri bildirgesini yasal süresinde Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenlere:
Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında 2.511,00
Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında 1.674,00
Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için asgari ücret tutarında 837,00
İşyeri bildirgesinin, mahkeme kararına, SGK’nun denetim ve kontrol ile görevli memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca yapılan soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere yasal süresinden sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, yukarıdaki cezalar üçte iki oranında uygulanır.
Örneğin:(A) A.Ş. Bilanço esasına göre defter tutmaktadır.(A) A.Ş. 01.08.2011 tarihinde sigortalı işçi çalıştırmaya başlamalarına rağmen işyeri bildirgesini 15.08.2011 tarihinde kendiliğinden bildirmişlerdir.
Bu durumda işveren herhangi bir denetim yada mahkeme kararı olmadan kendiliğinden bildirdiklerinden dolayı SGK tarafından İPC ile karşı karşıya kalmıştır.
Uygulamada Bilanço esasına tabi işyeri olduğundan dolayı 2.511 TL İPC uygulanmıştır.
Buna karşın kendiliğnden bildirildiği için 2511/3*2=1674 TL.İPC uygulanacaktır.
Şirket yetkilileri İPC kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde yargı yoluna yada SGK ‘na itiraz etmeden ödenmesi halinde %25 eksik ödenecektir.
O halde ikinci indirimde peşin ödemeden dolayı 1255,50 TL. olarak İPC ödenecektir.
Böylecene İPC ödenecek miktarı %50 olarak indirimlerle belirlenmiştir.
SONUÇ:
İki gün süren yazı dizimizde 5510 sayılı Kanunun 11’inci maddesinde yazılı olan İşyeri, işyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli ile ilgili Kanun maddesine gereğince işyerinin bilidrilmesi esaslarına değinildi.
Uygulamada ve denetimlerde sıklıkla rastlanan ise İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, SGK’na vermekle yükümlüdür ibaresine uyulmadığından dolayı birçok işveren cezalı duruma düşmektedir.
Özellikle şirket kuruluşlarında yapılan hatalar ise işin uzmanı olmayan kişilerin Şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini, ticaret sicili memurluklarına bildiren işverenlerin, bu bildirimleri Kuruma yapılmış sayılır ibaresine rağmen sigortalı işe giriş bildirgelerini e-sigorta yolu ile bildirmemelerinden dolayı İPC ile karşı karşıya kalmalarıdır.
Günümüzde e-bildirge ile işyeri bildirgesi verilmesi şu anda uygulamada olmadığı için SGK İl yada Merkez Müdürlüklerinde ilgili ünitelerde işlemler yapılmaktadır.
Üniteye bizzat müracaat ederek kimliklerinin tespitiyle birlikte imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde, istenilen imza sirküleri artık istenilmez denilmesine rağmen uygulamada ısrarla gerçek yada tüzel işyerleri sahiplerinden Noter tasdikli imza sirküleri istenmektedir.
SSİY açıkca yazılı olmasına rağmen bu güçlük aşılmış değildir.
2008/106 sayılı Genelge ile İlk olarak aynı SGK il müdürlükleri yada merkezleri sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde faaliyet gösteren işyerlerine ait dosyaların birleştirilmesine izin verilmiştir.
Bunun içinde işyerlerinin Genelge ekinde yer alan formu doldurmak suretiyle işlem yapılacaktır.
İşyeri Bildirgesi işverenler tarafından zamanında düzenlenmez ise İPC ile karşı karşıya kalınacaktır.
Tek iş yeri bildirgesi ile aynı zaman da ÇSGB bildirim yapılmış olmaktadır.
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com