İşçiye Ücret Ödemesi
Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. (İş kanunu Md. 32)
- Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak kural olarak, Türk parası ile işyerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenir.
- Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkak, yabancı para olarak kararlaştırılmış ise ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödeme yapılabilir.
- Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler.
- Emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geçerli parayı temsil ettiği iddia olunan bir senetle veya diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesi yapılamaz.
- Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.
- İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve Kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur.
- Meyhane ve benzeri eğlence yerleri ve perakende mal satan dükkan ve mağazalarda, buralarda çalışanlar hariç, ücret ödemesi yapılamaz.
- Ücret miktarını belirlemede taraflar serbest olmakla birlikte, işçiye ödenecek ücretin asgari ücretten az olmaması gerekir.
- İşverenler tarafından ,işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz.
Ayrıca : Ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır.
Ücret Kesme Cezası
Normalde işverenlerin işçi ücretlerinden ücret kesme cezası vermesi mümkün değildir. Ancak iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile belirtilen nedenlerin varlığı halinde ücret kesme cezası verilebilinir.
- Ceza nedenlerinin ve tutarlarının iş sözleşmesinde veya ekinde öngörülmesi mümkündür
- Değişikliklerde işçinin de onayının alınması gerekmektedir.
- Bunların dışında tamamen işverenin keyfiyeti ile değiştirilme imkanı bulunan düzenlemeler geçerli sayılmaz.
Ücret Kesme Cezası Verildiğinde ;
- Kesintinin işçiye sebepleri ile birlikte yazılı duyurulması
- Kesinti tutarının ayda iki günlük kazancından fazla olmaması. ( Ay içinde ancak 2 gündeliğine uygulanabilir)
- Bu kesilen paraların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirtilecek banka hesaplarından birine , kesildiğini takip eden tarihten itibaren bir ay içinde yatırılması
- İşyerinde bu paraların ayrı bir hesabının tutulmasına
İşveren dikkat etmesi gerekmektedir.
Gününde ödenmeyen ücretler
Ücret ödemesi genel olarak aylık olur. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Ücret ödenme gününden itibaren 20 gün içinde mücbir bir neden olmaksızın ücret ödenmemesi nedeniyle işçinin iş görme borcundan kaçınabileceği , hata ve hatta bu konuda kişisel kararlarına dayanılarak , iş görme borcundan işçilerin topluca kaçınmaları durumunda bu durumun grev olarak değerlendirilmeyeceği yasanın 34 . maddesinde belirtilmiştir.
- Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.
Yeni iş arama izni ile ilgili ücret
Bilindiği üzere bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.
- İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ayrıca ödenmesi gerekir.
- İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı ödenmesi gerekecektir.
Sözleşmenin sona ermesinde izin ücreti
İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti,
- Sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.
- Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
- İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde 17 nci maddede belirtilen bildirim süresiyle, 27 nci madde gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.