HABERTÜRK-Ablanıza dul aylığı Anayasa Mahkemesine bağlı–SGK bilememiş ama doğru cevap (d) şıkkı-

2 Nisan 2009

Ablanıza dul aylığı Anayasa Mahkemesine bağlı

Öncelikle verdiğiniz hizmetler adına SGK’lı çalışanlar olarak teşekkür ederiz. Sizin bilgilerinizden yararlanmak adına sorum olacak. 26.02.2009 tarihinde eniştem gece vardiyasındayken işyeri sahasında ölü bulundu. 10 Ocak 2005 tarihinde sigorta girişi olmuş. 1100 ödenmiş sigortası var. Ablama ölüm aylığı bağlattırabilir miyim? Çoşkun Danacı

 

26.02.2009 tarihinde vefat eden eniştenizin öldüğü yer işyeri olduğu için işkazası sayılabilir. İş kazası sayılırsa da ablanıza işkazası geliri verilir, bu gelir son brüt ücretinin yüzde 70’i kadardır.  Öte yandan, eniştenizin 10.01.2005 tarihindeki sigorta girişi ve var olan 1100 gün ile ablanıza hem ölüm aylığı bağlanabilmesi için enişteniz 2005 yılından önce askerlik yapmışsa borçlanması ve SGK’ya iş mahkemesinde dava etmesi gerekir. Dava etmesi gerekir diyorum sebebi şu;

 

30.09.2008 gününe kadar geçerli olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 66 ıncı maddesine göre; “5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinde en az 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş durumda, ölen sigortalının hak sahibi kimselerine aylık bağlanır.” hükmü vardı.

Buna göre de 900 günü olmadan vefat edenlerin geride kalan yakınları askerlik veya yurtdışı borçlanması yaparak 900 güne tamamlama hakkına da sahiptiler.

 

2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe başında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 32 inci maddesi ile uygulama değiştirilmiştir. Yeni uygulama gereğince, “ En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (eski adıyla SSK’da) sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,…” olanların geride kalanlarına aylık bağlanacaktır.

Fakat metin içindeki “her türlü borçlanma süreleri hariç” ibaresi her şeyi alt üst etmiş ve 01.10.2008 günü ve sonrasında vefat edenlerin geride kalanların, askerlik ve yurtdışı borçlanması ile 900 güne tamamlama haklarını ellerinden almış. Yani geride kalanların dul ve yetim aylığı almalarına engel olmuştur.

 

Sonuç olarak, ölüm olayı 01.10.2008 gününden evvel gerçekleşenlerin yakında borçlanmalarla 900 güne veya 5 yıllık sigortalılık süresine ulaşabiliyorlar ama 01.10.2008 günü ve sonrasında ölenlerin yakınlarının elinden bu hak sosyal güvenlik reformu ile alınmıştır. Bu nedenle de ablanıza SGK,  dul ve de yetim aylığı vermeyeceği gibi askerlik borçlanma talebini de kabul etmeyecektir.

Bu durumda yukarıda vicdan sızlatan olayı mahkeme edip, hakimi de ikna ederek konuyu Anayasa Mahkemesine taşımak gerekir.

 

SGK bilememiş ama doğru cevap (d) şıkkı

Ali bey, SGK şeflik için görevde yükselme sınavı yaptı ve bir sorunun cevabını daha sonra değiştirdi. Ben doğru cevabın ne olduğunu konusunda sizin de düşüncenizi almak istiyorum, çünkü önce (d) şıkkı dediler sonra (b) şıkkı diye değiştirdiler.

31.12.2008 tarihinde yapılan sınavda şıkkı değişen soru şu;

“5510 sayılı Kanun kapsamında bir özel sektör işvereni, işyeri ile ilgili Ekim/2008 ayına ait ücret ödeme bordrosunu yine bu Kanuna göre hangi tarihe kadar saklamak zorundadır? 

a.) 30 kasım 2013     b.) 31 Aralık 2013    c.) 30 Kasım 2018    d.) 31 Aralık 2018 “

Ben bu soruya (d) olarak işaretledim sizce doğrusu nedir? İsmi mahfuz

 

 

Sayın okurum, 30.09.2008 günü ortadan kaldırılan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince işverenler defter-kayıt ve belgelerini beş yıl boyunca saklamak ve SSK istediğinde SSK’ya incelenmek üzere göstermek zorundaydı.

Ancak, 1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile bu süre 10 yıla çıkarıldı ama bu çıkarma için Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin geçici 23 üncü maddesi ile kademe getirildi ve ilgili maddeye göre;

“… a) 10 yıl olan saklama süresi 2008 yılı için 5 yıl, 2009 yılı için 6 yıl, 2010 yılı için 7 yıl, 2011 yılı için 8 yıl, 2012 yılı için 9 yıl olarak …  uygulanır.” ifadesi vardır.

 

Ancak bu geçici maddedeki yazan süreler, saklanma süresini değil o yıllar için geriye doğru istenme yetkisi olan süreleri ifade eder. Olayı daha da açarak doğru cevabı bulmak daha yerinde olacaktır.

 

Örneğin,

2010 yılında geriye doğru 7 yıllık kayıt ve belge istenebilir ki bu da 2003 yılının kayıtlarının da istenebileceğini gösterir.

2011 yılında, 8 yıllık demek yine 2003 yılına tekabül eder.

2013 yılında bir denetim elemanı geriye doğru 10 yıllık kayıtları isteyebilir bu durumda da 2003 yılına ait kayıtları bile isteyebilir ki 2003 yılı kayıtlarının bile 10 yıl saklanması gerektiği buradan görülecektir.

Yani, 2003 yılı dahil sonraki yılların kayıtlarının hepsi 10 yıl boyunca saklanmak zorundadır.

Soruyu ele alacak olursak, 31.12.2018 günü bir denetim elemanı geriye doğru 10 yıllık kayıt ve belge isteme hakkına sahip olduğundan,  2008 yılı ekim ayına ait bordronun da 10 yıl saklanması gerekir. Sonuç olarak doğru cevap (D) şıkkıdır. Yani siz doğru cevaplamışsınız.

Kısa…Kısa…Kısa…

Hakkı Akgün-Bağ-Kur’dan önce başka sosyal güvenlik kurumlarında hizmetiniz varmış ama bunu Bağ-Kur’a başlarken bildirmemişsiniz bu nedenle de şimdi basamak farkı çıkmış.

Yasin Işık- 1999 yılında bir trafik kazasında babamı kaybettikten sonra sizlere bağlanan aylıkların yüzde 50’si annenize,  yüzde 25 size ve yüzde 25 ablanıza pay edilmiş. Ablanız aylıktan kesildikten sonra yüzde 25 yapı kimseye verilmez ama siz aylıktan düşerseniz sizin payınız annenize verilir ve annenin oranı yüzde 75’e çıkar.

Necmiye Aladağ-Annenizin Bağ-Kur’lu olmasına sebep olan vergi mükellefiyeti veya şirket ortaklığını sona erdirirse Bağ-Kur’a borcu olsa bile sizin üzerinizden sağlık yardımı alabilir. Borç varken Bağ-Kur kapanmaz diye bir şey yok.

 

Mustafa Tekin-İşsizlik sigortasından ödenek almak süresi boyunca SGK size, eşinize ve çocuklarınıza sağlık hizmeti vermek zorundadır.

 

Ne Zaman Emekli Olacaklar?

Alpaslan Şiriner-Salihli-12.04.1953 doğum tarihinizle 15.12.1985 işe girişinizle normal şartlarda 12.04.2010  günü emekli olursunuz. Şayet, askerlik (1985 öncesinde) yapmışsanız borçlanıp öderseniz askerlik süresi kadar erken emekli olursunuz. Mesela, 20 ay askerlik yapmışsanız borçlanıp öderseniz 15.04.2009 günü emekli olacaksınız.

 

Nevin Doldur-Şişli-1991 yılında staj başlangıcınız emeklilik için başlangıç sayılmaz. 12.03.1971 doğum tarihiniz, 01.02.1995 işe girişinizle 51 yaşında en az 5750 günle emekli olursunuz. İşten ayrıldığınız 30.04.2001 gününden sonraki 300 gün içinde doğum yapmışsanız borçlanabilirsiniz bu da sizin prim ödeme gününüzü arttırır.