Akşam Gazetesi–İhbar süresinde yıllık izin olur –Sigortalılık süresi işe girmekle başlar–SSK emeklisi yetim kız çalışabilir–Samsun’daki “Umut Eli” Bankası–Kamuda aybaşı 15’tir
9 Haziran 2007
Ali Bey, 8 yıldan beridir işyerimizde çalışan işçimizin yaklaşık 2 yıldan beri kullanmadığı izinleri 48 günü buluyor. Şimdi de kendisini işten çıkaracağız ama kendisine feshi ihbar süresi vereceğiz. İşçiye feshi ihbar süresini verip yıllık izne çıkarabilir miyiz? İsmi mahfuz Sayın okurum, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17’nci maddesi gereğince 8 yıllık kıdemi bulunan işçinizi işten çıkaracaksanız en az 8 hafta önceden durumdan kendisini haberdar etmeniz yani 56 günlük feshi ihbar süresi vermeniz gerekir. Kanunun 27’nci maddesine göre de 8 hafta süresindeki işgünlerinde en az 2 saat iş arama izni vermeniz de şart. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene yani size bildirmek zorundadır. İşçi iş arama izinleri toplu kullanmak isterse, işyerinizde haftada 6 gün (7,5 saat) çalışma ve bir gün hafta tatili izni varsa, 56 günlük süre içindeki 48 iş gününde 2’şer saatten 96 saat yani 13 günlük iş arama süresi olacak olup işyerinde çalışması gereken süre de 35 güne düşecektir. Yine, Kanu’nun 59’uncu maddesine göre, “İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde 17’nci maddede belirtilen bildirim süresiyle, 27’nci madde gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.” hükmü de dikkate alınarak ihbar süresinde yıllık izin kullanılmasına gelince, ihbar süresi, iş arama izni, yıllık ücretli izin süresi aynı günlere, tarihlere rastlamaması şarttır. Yani, işçi feshi ihbar süresinde normalde çalışma zorundadır ama işçinin bu süre boyunca çalışması gereken 35 iş günü yıllık iznini kullanarak da geçirilebilir. Bunun için işçinin yıllık izin talebinde bulunması şart da değildir. Zira, hakedilmiş bulunan yıllık iznin ne zaman kullanılacağına işveren işyeri şartlarına göre karar vermek durumundadır. Sigortalılık süresi işe girmekle başlar… KayInpederİm 1 Mart 1989 günü SSK’lı olmuş ve 26 Mayıs 1990 günü trafik kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. Eski kanuna göre kendisinin dul eşi ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanamamaktaydı.Yeni kanuna göre biz günü yetmediği için askerlik süresini borçlandık 900 günü tamamladık. Ancak bugün maaşın ne zaman bağlanacağını sormaya gittiğimde oradaki memur bilgilere bakıp 5 yıllık sigortalı olmadığını yani 1989 da SSK’lı olduğunu ve 1990’da da vefat ettiğini ve bu yüzden maaşın bağlanamayacağını söyledi. Şimdi kanunda adı geçen 5 yıllık sigortalılık süresi, 5 yıl boyunca sağ olarak SSK’lı olduktan sonra ölenler için mi geçerli? Yani 5 yıllık sigortalılıktan kasıt nedir? Bu durumda biz bu aylığı alamayacak mıyız? Ersoy Macit Ersoy Bey, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 108’inci maddesine göre sigortalılık süresinin başlangıcı ilk defa çalışmaya başladığı tarih olup, sigortalılık süresinin sonu ise emeklilik talebinin yapıldığı veya emeklilik için istekte bulunamayanlar için ise ölüm tarihidir. Öte yandan 60’ıncı maddenin (F) bendi gereğince de işe giriş tarihinden önce askerlik yapılmışsa, borçlanılması halinde sigorta başlangıç tarihi askerlik borçlanması yapılan süre kadar öne gelmektedir. Buna göre kayınpederinizin 01.03.1989 olan sigorta başlangıcı borçlanmayı yaptığınız 600 günlük süre kadar geriye gelecek ve 01.07.1987 olacaktır. Sigortalılık süresinin sonu olan 26.05.1990 günkü ölümüne kadar geçen sigortalılık süresi bu durumda beş yıldan az olduğundan 900 günden fazla günü olsa da geride kalanlara dul ve yetim aylığı verilme imkanı yoktur. SSK emeklisi yetim kız çalışabilir Ben SSK emeklisiyim ama 15 Temmuz 2006 günü babam vefat etti ve T.C. Emekli Sandığı emeklisiydi. T.C. Emekli Sandığı bana yetim aylığı bağladı. Şimdi çalışmak istiyorum, işverenim de emekli olarak SSK’lı yapmak istiyor. Bu durumda almakta olduğum yetim aylığım kesilir mi? Serap Tutar Hanımefendi, hem SSK’dan emekli aylığınızı hem de T.C. Emekli Sandığı’ndan yetim aylığınızı alıp hem de bir işyerinde işçi olarak çalışabilirsiniz. İşvereniniz sizi emekli SSK’lı yani sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeyerek sigortalı yapsa bile (ki yapmak zorundadır) ne emekli aylığınız ne de yetim aylığınız kesilmez. Sadece işyerinden alacağınız ücretten yüzde 7.5 oranında SGDP kesilir. Samsun’daki “Umut Eli” Bankası AralarInda, Yakup Cemil Şahin’in de bulunduğu çok sayıdaki hayırseverin Samsun’da kurduğu yardımlaşma ve dayanışma derneği “Gıda ve Giyim Bankası” açmış. Bu bankaya, gıda, giysi, yakacak ve temizlik maddelerini kabul ediyorlar. Üstelik yapılan bağışların hepsi şirketlerce gider olarak da gösterebiliyormuş. Bu bankadaki birikimleri siz çekemiyorsunuz ama ihtiyaç sahibi aileler randevulu ve limitli olarak aylık alış verişlerini parasız olarak yapabiliyorlarmış. Ayrıntılı bilgi için, www.umuteli.org sitesine girebilir 0362 4327275 numaralı telefonu arayabilirsiniz. En önemli ihtiyacımız araç diyorlar, hayırseverlere duyurulur. Kamuda aybaşı 15’tir 07 02 1967 doğumluyum, 21.10.1988 günü vekil öğretmen olarak iş hayatına başladım, 07.11.1988 günü 21 gün sonra ayrıldım ara verdim. 02.01.1989’da tekrar başladım 15 gün sonra 17.01.1998 günü ayrıldım. 01.11.1989 günü SSK’lı olarak sözleşmeli devlet dairesine başladım daha sonra ara vermeden emekli sandığına memur olarak kadroya geçtim. 31.03.1997’de devlet memurluğundan ayrıldım, ara vermeden aynı gün özel bir bankaya işe başladım, sizden ricam ne zaman emekli olabilirim? Ergin Uray 21.10.1988 günü başlayan vekil öğretmenliğiniz için 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince ilk kesenek (Prim) ödemesi işe başlamayı takip eden aybaşından başlar. 289 sayılı KHK’ya kadar kamuda da aybaşı ayın ilk günü idi ama 15.01.1988 gününden itibaren kamuda ay başı her ayın ortası yani 15’i oldu. Bu durumda sizin adınıza da kamu için aybaşı olan 15.11.1988 günü ilk keseneğiniz/priminiz kesilecekti ama o gün gelmeden işten ayrıldığınızdan hiç kesenek alınmamıştır. Öte yandan, ikinci vekil öğretmenliğiniz olan 02.01.1989 başlangıcınızı takip eden 15.01.1989 günü için ilk keseneğiniz yani priminiz T.C. Emekli Sandığına gönderilmiştir en azından gönderilmelidir. Bu nedenle de T.C. Emekli Sandığı SSK’ya sizin için 1988 yılında gün ve kazanç bildiremez ama 15.01.1989 günü için bildirmelidir. Bu durumda sosyal güvenlik başlangıcınız, 15.01.1989 günüdür ve halen devam ettiğiniz özel bankadan (ister SSK ister özel banka sandığı olsun fark etmez) 51 yaşında (07.02.2018) emekli olursunuz. Bu arada başlangıcınız 21.10.1988 olsaydı da emeklilik yaşınız değişmez. Kısa..kısa.. Sedat Yılmaz-23.05.2002 günü (4759 sayılı Kanu’nun yürürlük günü) 4256 gün basın (2A veya 3A) çalışmanız olduğundan bu sürenin dörtte biri 1068 gün kadar işe başlama tarihiniz olan 01.02.1987 günü (2 yıl, 11 ay, 18 gün) geriye gidecek ve 13.02.1984 olacaktır. Bu başlangıca göre de normalde 48 yaşında olacaktınız ama bu yaştan emekli oluncaya kadar almış olacağınız basın günlerinin dörtte biri kadar indirim yapılacaktır. Mesela bundan sonra çalışmasanız dahi Mayıs 2007 sonu itibariyle var olan 6046 günlük basın çalışmanız nedeniyle 43 yaş, 9 ay, 19 günlük iken (20.11.2011 günü) emekli olursunuz. Bu arada mayıs ayından sonraki her basın yılı çalışmanızla bu süre 3 ay öne gelecektir. Emekli olmadan sigortalılık sürenizi tamamlayarak kıdem tazminatınızı alabilmeniz için ise 43 yaşını tamamlamanız şart. |
