Akşam Gazetesi-İşsizlik Sigortası-5 ve SON
18 Haziran 2007
İşsizlik ödeneği alabilmek için işten atıldığı tarih itibarıyla son 3 yılda 600 gün sigortalı olmak, son 4 aydır sigortalı olmak, işten ayrıldıktan sonraki ilk 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmuş olmak ve İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 51. maddesindeki nedenlerden dolayı işten atılmış olmak gerekiyor
KİM KAÇ AY İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALACAK?
4447 Sayılı Kanuna göre;
İşsizlik ödeneği alabilmek için dört temel koşul öngörülmüştür.
1-Hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak prim ödenmiş olması,
2-İş akdinin feshedildiği tarihten geriye doğru sürekli 120 gün prim ödenmiş olması,
3-Hizmet akdinin, İşsizlik Sigortası Kanununun 51’inci maddesinde sayılan hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olması, (yukarıda açıklanan sebepler)
4-Sigortalı işsizin, İşten Ayrılma Bildirgesi’ni işten ayrıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’un ilgili ünitesine doğrudan başvurarak vermesi. 
Yukarıda sıralanan şartların hepsini taşıyanlardan;
Son üç yıl içinde 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün, (altı ay)
Son üç yıl içinde 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün, (sekiz ay)
Son üç yıl içinde 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün, (on ay)
süre ile işsizlik ödeneği ödenecektir.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALIRKEN İŞ BULURSA NE OLUR?
SigortalI işsiz, işsizlik ödeneği almaya devam ederken daha süresini tamamlamadan tekrar işe girer ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için kanunun öngördüğü şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalırlarsa, daha önce hak ettikleri sürelerini dolduruncaya kadar bu haktan yararlanmaya devam eder.
Mesela, 180 gün yani altı ay işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış vaziyette olup bu ödeneği 2 ay aldıktan sonra iş bulursa işsizlik ödeneği iş bulduğu için kesilir.
Ancak, bu işinden 3 ay sonra işveren tarafından işten çıkarılırsa sadece daha önce kesintiye uğrayan işsizlik ödeneğinin geri kalan kısmı olan dört ay daha işsizlik ödeneği alabilir.
Ya da; 240 gün süreyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanan sigortalı işsiz, 120 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, işe girer ve 600 günden az prim ödemek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 240-120=120 gündür. Sigortalı işsiz yeni işinde 600 gün prim ödeyerek işsiz kalırsa sadece yeni hak sahipliğinden doğan 180 gün işsizlik ödeneğine hak kazanır.
İşsizlik ödeneğinden yararlanmak için kanunun öngördüğü şartları yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalırlarsa, sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği alacaklardır.
Mesela, 180 gün yani altı ay işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış vaziyette olup bu ödeneği 2 ay aldıktan sonra iş bulursa işsizlik ödeneği iş bulduğu için kesilir.
Ancak, bu işinde 600 gün (20 ay) çalıştıktan sonran işveren tarafından işten çıkarılırsa sadece daha önce kesintiye uğrayan işsizlik ödeneğinin geri kalan kısmı değil yeni hak kazandığı altı aylık süre kadar işsizlik ödeneği alabilir.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ HANGİ DURUMLARDA KESİNTİYE UĞRAR?
İşsizlik ödeneği;
İŞKUR tarafından teklif edilen, mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin işsizlik ödeneği kesilecektir.
İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilenlerin işsizlik ödeneği kesilecektir.
Hastalık, tutukluluk hali gibi haklı bir nedene dayanmaksızın İŞKUR tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin, işsizlik ödenekleri kesilecek, ödeneğin kesilme gerekçesinin ortadan kalkması halinde, işsizlik ödeneği ödenmesine yeniden başlanacaktır. Bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sonunu geçmeyecektir. 
Mesela;180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan sigortalı işsiz, 60 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, İŞKUR’un istediği bilgileri, haklı bir neden olmaksızın İŞKUR’ca öngörülen sürenin bitiminden itibaren 25 gün geç vermesi durumunda, işsizlik ödeneği 25 gün süreyle kesilir. Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 180-60-25=95 gündür.
İşsiz durumda iken tatbikat, manevra gibi (normal) muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle silah altına alınanlarla, hastalık ve analık nedeniyle SSK’dan geçici işgöremezlik ödeneği almaya hak kazananların ödenekleri bu durumlarının devamı süresince durdurulur.
Mesela; 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan sigortalı işsiz, 60 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle 30 gün süre ile silah altına alınırsa, işsizlik ödeneği 30 gün için durdurulur. Bu süre, daha sonra sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresinin sonuna eklenir. Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği
180-60=120 gün üzerinden hesaplanıp ödenecektir.
İşsizlik ödeneği ne şekilde hesaplanacak ve nasıl ödenecektir?
GÜNLÜK işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık (120 günlük) prime esas kazançları dikkate alınarak bulunacak günlük ortalama net kazancının yüzde ellisi olarak hesap edilecektir.
Bu şekilde günlük olarak hesaplanan işsizlik ödeneği aylık olarak, her ayın sonunda ödenecektir.
Kanun gereğince, işsizlik ödeneği miktarının asgari ücretin netini geçmesi mümkün değildir. (Aylık üst sınır 303.079.500-TL)
İşsizlik ödeneği, aylık olarak işsiz adına açılacak banka hesabına havale edilecektir. İlk işsizlik ödeneği hak kazanılan tarihi izleyen ayın sonunda ödenecektir.
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.
Örnek 1:
Aylık işsizlik ödeneği, günlük ortalama net kazancın 30 ile çarpımından binde altı oranında damga vergisi düşülerek hesaplanır. Çalıştığı son dört ay süresince, prime esas kazancı SPEK alt sınırı olan 562,50- YTL. dikkate alındığında sigortalı işsizin, aylık net ücreti 403,54 YTL. ve günlük ortalama net kazancı 13.45- YTL. günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın %50’si olan 6.73-YTL.’dir. Buna göre, sigortalı işsizin aylık işsizlik ödeneği miktarı, (6.73×30)-(6,73x30x0.006)=200,56 -YTL’dir. Bu miktar aynı zamanda en düşük işsizlik ödeneği miktarıdır.
Ali TEZEL
