Akşam Gazetesi–İstifa eden memurlar da isteğe bağlı prim ödeyebilir–Memura sadece ticaret yasaktır–Üniversite öğrencisinin stajında sigorta olmaz
2 Ağustos 2007
T.C. Emekli Sandığı’na tabiyim ve 05.01.1987 tarihinde işe girdim halen çalışıyorum. 01.01.1967 doğumluyum ve bayanım. Şu anda istifa etsem emekliliği hak ediyor muyum? İşi bıraksam kaç yıl beklerim emekli olabilmem için? Kadınlarda çalışma süresi 20 yıl olarak biliyorum. Ali Bey bir de T.C. Emekli Sandığı’ndan ayrılanlar oraya dışardan isteğe bağlı veya başka şekilde prim ödeyip emekli olunabilinir mi? İ. Karaca Hanımefendi, evet bayan memurlar 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince en az 20 tam yıl prim ödemek zorundadırlar ama emekli olabilmeleri için de 4447 ve 4759 sayılı Kanunlar gereğince belirli bir yaşı da tamamlamaları gerekir. Sizin gibi 05.01.1987 günü işe başlayan bayanlar 43 yaşını tamamlayınca (ki siz 01.01.2010 günü) emekli olup hem emekli aylıklarını hem de ikramiyelerini alabilirler. Öte yandan yine 5434 sayılı Kanun’un 12’nci maddesine 17.09.2004 tarih ve 5234 sayılı Kanunla eklenen paragraflar gereğince, “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak en az on yıl çalıştıktan sonra, memurluktan çıkarılmış olanlar ile aynı Kanun’un 96’ncı maddesi kapsamına girenler ve anılan Kanunun 48’inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde aranan nitelikleri kaybedenler hariç olmak üzere herhangi bir nedenle memurluktan ayrılmış olanlar, memurluktan ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde yazılı olarak Sandığa başvurmaları ve emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarını ait olduğu ay içinde Sandık hesabına yatırmaları şartıyla başvuru tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgilendirilirler. Sandığın diğer iştirakçileri de 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olanlar ile aynı esaslar çerçevesinde bu uygulamadan yararlanabilirler. Bunların emeklilik keseneklerine, emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınır ve Sandığa emekli keseneği ödedikleri her yıl için bir kademe ilerlemesi ve eğitim durumları itibariyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla her üç yıl için bir derece yükselmesi uygulanır. Ancak, bu süreler, tekrar Sandığa tabi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı ile kazanılmış hak aylıklarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu şekilde Sandıkla ilgilendirilenler bu Kanun’un uygulanmasında isteğe bağlı iştirakçi olarak kabul edilirler.” 1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı Kanun ve bu Kanun’un bir kısım maddelerinin iptalinden sonra çıkarılan 4759 sayılı Kanun gereğince memurları emekliliğinde erkek iseler 25 ve kadın iseler 20 tam yıl kesenek-prim ödemenin yanında bir de belirli bir yaşı da tamamlamaları öngörülmüştür. İşte, bu Kanunlar ile birlikte erkekler 25, kadınlar 20 tam yılı tamamladıktan sonra emeklilik yaşları evlerinde beklemek amacıyla işlerinden ayrılabilirler. Emeklilik için gereken yaşı tamamlayınca da emekli aylıkları ile ikramiyelerini alabileceklerdir ki siz de, 20 tam yılı tamamladığınız için isterseniz memuriyetten istifa edip emeklilik yaşınızı evinizde bekleyebilirsiniz ve yaşınızı tamamladığınızda hem ikramiyenizi hem aylığınızı alabilirsiniz. Öte yandan ihtiyacınız olmamakla birlikte yine isterseniz yukarıdaki paragraf gereğince evinizde beklerken dışardan isteğe bağlı prim de ödeyebilirsiniz ama bunu size tavsiye etmem. Bu arada son bir hatırlatmada bulunayım, emekli ikramiyesi alınabilmesi için en son ayrıldığınız sosyal güvenlik kurumunun T.C. Emekli Sandığı ve memuriyet olması gerekir. Eğer, evinizde emekliliği beklerken sıkılır, bir gün dahi olsa SSK’lı veya Bağ-Kur’lu olursanız emekli ikramiyenizi kaybedersiniz. Memura sadece ticaret yasaktır Alİ Bey, geçen sene yapılan KPSS ile memuriyete başladım. Bir kısmı bana ve bir kısmı babama ait olan tarla-bağlarda ziraat işi yapıyorum. Şimdi bana artık memur oldun başka kazanç elde edemezsin diyorlar. Bu doğru mu artık tarlamı ekip biçemez miyim? İsmi Mahfuz Sayın okurum, birçoklarının yarım yamalak, kulaktan dolma bilgilerle insanları yanılttığı yerlerden birisini sormuşsunuz. Okumayan, okumasını sevmeyen bir toplumuz. Bizim kanunlarımıza göre, kazanç ve gelir çeşitleri, 1. Ticari kazançlar, 2. Zirai kazançlar, 3. Ücretler, 4. Serbest meslek kazançları, 5. Gayrimenkul sermaye iratları, 6. Menkul sermaye iratları, 7. Diğer kazanç ve iratlarıdır. Hangilerinin memurlara yasaklandığı ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda net olarak yazılıdır. Kanun’un, “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” başlıklı 28’inci maddesi gereğince, “ Memurlar Türk Ticaret Kanunu’na göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar…” Görüldüğü üzere memurlar sadece ticaret ve esnaflık yapamazlar, zirai kazanç, telif (eser) kazancı elde edebilirler. Bu nedenle hem memuriyet yapıp, mesai saatleri dışında ve tatil zamanlarında olmak şartıyla tarlanızı, bağınızı, bahçenizi ekip-dikebilirsiniz. Bunu size söyleyen dangalaklara şu soruları sorun, kirada evim var kira geliri de elde edemez miyim, param var faiz geliri de elde edemez miyim? İyi edebiyatçıyım kitap yazıp satamaz mıyım? Bakalım ne cevap verecekler. Üniversite öğrencisinin stajında sigorta olmaz Üniversİte öğrencileri için yaz döneminde şantiyelerde staj yaparken olası bir iş kazasında işverenin sorumluluğu nedir? Bir de işveren olarak bu personellere sadece iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası ödemesi yapılır mı? Selçuk Ünal Sayın okurum, halen geçerli olan mevzuatımızdaki en önemli boşluklardan biri de üniversite öğrencilerinin stajlarındaki sosyal güvenlik durumlarıdır. Bu sorun, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile çözüme kavuşturulmuştu ama maalesef daha yürürlüğe girmedi. Bugünkü geçerli olan kanunlarımız gereğince, üniversiye öğrencilerinin stajlarında sigortalı olmaları mümkün değildir. (Mümkün değildir diyorum ama siz staj yapan öğrenciyi normal işçi olarak gösterirseniz tabii sigortalı olur.) Bu arada staj yapan kişiler üretimde çalıştırılamaz sadece gözetleyici-öğrenici olabilirler. Siz staj yapan öğrenciyi üretimde çalıştırmadığınız halde bir kaza geçirirlerse (SSK’lı olmadıkları için kazanın adı iş kazası olamaz) özel hukuk hükümleri gereğince size dava açma hakları olsa da sosyal güvenlikleri bakımında sizi muhatap gösteremezler. Ancak, staj yapan öğrenciyi üretimde çalıştırırsanız bu durumda stajyer değil işçi-sigortalı sayılması da mümkündür ki bu halde başınız SSK ile dertte demektir. Kısa…kısa… Yusuf Aslan- Gönderinizde belirttiğiniz cemiyetin gazete olarak süreli yayın çıkarması söz konusu ise gazeteci olarak SSK’ya bildirilmeniz gerekir ama süreli yayın yoksa yani ara sıra gazete çıkarılıyorsa SSK’ya gazeteci olarak bildirilemezsiniz. Yaptığınızı belirttiğiniz işler ise daha çok büro memuru işleri gibi geldi bana. |
