Akşam Gazetesi-Kesin dönüş yapmayan yurtdışı borçlanmasıyla emekli olamaz–Eşinizden boşanırsanız dul aylığı alamazsınız

8 Mayıs 2007

Kesin dönüş yapmayan yurtdışı borçlanmasıyla emekli olamaz

Sizi rahatsız ediyorum bir sorum olacaktı. Ben Selçuk Açıkgöz Ankara’da yaşamaktayım ve öğretmenim. Yurt dışında bulunan amcamın eşi ev hanımı, hiç çalışmamış ve O’nun emekli olabilmesi için Bağ-Kur’a başvurduk. Bize borç çıkardılar ve  11 inci ayda yaklaşık 36 milyar para yatırdık. Şimdi emekli olabilmesi için emniyetten Türkiye’de olduğuna dair bir kağıt istiyorlar onu almamız mümkün görünmüyor . Daha önce (2006 yılında) bu işlemleri yapanlardan böyle bir kağıt istemiyorlardı ve emekli oldular,  şu anda maaşlarını alıyorlar. Bizim yani bu durumda olanların ne yapması gerekiyor? Sonuç ne olacak? Oradan yani yurtdışından ayrılması pasaportunu iptal etmesi de söz konusu değil. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz bizi bilgilendirebilir misiniz ne yapmamız gerekiyor? Selçuk Açıkgöz

 

Sayın okurum, bir çok vatandaşımızın yanlış bildiği bir konuda soru sorduğunuz ve bana açıklama fırsatı yarattığınız için teşekkür ederim. Konunun esası 3201 sayılı Yurtdışı Hizmetlerin Borçlanması ile ilgili kanundur. Bu Kanun’un 3 üncü maddesi 2003 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilinceye kadar, gerek yurtdışında çalışanların ve gerekse yurtdışında çalışanlarımızın ev hanımlarının yurtdışı borçlanması yapabilmesi için mutlaka yurtdışından kesin dönüş yapması ve kesin dönüş tarihinden itibaren 2 yıl içinde müracaat edilmesi gerekiyordu. Anayasa Mahkemesi kesin dönüş şartıyla 2 yıllık süre içinde müracaat şartını ortadan kaldırdı. Ancak, yurtdışı borçlanması ayrı yurtdışı borçlanmasıyla emeklilik ayrı konulardır. 3201 sayılı Kanun’un 6 ıncı maddesi ise yurtdışı borçlanmayla emeklilik konusunu düzenlemektedir ki maddeye göre;

 

“A) Bu Kanuna göre değerlendirilen sürelere istinaden aylık tahsisi yapılabilmesi için;

a) Yurda kesin dönülmüş olması,

b) Tahakkuk ettirilen döviz borcunun tamamının ödenmiş olması,

c) Döviz borcunun tamamının ödenmesinden sonra yazılı istekte bulunulması, Şarttır.

Yukarıdaki şartları yerine getirenlerden tahsise hak kazananların aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren başlatılmak üzere ilgili sosyal güvenlik kurumu kanunu hükümlerine göre bağlanır.

B) Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında çalışmaya başlayanların çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ay başından itibaren aylıkları kesilir.

Bunlardan yeniden kesin dönüş yapanların, bu hizmetlerini 4 üncü madde hükümleri gereğince borçlanmaları şartıyla aylıkları bu süreler de dikkate alınarak yeniden hesaplanır. Bu borçlanmayı yapmayanların eski aylıkları yurda kesin dönüş tarihini takip eden ay başından itibaren müracaatları üzerine tekrar ödenmeye başlanır.”

 

Görüldüğü üzere, yurtdışı borçlanması yapanların bu borçlandıkları süreleri ile emekli olabilmeleri için mutlaka ve mutlaka yurda kesin dönüş yapmış olmaları gerekir. Kısaca özetlersek, yurtdışı borçlanması yapmak için kesin dönüş şartı yoktur ama yurtdışı borçlanmasıyla emekli olabilmek için kesin dönüş yapmış olmak şarttır. Kesin dönüşün iki önemli kriteri vardır ki birincisi pasaporta kesin dönüş kaşesi vurdurtmak ve ikametgahınızı yurtdışından sona erdirip, Türkiye’de ikamet eder hale gelmektir. Sonuç olarak akrabanız hanımefendi, yurda kesin dönüş yapmadan ödediği yurtdışı borçlanmasıyla Bağ-Kur’dan emekli olamaz.  Bu konuda yapacak bir işlem yok.

 

 

Eşinizden boşanırsanız dul aylığı alamazsınız

Ali bey, 01.03.1962 doğumluyum, eşim ise 07.08.1956 doğumlu ve 1979 yılında evlendik. Şimdi eşimin borçları için 17 mayıs günü anlaşmalı olarak boşanacağız. Fakat, eşim hastalandı, doktora gittik. Eşimin çok ciddi hastalığı ortaya çıktı. Tümör varmış. Eğer eşim ölürse ben eşimin aylığını alabilir miyim, çünkü boşanmış olacağım. Ayrıca, özürlü 26 yaşında oğlum var babasının maaşını alabilir mi? Fahriye Urtekin

 

Hanımefendi, öncelikle geçmiş olsun, zor bir durumdasınız. Ancak, eşiniz boşanma kararından sonra vefat ederse sosyal güvenlik kurumlarından dul aylığı alamazsınız. Bu nedenle boşanmamanız gerekir. Ancak, Allah (CC) gecinden versin eşiniz vefat ettikten sonra tüm alacak ve borçları sizlere miras olarak kalır ama  3 ay içinde mirasını reddederseniz O’ndan kalan borçlar için size gelemezler. Bu arada mirası reddetmiş bile olsanız dul aylığını alırsınız. Oğlunuza gelince, var olan hastalığı çalışamayacak derecede malülliyetini gerektiriyorsa ve bu yönde bir sağlık kurulu raporu alabilirseniz babasından yetim aylığı alabilir.

 

Kısa…Kısa…Kısa…Kısa…

İzzet Büğdüz-Eskişehir-30.12.1981 günü emeklilik için müracaat etmişsiniz ama 1981 yılı aralık ayı prim ödeme süreniz 29 gün göründüğünden bu yıl kazançları dikkate alınmaması yasaldır. Şayet aralık 30 gün olsaydı daha önceden raporlu olsaydınız bile 1981 kazançları dikkate alınacaktı. Askerlik sürenizi ise borçlanmamanız aleyhinizde bir durum oluşturmamış. Bana sorarsanız bir şey yapmanıza gerek yok emekli aylığınızı gönül rahatlığıyla alın.

 

İsmail Fidan-Etiler-Yüzde 92 rapor oranınızla isterseniz 506 Sayılı Kanun’un 60 ıncı maddesinin (C) bendi gereğince, “Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce bu Kanunun 53 üncü maddesine göre malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya arızası bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar.” var olan 3720 günle normal şartlarla emekli olabilirsiniz. SSK’ya tahsis talep, beyan taahhüt formu doldurup vermeniz yeterlidir.

 

Selver Ayaz-Kırşehir-1934 doğum yılınız ve 1982 yılından sonra 8,5 yıl süren Bağ-Kur prim ödeme sürenizle emekli olabilmeniz için şimdi SSK’lı bir işe girip 3,5 yıl prim öderseniz 3,5 yılında sonunda SSK’dan emekli olabileceğiniz gibi isterseniz Bağ-Kur’a 6,5 yıl daha prim ödeyip 15 tam yılı tamamlayınca Bağ-Kur’dan da emekli olabilirsiniz ama ben SSK’dan emekli olmanızı tavsiye ederim.

 

Ramazan Salman-15.01.1962 doğum tarihiniz, 10.01.1984 sigorta başlangıcınız ve bu tarihten önce ifa ettiğiniz 20 aylık askerlik sürenizi borçlanıp öderseniz 46 yaşında yani 15.02.2008 günü emekli olursunuz.

 

Dursun Ali Karaçuha-Eşiniz hanımefendi, 07.04.1960 doğum tarihiniz, 20.07.1972 başlangıcıyla ve elinizde var olduğunu ifade ettiğiniz yüzde 45 raporuyla defterdarlıktan vergi indirim belgesi alırsanız aldığınız gün 3600 günle SSK’dan emekli olur. Hatırlatayım vergi indirim belgesiyle malülen değil normal emekli olunur. Siz malülen emekli olmak için uğraşıp hata ediyorsunuz.

 

Nuriye Akın-İzmir-19.05.1956 doğum tarihiniz, 04.09.1979 sigorta başlangıcınız ve var olan 3640 günle dilediğiniz zaman emekli olursunuz. Eşiniz İsmail bey, 22.03.1955 doğum tarihi, 03.08.1989 sigorta başlangıcıyla ve var olan 4400 günle 58 yaşında (22.03.2013 günü) emekli olur.

 

Bayram Pınar-Malatya-12.07.1968 doğumlu erkek akrabanızın var olan hastalığı nedeniyle malüldür yani çalışamaz raporuyla Bağ-Kur’dan babası üzerinden yetim aylığı alırken 18 yaşından sonra çalışmış olması sebebiyle Bağ-Kur’un yetim aylıklarını geri istemesi yasaldır. Zira erkek çocuklar okumuyorlarsa 18 yaşından sonra babalarından dolayı yetim aylığı alamazlar ama malüldür-çalışamaz rapor varsa yetim aylığı 18 yaşından sonra da verilmeye devam olunur. Akrabanız 1992 yılından itibaren hem SSK’lı olarak çalışıp, hemde yetim aylığı almaması gerekirdi.

 

Kemal Aydoğdu-1026 günlük SSK’sı ve 5 yıldan fazla sigortalılık süresi varken 27.12.2000 günü eşi ile birlikte vefat eden oğlunuzun geride kalan 2 çocuğuna SSK yetim aylığı verecek hem de ekim 2006 ayından sonraki birikenleri de ödeyecek. Müracaat ediniz.

 

Mahmut Çınar-01.01.1960 doğum tarihiniz, 01.06.1985 Tarım Bağ-Kur başlangıcınızdan sonra 1994 yılında vergi mükellefi olmanız nedeniyle yasal olarak normal Bağ-Kur’lu olmanız gerekirdi. İlerde Bağ-Kur bu durumu düzeltir ve fark primleri faizleriyle birlikte sizden ister. Bu durumda 25 tam yıl Bağ-Kur ve Tarım Bağ-Kur süresiyle emekli olursunuz.

 

Şerif Tülkioğlu-Ank.-1956 doğum yılınız, 1974 SSK başlangıcınız ve 2 ay sonra geçirdiğiniz işkazası sonrası yüzde 23 oranıyla size sürekli işgöremezlik geliri bağlanmış olup malülen emekli falan değilsiniz. Var olan 1165 gününüzü 3600 güne tamamlarsanız 55 yaşından (2011 yılında) sonra ayrıca bir de emekli aylığı sahibi olursunuz. Bu iki gelir-aylıktan fazla olanı tam, az olanı yarım alırsınız. Geriye doğru boş geçen süreleri ödeme imkanınız yok sadece askerlik sürenizi borçlanabilirsiniz.

 

Selahattin Payas-Antalya-25.08.1999 tarih ve 4447 sayılı Kanunla değişik 506 Sayılı Kanun’un 61 inci maddesi emekli aylıklarının geriye doğru düzeltilmesi konusunda bir şey ifade etmemektedir.