Akşam Gazetesi-Kıdem tazminatı derhal ve nakit olarak ödenmelidir-Uzman Öğretmenlerden Mesaj Var
10 Mayıs 2007
Kıdem tazminatı derhal ve nakit olarak ödenmelidir
Kız kardeşim 21 yıl çalıştığı işyerinden emekliliğe hak kazanarak ve emekliliğe ve kıdem tazminatına hak kazanmıştır. Kıdem tazminatı alabilir yazısını da SSK’dan alarak işyerine tebliğ etti ve emeklilik dilekçesini vererek işten ayrıldı. Halen emeklilik ikramiyesini yani kıdem tazminatını alamadı. Bu durumda,
1- Kıdem tazminatı en fazla ne kadar bekletilebilir?
2- En fazla kaç taksitte ödenebilir? Yasal süreleri ile ilgili bilgi verirseniz sevinirim. İsmi Mahfuz
Sayın okurum, kıdem tazminatının ödenmesi ve hesaplanması konusu halen 1475 sayılı Eski İş Kanunu’nun 14 üncü maddesine göre yapılmaktadır. Bu madde ve yargı kararları gereğince kıdem tazminatı hak edildiği anda, nakden ve defaten ödenmelidir. Yani nakit para olarak ve bir defada ödenmesi lazım gelir. Ancak, işveren taksitle ödeme isteğini size iletir veya teklif eder siz de kabul ederseniz taksitle ödenmesi de mümkündür. Şimdi, sizin yapmanız gereken noterden göndereceğiniz bir ihtarname ile işverenden kıdem tazminatı ile varsa diğer alacaklarınızı istemenizdir. İhtarnameye rağmen ödeme gerçekleşmezse bu kere 10 yıl içinde iş mahkemesinde dava açmanız gerekir. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. En yüksek faizin hesaplanması konusunda önceleri, Yargıtay kamu bankalarından beş tanesinden sorulup ortalamasının alınmasına karar verirken 2005 yılından itibaren görüşünü (Yargıtay 12 HD. 2006/12293 E., 2006/15202 kararıyla) değiştirmiş “hakkın doğum tarihinden itibaren birer yıllık devreler halinde mevduata fiilen uygulanan en yüksek faiz oranının (tarafların bildirdikleri) bankalardan sorulmak suretiyle oluşacak sonuca göre” karar vermeye başlamıştır.
Kıdem tazminatı yukarıda da belirtildiği üzere hak edildiği anda ve bir defada ödenmesi gerektiği halde kıdem tazminatının alacaklısının muvafakat etmesi ile başka bir zamanda veya birkaç taksitle de ödendiği görülmektedir. Taksitle ödeme süresince faiz talep etme hakkınız da vardır ama bunun için ihtirazi kaydınızı koymanız gerekir. Zira, mahkeme kararları gereğince, işçi zamanında ödenmeyen kıdem tazminatını sonraki bir tarihte bir defada veya çeşitli taksitlerle işverenden almış ve ödeme bitiminden önce faiz hakkını saklı tuttuğunu belirtir bir ibare koymamış ise faiz talebinde bulunamaz. Taksitli ödemelerde işçi bu ibareyi son ödemeden önce belirtmelidir. Yani ana alacak bitmeden ana alacağa bağlı alacak için bir şerh düşülmeli yada usulünce işverene bildirilmelidir. Ancak, faize faiz istenemez.
KUTU KUTU KUTU
Örnek Yargı Kararları
1-Yargıtay 9 HD. E: 1988/552, K: 1988/2731, Tarih 08.03.1988
Kıdem tazminatının taksitle ödenmesi halinde ihtirazi kayıtla alınan kısımlar için hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren faiz istenebilir.
2- Yargıtay 9 HD. E: 1995/24631,K: 1996/14, Tarih: 17.01.1996
Dosya içinde bulunan “Sulh ve İbraname” başlıklı belgede; davacının açık ve seçik biçimde, kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesini kabul ettiğini, yasa ve sözleşmelerde belirlenmiş olan cezai şart ve mevduat faizlerinden vazgeçtiği belirtilmiştir. Davacı, bu belgeyi davalının baskısı ile imzalamak zorunda kaldığını, imzalamaması halinde kendisine ödeme yapılamayacağının bildirildiğini, bu hususları da tanıklarca kanıtlayacağını ileri sürmüş ve mahkemece de bu tanıklar dinlenmiş ise de, dinlenen tanıklar davacı gibi iş akdi feshedilen ve aynı durumda bulunan işçiler olup tarafsız değillerdir. Bu bakımdan yazılı belge karşısında bu tanık anlatımlarına itibar edilemez. Hizmet akdinin feshedildiği tarihte düzenlenen ibra ve sulh belgesinde kıdem tazminatının taksitle ödenmesinin kabul edilerek mevduat faizinden ve cezai şartları vazgeçildiğinin belirtilmiş ve aksi kanıtlanmamış olması sonucu faiz istenemez.
Uzman Öğretmenlerden Mesaj Var
Bilindiği gibi,öğretmenlerin kariyer basamaklarında yükselmesi ile ilgili 5204 sayılı yasa 7/7/2004 tarihinde yürürlüğe girdi.Bu yasa gereği yapılan sınavda başarılı olan ve durumu yasada belirlenen diğer hükümlere de uyan öğretmenler 24 Kasım 2006 tarihinde uzman öğretmen ünvanı aldılar. Milli Eğitim Bakanı imzalı sertifikaları kendilerine teslim edildi.
Ancak verilen bu ünvanların, uzman öğretmenlerin maaşlarına 80 YTL.’lık ek ödeme dışında hiç bir faydası olmadı.Uzman öğretmenlerin diğer öğretmenlerden hiç bir farkı olmadığı gibi (nöbet, görevlendirme, onore edilme), hiç bir yazışmada bu ünvanları idarelerce kullanılmıyor. Hatta bu ünvanları İLSİS sicil kayıtlarına bile işlenmiş değil. Bütün bu sınav stresi ve çabalar sadece 80 YTL. için miydi? Sınava girerken zaten çok fazla bir maddi katkı beklemiyorduk, hiç olmazsa onore edilemez miyiz? Nasıl ki pratisyen hekim ile uzman hekim, profesör ile doçent arasında görev ve yetki bakımından bazı farklılıklar varsa, öğretmenlik kariyerinde de hiç olmazsa onore edilme bakımından fark olmalıdır. Sayın Tezel, köşenizde bu konudaki görüşlerimize yer vererek bakanlık yetkililerinin dikkatini çekeceğiniz inancıyla şimdiden teşekkürlerimi sunuyorum. Mustafa Özdemir-Eğitimci
Bağ-Kur’dan en az 15 yılla emekli olunabilir
1951 yılı doğumluyum. 15.04.1989 ile 21.07.2000 tarihleri arasında Bağ-Kur’luydum, ayrıca 1971 yılı başlangıçlı 2 yıl, 8 gün SSK ile 20 aylık askerlik borçlanmam sürem de vardı. Bu halde iken 02.11.2006 günü Bağ-Kur’a emeklilik için müracaat ettim ama cevaben, hizmetlerinizi 15 tam yıla tamamlamanız halinde, 57 yaşında (26.11.2008 günü) talebiniz halinde emekli olursunuz dediler. Bir çok kez gittiğim Bağ-Kur’dan doyurucu cevap alamadım. Yaşar Yılmaz
Sayın okurum, Bağ-Kur’dan kısmi aylıkla emekli olabilmek için en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödenmiş olması gerekir. Sizin ise 14 yıl, 11 ay, 14 gününüz var. Bu nedenle öncelikle bir ay kadar isteğe bağlı olarak prim ödeyip 15 tam yıla tamamlamanız şart. Ayrıca, 08.09.1999 günü resmi gazetede yayınlanan 4447 sayılı Kanun gereğince de kademeye tabisiniz ve sizin kademeniz 57 yaştır. Bu nedenle 57 yaşını tamamlayıp, 58 yaşına geçtiğiniz gün emeklilik için dilekçe verebilirsiniz.
Kısa Kısa Kısa
Selahattin Payas-Antalya-25.08.1999 tarih ve 4447 sayılı Kanunla değişik 506 Sayılı Kanun’un 61 inci maddesi emekli aylıklarının geriye doğru düzeltilmesi konusunda bir şey ifade etmemektedir.
Kenan Can-Kastamonu- Kontraplak fabrikasında yaptığınız iş 506 Sayılı Kanun’Un ek-5 inci maddesinin (IV) bendinde geçen, “zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren işlerde,” çalışıyorsanız 27.03.2007 gününden sonraki çalışmalarınızın 10 tam yılı (3600 günü) aşması şartıyla ilave sigortalılık süresi kazanacaksınız. 01.11.1986 sigorta başlangıcınız, 05.11.1968 doğum tarihinizle şimdilik 49 yaşında en az 5300 günle emekli olursunuz.
İsmail Diril-01.11.1961 doğum tarihiniz, 01.07.1983 sigorta başlangıcınız ve var olan 7300 günle normal şartlarda 47 yaşında yani 01.11.2008 günü emekli olursunuz. Şayet borçlanıp ödediğiniz 20 aylık askerliği sigortalı olmadan önce ifa ettiyseniz bu kere 01.11.1981 başlangıcıyla 46 yaşında yani 01.11.2007 günü emekli olursunuz.
Şaziye Özkan-Ank.-12.12.1955 doğum tarihiniz, 01.01.1991 sigorta başlangıcınız ve var olan 5800 gününüzle en erken 54 yaşında yani 12.12.2009 günü SSK’dan emekli olursunuz.
Ahmet Bilbilir-05.03.1963 doğum tarihiniz, 20.04.1982 Bağ-Kur başlangıcınız ve ödediğiniz askerlik borçlanması dahil Bağ-Kur’dan 9000 günü tamamlamak şartıyla 48 yaşından sonra emekli olursunuz. Arada boş geçen süreleri ise ödeme imkanınız yok.
Sinan Akın-31.03.1961 doğum tarihiniz, 01.01.1984 SSK başlangıcınızla, Bağ-Kur’dan sonra 06.03.2007 günü yeniden başladığınız SSK’ya en az 3,5 yıl daha prim ödemek ve Bağ-Kur ile SSK toplamında en az 5225 gün prim ödemiş olmak şartlarıyla 48 yaşından sonra emekli olursunuz.
Şeref Fidan-SSK ve Bağ-Kur toplamında 9000 günü tamamlamak şartıyla 47 yaşında (01.03.2009 gününde) Bağ-Kur’dan emekli olursunuz. Bu arada askerliği öderseniz 46 yaşında emekli de olabilirsiniz.
Hasan Türkölmez-Adana-Bağ-Kur’dan sonra SSK’ya en az 1260 gün prim ödemek şartıyla 49 yaşında (29.04.2012 günü) emekli olursunuz. Şayet, askerlik sürenizi borçlanıp öderseniz bu kere 48 yaşında yani 29.04.2011 günü SSK’dan emekli olursunuz.
Mustafa Akkuş-Karaman-2000 yılı ve sonrasında Bağ-Kur’dan emekli olanların aylıkları arasında çok fark vardır. Basamakları aynı, ödedikleri prim süresi aynı bile olsa farklı yıllarda emekli olduklarında aynı emekli aylığı alamazlar. Bunun sebebi de prim ödeme rakamlarının da belli edildiği Bağ-Kur gelir basamaklarının enflasyon oranı kadar arttırılmamasıdır.
Ahmet Balta-Bağ-Kur’da 20.04.1982 öncesi isteğe bağlı idi ve bu tarihte vergi kaydı olanlar için zorunlu sigortalılık getirildi. Daha sonra da 22.03.1985 günü de esnaf kaydı olanlar da dahil edildi. Sizin 20.04.1982 günü vergi kaydınız yoksa sadece sicil kaydınız olduğundan daha sonraki ilk vergi kaydı olan 20.04.1984 gününden Bağ-Kur’unuzun başlaması yasaldır. Ancak, 01.01.1984 gününde prim ödediğinize dair makbuzlar varsa bunu mahkeme yoluyla 01.01.1984 gününe aldırabilirsiniz.
