Akşam Gazetesi-Sosyal güvenlik reformuna ne oldu-14-Kamu görevlilerinin emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanması
18 Nisan 2007
Kamu görevlilerinin emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanması
Bugün sizlere kamu görevlilerinin yani, memur, asker, hakim ve öğretim üyelerinin emekli aylığının nasıl hesaplandığını formüller ve örneklerle açıklayacağız
Memurların daha doğrusu, T.C. Emekli Sandığı’na kesenek (prim) ödemekte olan tüm kamu görevlilerinin emekli aylığı hesaplaması gösterge ve katsayı sistemiyle yapılmaktadır. Bu hesaplamaya sahip olan SSK ve Bağ-Kur’luların elinden 1999 yılında 4447 sayılı Kanun’la alınan sistem, memurların elinden alınamamıştır. Hatta, Anayasa Mahkemesi tarafından 22 maddesi iptal edilen 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nu yani “Sosyal Güvenlik Reformu”nun kadük kalmasında en büyük faktörü de budur.
Emekli aylığı bağlanması ve hesaplanması
Kamu görevlerinden emekli aylığı bağlanması hakkını kazananlar, çalışıyorlarsa bağlı oldukları Kuruma, çalışmıyorlarsa ikamet ettikleri ilin Valiliğine emeklilik için başvuruda bulunacaklardır.
Başvuru tarihinde veya görevlerinden ayrıldıkları tarihte, emekli keseneklerine esas aylıkları ile bu tarihe kadar kazanmış oldukları fiili ve itibari hizmet müddetleri toplamı üzerinden aylık bağlanacaktır.
Yine memur olmadan açıktan prim ödeyenlerin ise ek gösterge tutarları en son memur olarak ücret aldıkları zamandan hesaplanacaktır.
Aylığın hesaplanmasında;
1-657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 43.maddesinde yer alan gösterge tablosu, (yandadır)
2-Personel Kanun’larındaki ek gösterge,
3-Taban aylığı,
4-Kıdem aylığı,
5-Özel hizmet tazminatının memurun aldığı ek göstergelere göre %40’ından aşağı olmamak üzere tekabül eden miktarı,
6-Görev, makam tazminatlarının göstergeleri, esas alınır.
Memurlarda aylık bağlama oranı
Kamu görevlilerinin T.C. Emekli Sandığı’ndan emekliliklerinde aşağıdaki esaslara göre bulunacak aylığın, emekliye verilecek oranı ise aşağıdaki formüle göre hesaplanır.
Fiili hizmet, fiili hizmet zammı ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır. Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının yüzde 1’inin 12’de biri emekli aylığına ayrıca eklenir.
Formül;
Aylık Bağlama Oranı (ABO) = Hizmet Süresi Toplamı + 50
Açıklamalar :
1-Kıdem aylık 25 yıldan fazlası için hesaplanamamaktadır ve her yıl için 20 göstergesi ile 25 yıl için en fazla 500 gösterge üzerinden ödenmektedir.
2-Özel hizmet tazminatını bu memur çalışırken yüzde 49 oranıyla alırken, emekli olurken yüzde 40 oranı dikkate alınmaktadır.
Özel hizmet tazminatı oranları
Özel hizmet tazminatının emekli aylığına dahil edilmesinde kamu görevlilerinin aldıkları ek gösterge rakamları esas alınır ve memurun ek gösterge tutarına göre en yüksek devlet memuru sayılan Başbakanlık Müsteşarının aylık gösterge ve ekgösterge toplamlarının katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar (9500*0,04698=446,31 YTL) ile memurun alacağı oran çarpılarak bulunur.
Sosyal Destek Ödemesi
Memur emeklilerinin 5434 Sayılı Kanun gereğince hesaplanan emekli aylıklarına ayrıca yüzde 4 oranında sosyal destek ödemesi (SDÖ) ilave edilmektedir.
ÖRNEK 2 Bayan avukatın 20 yıl ile emekliliğinde alacağı aylık
Açıklamalar :
1-Kıdem aylık 25 yıldan fazlası için hesaplanamamaktadır ve her yıl için 20 göstergesi ile örneğimizde 20 yıl için 400 gösterge üzerinden ödenmektedir.
2-Özel hizmet tazminatını ise bayan avukat çalışırken yüzde 135 oranıyla alırken, emekli olurken yüzde 70 oranı dikkate alınmaktadır.
Sorularınıza cevaplar
Günsüz işe giriş bildirgesi
Ali Bey sigorta sicil numaram 15248742 ve doğum tarihim 18.08.1962 olup 25.05.1983 SSK girişim var ama hiç prim ödenmemiş görünüyor. İlk prim ödeme günü 01.03.1984’dür ve askerlik süremi de borçlandım. Bu durumda halen 6240 günüm var. Öğrenmek istediğim, sigorta başlangıcım hangi tarih olacak ve ne zaman emekli olabileceğim? İrfan Özbengül (Cevap Hasan Tören için de geçerlidir.)
18.08.1962 doğum tarihiniz, 25.05.1983 SSK girişinizde hiç prim ödenmemiş ise bilinen adıyla “günsüz işe giriş” adı verilen bu durumun iki sebebi olabilir ya işvereniniz o tarihlerde var olan Aylık Sigorta Prim Bildirgesi ve Dört Aylık Sigorta Dönem Bordrosu’nu verdi ama her iki belge arasında mutabakatsızlık var olduğundan SSK işleme almadı veya sizin çalışma gün ve kazançlarınızı gösteren Dört Aylık Sigorta Dönem Bordrosu verilmedi. Eğer, birinci alternatifteki gibi mutabakatsızlık var ise ilk işe giriş bildirgesi verilen SSK Sigorta Müdürlüğü’nün arşivinde değil, mutabakatsız dönem bordroları, eski adıyla bordro kontrol servisinin bir köşesinde bekliyordur ve siz bu servisten araştırtıp sonuca gidebilirseniz mahkemeye gerek yok. Eğer bu yoldan sonuca ulaşamazsanız iki seçeneğiniz var ya hemen ilk işe giriş gününüz için hem SSK’yı hem de işvereninizi iş mahkemesinde dava edip bir günlük hizmet tesbit davası açacaksınız ve başlangıcınız 25.05.1983 sayılacak veyahut SSK’ya verilmiş işe giriş bildirgesindeki işe başlama tarihi olan 25.05.1983 tarihine göre normalde 47 yaşını tamamlayınca yani 18.08.2009 günü emeklilik dilekçenizi vereceksiniz. Verdiğiniz emeklilik dilekçesi üzerine de SSK bu tarihi başlangıç saymayarak emeklilik talebiniz reddettiği takdirde iş mahkemesinde dava açacaksınız. Mahkeme kararlarına göre işe giriş bildirgesinin verilmesi sosyal güvenlik için başlangıç sayıldığı gibi en az bir gün çalışıldığına da karinedir ki davayı kazanınca ilk emeklilik müracaatınızı takip eden ay başı olan eylül 2009’dan itibaren biriken emekli aylıklarını faiziyle birlikte tahsil edeceksiniz. Bu arada dava uzun sürerse SSK’nın kabul edeceği 01.03.1984 gününe göre 48 yaşında 18.08.2010 günü ikinci bir emeklilik talebinde daha bulunmanızı önemle hatırlatırım. Bu arada askerlik borçlanması yaptırdığınızı ifade ediyorsunuz ama askerliği ne zaman ifa ettiğinizi yazmamışsınız şayet askerliği 25.05.1983 gününden önce tamamlamışsanız 47 ve 48 olan yaşlar birer yaş öne gelerek 46 ve 47 olur.
SSK’lı olan astsubay
16.05.1967 doğumluyum ve 12.09.1984 günü astsubay okuluna girdim, 30.05.1985 günü astsubay olarak nasbedildim. 20.09.1991 günü T.C. Emekli Sandığı’ndan keseneklerimi alarak re’sen emekli edildim. 01.12.1991 günü de SSK’lı oldum, halen sigortalı olarak çalışıyorum. SSK’da halen 2935 günüm var ne zaman emekli olabilirim? Lütfen ismimi gizli tutunuz.
SayIn okurum, sadece SSK (01.12.1991) başlangıcınızla 53 yaşında en az 5600 günle emekli olursunuz. Ancak, isterseniz T.C. Emekli Sandığı’ndan aldığınız kesenekleri yüzde 5 faizi ile geri ödeyip, astsubay olarak geçen hizmetlerinizi canlandırırsanız bu kere daha erken emekli olursunuz. Şöyleki, siz yazınızda belirtmemişsiniz ama 6 yıl, 3 ay, 20 gün fiili ve 1 yıl, 6 ay, 27 gün fiili hizmet zammı (FHZ) olmak üzere 7 yıl, 10, 17 gün hizmetiniz var. FHZ süreniz kadar ilk sosyal güvenlik başlangıcınız olan 30.05.1985 gününüzü 1 yıl, 6 ay, 27 gün geriye çekerek 03.11.1983 haline getirmiştir. Bu yeni başlangıç tarihinizle de SSK’dan 47 yaşında yani 16.05.2014 günü en az (memuriyet dahil) 5150 gün sayısıyla emekli olursunuz. Bu arada T.C. Emekli Sandığı hizmetleriniz en geç kasım 2013 gününe kadar işlemleri başlatın zira parasını yatırdıktan altı ay sonra hizmetleriniz canlanır.
Adliye Yazı İşleri Müdürü’nün emekliliği
Alİ Bey, yazı dizinizi her gün takip ediyorum. 18.08.1961 doğumluyum ve 07.04.1983 günü memur oldum. 1981 yılında ifa etmiş olduğum askerlik süremi de borçlanarak ödedim. Ayrıca, 2 ay, 6 günlük SSK sigortam da vardı onu da memuriyete saydırdım. Bu şartlar altında hangi yaşta emekli olabileceğim? Fürüzan Acar
Beyefendi, 07.04.1983 olan memuriyet başlangıcınızla 5434 sayılı Kanun gereğince takip eden aybaşı olan 01.05.1983 gününden itibaren T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilmişsinizdir, ayrıca bu süreden önceki 18 aylık askerlik borçlanması ve 2 ay, 6 günlük SSK hizmetinizle birlikte 4759 Sayılı Kanun gereğince 23.05.2002 günü itibariyle 20 yıl, 7 ay, 28 gün hizmetiniz olup 25 tam yılı tamamlamanıza kalan süreniz 5 yıldan az olduğundan 5434 Sayılı Kanun’a eklenen geçici 205’inci maddesi gereğince, 46 yaşında yani 18.08.2007 günü ve sonrasında dilediğiniz zaman T.C. Emekli Sandığı’ndan emekli olursunuz. Bu arada isterseniz 25 tam yılı çoktan tamamlamış olduğunuzdan işinizden ayrılıp emeklilik gününüzü (18.08.2007) evinizde de geçirebilirsiniz ve günü geldiğinde ikramiye ve aylığınızı alırsınız.
Kısa…kısa…
HaSKIz Siyah-21.05.1992 ile 31.01.1994 arası Bağ-Kur, 01.03.1994 ile 31.12.1998 arası SSK ve 01.10.2003 gününden beridir devam ettiğiniz Tarım SSK’da 7 yılı (1260 günü) tamamlamak hepsinin toplamında da 3600 güne ulaşmak şartıyla 42 yaşında sonra emekli olursunuz. Bu arada siz zaten 42 den büyüksünüz ama prim ödeme gün sayısını tamamlamaya bakın.
AyŞe TürkoĞlu- 1959 doğum yılınız, 18.12.1984 sigorta (SSK) başlangıcınız ve 1413 gün prim ödedikten sonra 3681 günlük Bağ-Kur süreniz ve en sonra 01.09.2003 günü yeniden başladığınız SSK’da 1260 gün daha prim ödemiş olduğunuzdan 27.02.2007 günü yaptığınız emeklilik müracaatınız üzerine 01.03.2007 gününden itibaren emekli aylığınızı alırsınız.
Metİn Özgül-01.07.1961 doğum tarihiniz, 01.04.1984 işe giriş tarihiniz ve borçlanıp ödediğiniz 18 aylık askerliği işe girişinizden önce ifa ettiyseniz başlangıcınız 18 ay geriye gelerek, 01.10.1982 olur ki bu başlangıca 47 yaşında (01.07.2008) günü en az 5150 günle emekli olursunuz.
A.Hulusi Aldemİr-23.03.1961 doğum tarihiniz, 13.07.1978 SSK başlangıcınızda prim günü yoksa yukarıdaki (Günsüz İşe Giriş) konuyu okuyun. Daha sonraki 20.04.1982 gününden beri aralıklarla devam eden Bağ-Kur hizmet süreniz ne zaman 25 tam yıl olursa (49 yaşından sonra olmak kaydıyla) o zaman Bağ-Kur’dan emekli olacaksınız.
Rahmİye Gül-Kerim Subengi’nin size cevabını okudum ve sizin ona gönderdiğiniz soruyu da okudum. 01.01.1984 sigorta başlangıcınız, 05.12.1954 doğum tarihinizle şayet 3600 günü 23.05.2005 gününden önce tamamlamış olsaydınız 52 yaşında emekli olurdunuz. Ancak siz 3600 günü 30.11.2006 günü tamamladığınız için 54 yaşında (05.12.2008 günü) emekli olabilirsiniz. 13.04.2005 günü yayınlanan cevaba esas sorunuzda 3600 günü tamamladığınızı yazmışsınız.
YARIN: Üst düzey memurların emekli aylığı hesabı
