Akşam Gazetesi–Sosyal güvenlik reformuna ne oldu – 16 –Emekli İkramiyesinin Hesaplanması

20 Nisan 2007

Sosyal güvenlik reformuna ne oldu – 16

5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince, emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan ya da toptan ödeme yapılan; asker, sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir. Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla süreler nazara alınmaz

Ölenlerin geride kalanlarına ödeme yapılır

Emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanmadan ya da toptan ödeme yapılmadan ölen iştirakçiler için yandaki tabloya göre hesaplanacak ikramiyenin tamamı, aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan dul ve yetimlere hisseleri oranında ödenir. Fakat, emeklilik işlemleri devam ederken emekli ikramiyelerini alamadan vefat edenler ile geride aylık ödenecek dul ve yetim bırakmadan ölenlerin ikramiyeleri, kanuni mirasçılarına ödenir.

İkramiyeden sonra yeniden memur olanlar

Emekli, ikramiyesini aldıktan sonra yeniden iştirakçi durumuna girenlerin tekrar emekliye ayrılmalarında, sadece sonradan geçen hizmetlerine karşılık yukarıdaki esaslara göre emekli ikramiyesi ödenir. Ancak, evvelce verilmiş olan ikramiye ile sonradan geçen hizmetler için ayrıca

verilecek ikramiyenin hesabına esas alınan fiili hizmet süreleri toplamı, 30 yıldan fazla olamaz ve evvelce 30 hizmet yılı için emekli ikramiyesi ödenmiş olanlara hiçbir şekilde ikramiye farkı ödenmez.

İkramiye son kurumdan alınır

Emekli, ikramiyesini T.C. Emekli Sandığı (artık SGK oldu) hesaplar ve ilgililere öder sonra da dönüp memurun-kamu görevlisinin son kurumuna-işyerine fatura eder. Yani, tıpkı işçilere ödenen kıdem tazminatı gibi emekli ikramiyelerini de aslında son işveren öder. Sadece memurlar için T.C. Emekli Sandığı aracılık etmiş olur.

Evlenme ikramiyesi

T.C. Emekli Sandığı’ndan dul ve yetim aylığı alırken evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının 12 aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir.

---

Sorularınıza cevaplar

Alİ Bey, 20.01.1962 doğumluyum, 01.10.1980 sigorta başlangıcım var ve 23.02.1999 günü işimden ayrılıp, hemen isteğe bağlı SSK için dilekçe verdim. Emekli aylıklarım düşük olması diye 1999 yılı mart ayı ile aralık ayı arasındaki tüm süreyi tavandan isteğe bağlı prim ödeyip, 22.01.2007 günü emeklilik için İzmir SSK’ya müracaat ettim. 1990 ve sonrası çalışmalarım ve kazançlarım aşağıdaki gibi sizin AKŞAM Gazetesi’ndeki örneklerinize göre hesapladım göstergem 15025 olması gerektiği halde en düşük gösterge olan 9475 göstergeden emekli edildim. Sordum, yazdım gelen cevaplardan ve sizin bilgilendirmelerinizden anlayabildiğim kadarıyla 1999 yılı kazançlarım ve isteğe bağlı ödemelerim hiç dikkate alınmadan hesaplama yapılmış. Şimdi bir de sizin hesaplama yapmanızı ve alacağım emekli aylığını belirlemenizi talep ediyorum. Hüseyin İrketi-İzmir

SAYIN okurum, gönderdiğiniz belge ve bilgilere göre emeklilik hesaplamanızda 1999 yılını eksik çalışma sayarak ortalamanıza dahil etmeyip onun yerine 1989 kazancınızı dahil etmişler. Ancak bu düşünce ve uygulama yanlış, siz 30.12.1999 gününden önce emeklilik dilekçesi vermiş olsaydınız yaptıkları doğru olurdu. SSK sizi sanki 23.02.1999 günü işten ayrılmışsınız da 23.02.1999 günü emeklilik dilekçesi vermiş gibi değerlendirmiş. Tablodan da görüleceği üzere sizin hesaplamanız doğru ve 15025 göstergeden emekli edilmeniz gerektiği halde 1999 kazançları yerine 1989 kazançları dikkate alınarak 9475 göstergeden emekli edilmişsiniz. Yapmanız gereken gidip iş mahkemesinde dava açmaktır. Gönderdiğiniz belgelere göre siz artık bu ülkede pek az olan SSK emekli aylığı hesabını bilen bir uzman olmuşsunuz.

---

Bağ-Kur’dan eziyet

Hüsamettin Özyurt isimli okurumuz mektup gönderip yapılan haksızlığı anlatmıştı biz de cevap vermiştik. 18.04.2007 günü SGK’ya devredilen Bağ-Kur İstanbul İl Müdürü arayıp bu isimde bir Bağ-Kur’lunun olmadığını, üstelik Bağ-Kur’luların hayatlarından memnun olduğunu, şikayetlerinin olmadığını, olayları abarttığımızı da ekledi.

Soru: Ali Bey, 0379911436 Bağ-Kur numarası ile 5458 sayılı Kanun’dan yararlanıp tüm borçlarımı yeniden yapılandırmaları için yasal süresi içinde Bağ-Kur’a 25.05.2006 günü müracaat ettim. 17143 YTL olan borcumu 10800 YTL’ye düşürdüler bana tebliğ ettiler. Ben de hemen gidip 29.05.2006 günü ödedim ve emeklilik için müracaat ettim. Aradan 10 ay geçti ve 27 Mart 2007 günü Bağ-Kur bana bir yazı gönderdi ve borcumun 10800 YTL. değil 11227 YTL. olduğunu ve benim de 11227 değil, 10800 YTL ödediğim için emeklilik müracaatımın reddedildiğini belirtti. Üstüne bu yetmezmiş gibi bir de 5458 sayılı Kanun kapsamında borçların yeniden yapılandırılması uygulamasından da faydalanamayacağımdan borcumun bu kere 25000 YTL’ye yükseltildiğini söylediler. Bu yapılan gavur eziyeti değil mi? Benim ne kadar borcumun olduğunu bilen, hesaplayan Bağ-Kur, eksik veya yanlış hesaplayan Bağ-Kur ama sonucunda hem emekli olamayan hem de borçları ikiye katlanan benim. Ne yapmam gerekir?

Cevap: Sayın okurum, bahsettiğiniz yer Bağ-Kur olunca ne denirse densin yeridir. Siz 5458 Sayılı Kanun’la getirilen Bağ-Kur borçlarının yeniden yapılandırılması kapsamında hemen müracaatınızı yapmış ve tarafınıza çıkarılan borcu da ödemişsiniz. Ancak, Bağ-Kur hem hata edip hem de bunun sonuçlarını size yüklemiş. Şimdi yapmanız gereken öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-Balgat Ankara adresine durumu anlatan bir dilekçe göndermenizdir. Zira borcu eksik hesaplananların belli rakama kadar olan borçlarını ödeyebilmelerine imkan tanınıyor. Ancak yine de buradan sonuç alamazsanız veya size 60 gün içinde olumlu cevap vermezlerse bu kere iş mahkemesinde dava açın. Davanızı kazanırsınız merak etmeyin. Bu arada siz yine iyisiniz, İstanbul’da Bağ-Kur’un Şişli’de bulunan çilehanesinde sizin gibi binlercesi daha var.

---

Kısa…kısa…

Ahmet Şenel Kızıltaş-Göstergeniz en yüksek gösterge olan 15175 olup bundan daha yükseği yoktur. 2001 yılında emekli olduğunuzdan kanun gereğince emekli olunan yıl ile bir önceki yılın kazançları güncellenmez. 10402 güne göre aylık bağlama oranınız eski sisteme göre yüzde 72 ve yeni sisteme de göre 69,50 olup bu da doğrudur. Bu nedenle ben bir hata bulamadım.

Yaşar Alpak- Şirket ortaklarının Bağ-Kur’dan çıkabilmeleri için ya şirket ortaklığını sona erdirmeleri ya da şirketi fesih edip fesih kararını Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayınlatmaları gerekir. Siz şirket için 1995 yılında fesih kararı almış ama sonuçlandırmamışsınız. Bu durumda tek bir ihtimal var. 1479 Sayılı Kanun’un 25’inci maddesi gereğince, iflasına karar verilmiş olan tasfiye halindeki özel işletmeler ile şirket ortaklarının, özel işletmenin veya şirketin mahkemece tasfiyesine karar verildiği, iflasına karar verilmiş olan veya tasfiye halindeki özel işletmeler ile şirket ortaklarından hizmet akdi ile çalışanların çalışmaya başladığı tarihte Bağ-Kur’u kapanır yerine SSK gelir. Bu durumda değilseniz sadece iş mahkemesi yoluyla Bağ-Kur’u kapatabilirsiniz.

Türkan Kalaycı-12.01.1988 Bağ-Kur başlangıcını ve 01.01.1957 doğum tarihinizle 15 yıllık Bağ-Kur prim ödeme süresiyle Bağ-Kur’dan 53 yaşında yani 01.01.2010 günü kısmi aylıkla emekli olursunuz.

Ertuğrul Uyanık-1990 yılında 18 ay askere gittikten sonra 06.07.1992 günü başlayıp, 06.07.2004 günü ayrıldığınız uzman erbaşlıktan sonra 12 yıl fiili ve 3 yıl fiili hizmet zammıyla sosyal güvenlik başlangıcınız 06.07.1989 sayılmaktadır. Bu durumda 01.10.2004 günü başladığınız SSK’dan askerliğinizi borçlandığınız için 50 yaşında emekli olursunuz.

Hakan Koç-1964 doğumlu olup, 1981 ile 1991 arasında babanızın işyerinde sigortasız çalıştığınız sürelerden sadece 18 yaşından sonrakiler yani 1982 ve sonrası için iş mahkemesinde hizmet tesbit davası açabilirsiniz. Mahkemeyi saymazsak, 1991 başlangıcı ile halen devam ettiğiniz Bağ-Kur’dan 25 tam yıl prim ödemek şartıyla 52 yaşından sonra emekli olursunuz.

Salih Eren-20.03.1961 doğum tarihiniz, 01.08.1986 sigorta başlangıcınız ve 5300 gün SSK günü 600 gün Bağ-Kur süresiyle 49 yaşından ve 01.08.2011 gününden sonra emekli olursunuz. Bu arada size gereken süre 5300 gün olup Bağ-Kur’daki 20 ay ile birlikte şu an fazlasına bile sahipsiniz. 1986 yılından önce ifa ettiğiniz askerlik sürenizi de borçlanıp-öderseniz emeklilik yaşınız 48’e iner. 01.08.2011 olan 25 yılı tamamlama süreniz de askerlik süresi kadar geriye gelir.

Hüsamettin Tosun-15.01.1965 doğum tarihiniz, 01.02.1982 sigorta başlangıcınız ile normal şartlarda 46 yaşında en az 5075 günle emekli olursunuz. Basında 3600 günü tamamlarsanız basın gününün dörtte biri kadar bu yaştan düşülür. Mesela 3600 gün için 2.5 yıl indirildiğinde 43.5 yaşında emekli olursunuz. Basında çalıştığınız halde normal bildiren yerleri iş mahkemesinde dava edebilirsiniz. Askerliği matbaada yapmanızın ek bir getirisi olmaz.

Berrin Akın- 15.03.1969 doğum tarihiniz, 01.11.1989 SSK başlangıcı ve var olan 1095 günden sonra 08.12.1995 isteğe bağlı Bağ-Kur başlangıcıyla Bağ-Kur’a devam ederseniz, SSK ve Bağ-Kur toplamında 20 tam yılı 7200 günü tamamlamak şartıyla 50 yaşında yani 15.03.2019 günü emekli olursunuz. Şayet bundan sonra SSK’ya geçer ve geçtikten sonra 1260 gün daha SSK’ya prim öderseniz bu kere 46 yaşın da (15.03.2015) en az 5375 günle emekli olursunuz.

Yarın:Çalışan emeklilerin ödeyecekleri primler