Akşam Gazetesi-Sosyal Güvenlik Reformuna Ne Oldu?-3-

7 Nisan 2007

Bağ-Kur’lu ve memurun binlerce dul-yetiminin boynu bükük kaldı

Hayattayken bulunduğumuz statü biz vefat ettikten sonra geride bıraktığımız eş ve çocuklarımıza dul-yetim aylığı verilip verilmeyeceğini de belli ediyor. Reform Kanunu statüleri ortadan kaldırıp herkesin eş ve çocuklarına eşit şartlarla aylık verilmesini sağlayacaktı ama yürürlüğe girmeyince binlerce memur ve esnafın dul ve yetiminin boynu bükük kaldı

Dul ve yetim aylığı şartları statüye göre değişir

Sosyal Güvenlik Reformu TBMM’de kabul edildiğinde,

SSK’lı vefat ettiğinde 1800 günü varsa veya 1800 günü yoksa bile 5 yıldan fazla sigortalı olup her bir sigortalılık yılı için ortalama 180 gün prim ödenmiş ise geride kalanlarına dul ve yetim aylığı bağlanıyordu.

Bağ-Kur’lunun geriden kalanlarına ise beş tam yıl prim ödemişse dul ve yetim aylığı veriliyordu.

T.C. Emekli Sandığı iştirakçisi vefat ederse 10 yıl ve daha fazla süre sosyal güvencesi var ise geride kalanlarına aylık bağlanıyordu. Şayet 10 yılı yok ama 5 yıldan fazla süresi var ise, bakıma muhtaç olması halinde eşine, eğitim süreleri boyunca da çocuklarına aylık veriliyordu.

Reformla ne olacaktı?

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu 1 ocak 2007 günü yürürlüğe girebilseydi, SSK’lı, Bağ-Kur’lu veya T.C. Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın, beş yıldan beri sigortalı bulunup

900 gün prim ödemiş olmak yeterli olacaktı. Yani 900 günü tamamlamış olanın geride bıraktığı eş (erkek veya kadın fark etmez) ve yetim çocuklarına aylık verilecekti.

İşsizler emeklilik priminden oldular

HALEN,

İşsizlik sigortasından yararlanacak şekilde işten ayrılan ve Türkiye İş Kurumu’ndan 6, 8 ve 10 ay süreyle işsizlik ödeneği verilmektedir ve bu ödenek süresince de işsiz için İş-Kur SSK’ya sağlık primi ödemektedir. İşsiz ve ailesine SSK bu süre boyunca sağlık yardımı vermektedir.

NE OLACAKTI?

İşsizlik sigortasından yararlanacak şekilde işten ayrılan ve Türkiye İş Kurumu’ndan işsizlik ödeneği alan işsizlere, SS ve GSS yürürlüğe girdikten sonra işsizlik ödeneği dışında bazı ek imkanlar daha getirilmektedir. İşsizlik sigortasından yararlanmaya hak kazanan kişilere, işsiz kaldığı süre içinde eskiden olduğu gibi işsizlik ödeneği alabilecek; tedavilerini yaptırabilecek; yeni bir iş bulması için devletten yardım alacak; meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitiminden yararlanabilecek; bunlara ek olarak ayrıca sosyal güvenlik reformu ile getirilen yeni düzenleme ile işsizlik ödeneğinin hak edildiği süre içinde emeklilikle ilgili (uzun vadeli sigorta kolları) primleri İş-Kur tarafından ödenecektir.

Eski yıllarda vefat edenlerin dul-yetimlerine de aylık verilecekti

Reform yani 5510 Sayılı SS ve GSS Kanunu yürürlüğe girebilseydi, 2007 yılı öncesinde vefat edip de yukarıdaki şartları taşımadığı için geride bıraktığı dul eş ve çocuklara aylık bağlanamamış olanlara da dul-yetim aylığı verilmeye başlanacaktı.

SSK’nın dul ve yetimlerine Cantimur yardımı

Reform Kanunu yürürlüğe girmemiş bile olsa Kütahya Milletvekili Abdullah Erdem Cantimur’un verdiği kanun değişikliği teklifiyle TBMM’nin 12.12.2006 günü kabul ettiği 5561 Sayılı Kanun SSK’nın dul ve yetimlerinin imdadına yetişti. Bu Kanun, 16.12.2006 günü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi ve 2006 veya 2007 ya da önceki yıllarda vefat eden SSK sigortalılarının 1800 günü olmadığı için (geride bıraktıklarından) dul-yetim aylığı verilmeyenler için müjde oldu. Yeni kanun ile vefat eden SSK’lılardan “5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinde en az 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş durumda,” olanların eş ve çocuklarına dul aylığı verilecektir. Bu değişiklik sadece normal SSK’lılar değil tarım SSK’lıları da ilgilendirmektedir. Ayrıca, 900 günü olmadan vefat edenlerin eş ve çocukları da askerlik veya yurtdışı borçlanması yaparak da 900 günü tamamlayıp kendilerine aylık bağlatabilirler.

Hastaneden yararlanma şartları basitleştirilemedi

HALEN,

SSK’lı olarak işe başlayanlar kendileri için 90 gün, eş ve çocukları için 120 gün prim ödemeden SSK’dan sağlık yardımı alamamaktadırlar. Bağ-Kur’lular ise sağlık yardımından yararlanabilmek için en az sekiz ay sağlık primi ödemek zorundadırlar. Hatta, Bağ-Kur’a sekiz ay prim ödenmiş olsa bile eski sürelerden Bağ-Kur’a prim borcu var ise sağlık yardımı hiç verilmemektedir.

Yurtdışına tedavi için gönderilmesi için ise SSK’lının 300, Bağ-Kur’lunun 10 ay primi ödemiş olması ve borcunun olmaması gerekmektedir.

NE OLACAKTI?

2007 yılından itibaren Genel Sağlık Sigortası yani GSS yürürlüğe girebilmiş olsaydı GSS’dan yararlanmak için istenen süre 30 gün olacaktı. 30 gün GSS primi ödeyen anında sağlık yardımlarından yararlanmaya başlayacaktı. Hatta, 2007 yılından itibaren eski yıllarda Bağ-Kur borcu olup olmadığına bakılmaksızın GSS’den sağlık yardımları verilecekti.

Yurtdışına tedavi için gönderilmesi için başkaca bir ilave şart aranmaksızın 30 gün prim ödenmiş olması yeterli sayılacaktı.

Okurdan TBMM’ye mesaj var

Sayın Ali TEZEL, bizler, Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu’nda 657 sayılı kanunun 4/C maddesine göre istihdam edilmekteyiz.Toplam 1400 kişinin büyük çoğunluğu üniversite mezunu olmasına rağmen, asgari ücretle çalıştırılmaktadır ve hiçbir sosyal hakkı olmadan (iş güvencesi, emeklilik, sendika hakkı, rapor, izin,vb.) ağır şartlarda çalıştırılmaktayız. Üstüne üstlük şu an TBMM’de geçici işçiler kadroya alınıyor ama bizler kadroya alınmıyoruz. Bizler de bu kanuna dahil olup kadroya geçmek istiyoruz. Yapılmakta olan bu haksızlığı göz ardı etmeyeceğinize olan inancımıza dayanarak bu bilgileri iletiyoruz.

Röntgen çalışanlarına eşitlik getirilemedi

HALEN,

Memur olup, T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na tabi çalışanlardan röntgen ışınlarına muhatap kalanlara çalıştıkları her yıl için 3 ay (90 gün) fiili hizmet zammı süresi verilmektedir. Mesela, röntgen laboratuvarı, anjiyo laboratuvarı çalışanlarının tümü çalıştıkları sürenin dörtte biri kadar ilave çalışma süresi kazandıkları gibi kazandıkları süre kadar da emeklilik yaşından düşülmektedir. Ancak, bu laboratuvarın sahibi olarak veya SSK’lı çalışanı olarak bu tehlikeli ışınlara maruz kalanlara ne ilave süre ne de yaştan indirim hakkı verilmemektedir.

NE OLACAKTI?

5510 Sayılı SS ve GSS Kanunu yürürlüğe girebilseydi, aynı yerde çalıştıkları halde farklı muameleye tabi tutulanlara eşitlik getiriyordu. Röntgen çalışanları için SSK’lı, Bağ-Kur’lu ayrımı ortadan kaldırılıp tüm röntgencilere her yıl için 3 ay fiili hizmet zammı süresi verilecekti. Reform yürürlüğe girmediği için ayrım aynen devam ediyor.

İstirahat (Rapor) parası artırılamadı

HALEN,

İşçiler istirahat aldıklarında hastanede yattıkları süre boyunca SSK’dan günlük kazançlarının yarısı kadar, evlerinde istirahat ediyorlarsa üçte ikisi oranında geçici işgöremezlik ödeneği almaktadırlar.

NE OLACAKTI?

Raporlu çalışanlara istirahat parası ödeme uygulaması reformla birlikte artırılarak devam ettirilecekti hatta iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, günlük kazancının üçte ikisi olacaktı. Hastanede yattığı sürece verilen yarım ücret de üçte ikiye çıkarılacaktı ama reform yürürlüğe girmediğinden çıkarılamadı.

Yarın:Sosyal Güvenlik Reformu’nun iptali Bağ-Kur’luya pahalıya patladı

Ali TEZEL