Akşam Gazetesi-Sosyal güvenlik reformuna ne oldu? – 8 -Yeni sistemle ortalama yıllık kazanç (OYK) tesbiti
12 Nisan 2007
Yeni sistemle ortalama yıllık kazanç (OYK) tesbiti
01.01.2000’den sonraki aylık hesaplama sisteminde; ortalama yıllık kazancın tesbitine esas olacak 2000 yılı ve sonraki her takvim yılına ait kazanç, kazancın ait olduğu takvim yılı hariç olmak üzere tahsis talep ya da ölüm tarihine kadar geçen her takvim yılında, önce TÜFE artış oranı kadar, bu şekilde bulunan miktar, daha sonra GH kadar artırılarak, tahsis talep/ölüm yılı itibarıyla güncellenmektedir.
Örneğin; 2007 yılında tahsis talebinde bulunan sigortalının 2.5 milyar lira olan 2000 yılına ait prime esas kazancı, takip eden yılların (yani 2001, 2002, 2003, 2004, 2005) yıllarının) TÜFE ve GH oranlarıyla aşağıda tabloda gösterildiği gibi ayrı ayrı çarpılarak 2007 yılı başındaki kazancı bulunacaktır. 2001 yılında TÜFE yüzde 68,5 olarak gerçekleşmiş, gelişme hızı ise (- eksi ) olarak gerçekleşmiştir. Gelişme hızı eksi olduğundan güncelleme de kullanılmayacaktır. Zira yasa koyucu sadece artırmadan bahsetmiş, eksiltmeden bahsetmemiştir.
İşte, aynen 2000 yılının kazancının takip eden yılların TÜFE ve GH’si kadar artırma
işi 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 yılı kazançlarına da uygulanacaktır. Emeklilik için başvuru yılı olan 2007 ve bir önceki yıl olan 2006 yılı kazançları ise güncellenmeyecek aynen dikkate alınacaktır.
Tablodan da görüleceği üzere 2007 yılında emekli aylığı hesaplanırken 2000 yılı kazancı, 2.500.000.000- TL. olarak değil güncellenmiş rakam olan 11.801.058.458- TL. olarak dikkate alınacaktır.
Emeklilik talep yılı olan (2007) ile bundan bir önceki takvim yılına ait (2006) kazançlar güncel olduğundan, bu yılların prime esas kazançları güncellenmeden ortalama yıllık kazancın hesabında aynen alınacaktır.
Şimdi yukarıdaki örneğe uygun olarak, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005 yılları kazançlarının güncellenmesi yapılacaktır.
Örnek 1: 1961 doğumlu olan ve 17.10.1979 sigorta başlangıçlı M. K.’nın toplam prim ödeme gün sayısı 7924’dür. 1990 ve 1999 yılları kazanç toplamlarına göre bulunan göstergesi 15175 olan bu sigortalının, 2000 ve sonraki yıllardaki çalışma gün sayıları ile o yıllara kazanç rakamları tablodaki gibi olan bir sigortalının TÜFE ve GH ile güncellenmiş kazançları aşağıdaki tablodaki gibidir. Bu kişinin 7924 günlük toplam prim ödeme günü içinde 2000 yılı ve sonrası prim ödeme gün sayısı ise tablodan da görüleceği üzere 2580 gündür. 2000 yılı ve sonrasına ait güncellenmiş kazançlar toplamı ise 262.294,08 YTL.dir.
TÜFE 2005’te değişti
Bulunan bu rakam ile yeni sisteme göre belirlenen aylık bağlama oranı çarpılacak ve sigortalının 2007 Ocak ayına ait yeni tam aylığı bulunacaktır. Bulunan bu aylık daha sonra sigortalının 01.01.2007’den sonraki prim ödeme gün sayısının, toplam prim ödeme gün sayısına oranı ile çarpılarak yeni kısmi aylığı bulunacaktır.
Yeni sistemle aylık bağlama oranının tesbiti (ABO)
2000 ve sonrası yılları için geçerli olan yeni düzenleme ile öngörülen aylık bağlama oranlarının tesbiti sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının;
Örneğimizdeki,
Muzaffer Kotan’ın 28.02.2007 günü itibarıyla
7924 günü olduğuna göre;
İlk 3600 günü için yüzde 35
Sonraki 4324 gün için yüzde 24 olmak üzere toplamda yüzde 59 aylık bağlama oranı (ABO’su) vardır. ABO= %59
Sorularınıza cevaplar
Memuriyet süresine kıdem tazminatı ödenmelidir
Kamu kurumu personel işlemleri biriminin yöneticisiyim, işyerimizde kapsam dışı personel statüsü ile çalışan ve emekliliğini hak eden personelin iş akdi ihbar ve kıdem tazminatı ödenerek 26.01.2007 tarihinde fesh edilmiştir. Ancak ilgili personelin daha önceki Emekli Sandığı’na tabi 8 yıllık hizmetinin kıdem tazminatı ödenmemiştir. Bu arada ilgili iş akti fesh edilmeden askerlik borçlanmasını 13.01.2007 tarihinde yapmış ancak ödemeyi iş akdi fesh edildikten sonra 07.3.2007 tarihinde gerçekleşmiş olup, askerlik borçlanması ile ilgili kıdem tazminatını da talep etmektedir. Ayrıca ilgili SSK’ya müracaat ederek emekliliğini istemiş ve kıdem tazminatını alabilir yazısını da getirmiştir. Bu konuda acilen bilgilendirmeye ihtiyacımız vardır. Yetkililer arasında tereddüt hasıl olmuştur. Mahkemeye gitsin öyle alsın görüşü hakimdir. Bu personelimize Emekli Sandığı’na tabi hizmeti ile askerlik hizmeti kıdem tazminatının ödenmesi gerekiyor mu?
İsmi Mahfuz
Beyefendi, bir kamu hizmeti olan askerlik süresine kıdem tazminatı ödenebilmesinin şartları var olup bunlar,
a-Kamu işçisi olmak,
b-Kamuda iken askerlik borçlanmasını tamamlamak (ödemem dahil),
c-Emeklilik (veya ölüm) nedeniyle işyerinden ayrılmak,
gerekmektedir. Siz ise işçinizi 4857 Sayılı Kanun’un 17’nci maddesine göre feshettiğiniz gibi ilgili işyerinden ayrıldıktan sonra askerlik borçlanma parasını ödemiş öte yandan işyerinden çıkarıldıktan sonra emeklilik için müracaat etmiş olduğundan askerlik süresi için kıdem tazminatı ödenemez. Kamu işçisi olmadan önce T.C. Emekli Sandığı’na tabi olarak geçen kısım için ise mutlaka ödeme yapmanız lazım. Zira 1475 Sayılı Kanun’un 14’üncü maddesi gereğince ödenen kıdem tazminatı ile ilgili hükümde, “Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığı’na tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla olamaz.” İşte bu hüküm gereğince, T.C. Emekli Sandığı’nda geçen süreler için işçi iken aldığı son brüt ücreti değil, 8 yıllık memuriyet hizmeti hangi derece ve kademede geçmiş ise o derece ve kademedeki bir memura kaç para ikramiye ödeniyorsa o rakam dikkate alınarak ödenmelidir.
SSK emeklİsİ İŞyerİ açarsa BaĞ-Kur’a prİm öder
SSK emeklisiyim bakkaliye dükkanım var. 2006 yılının 12’nci ayına kadar sosyal güvenlik destek primini ödedim, 01.01.2007 tarihinden beri bu primi ödemiyorum sizce bu primi ödemeyi devam etmem gerekiyor mu?
İsmi Mahfuz
1479 Sayılı Bağ-Kur Kanunu’nun ek 20’nci maddesi halen yürürlüktedir ve bu madde gereğince her ay Bağ-Kur’a 12’nci Bağ-Kur gelir basamağının yüzde 10’u kadar yani 66,10 YTL. sosyal güvenlik destek primi ödemek zorundasınız. Ödemediğiniz süreler için gecikme zamları işliyor haberiniz olsun.
Sağlık memurluğunu öldürmeyin
Sağlık Memurları Derneği Başkanlığı, halen TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmeyi bekleyen Hemşirelik Kanunu Değişikliği sonrasında sağlık memurluğu mesleğinin yok olacağını belirtip, hemşirelik mesleği ile sağlık memurluğu mesleğinin farklı olduğunu ve sağlık memurunun erkek hemşire olarak nitelendirilemeyeceği ve hemşireliğin tedavi edici, sağlık memurluğunun ise koruyucu sağlık hizmetlerinde daha etkin olduklarını da belirtiyorlar. Kanun tasarısında buna uygun düzenleme yapılmasını da talep ediyorlar.
Kısa…kısa…kısa…
Zekai Özdil-Ank.-20.10.1966 doğum tarihiniz, 01.06.1981 sigorta başlangıcınızla SSK’dan 46 yaşında yani 20.10.2012 günü en az 5075 gün sayısıyla emekli olurdunuz. Matbaa işinde (2098 Sayılı Kanuna tabi olarak) 3600 günü tamamlarsanız bu sürenin dörtte biri kadar mesela 3600 günü tamamlayınca 2,5 yıl bu emeklilik yaşından indirim yapılır. 1993 ile 1998 arasında matbaa işinde çalıştığınız halde normal çalışan gibi bildirilmiş olan sürelerinizi mahkeme ile 2098’li çalışma haline getirebilirsiniz.
Ali Ün-Bursa-01.10.1956 doğum gününüz, 09.04.1973 işe girişiniz ve var olan 2643 günü, askerlik borçlanması ve Libya çalışmalarınızla birlikte 3600 günü tamamlıyorsanız 55 yaşında yani 01.10.2011 günü SSK’dan emekli olursunuz.
Sibel Aşut-Bahçeşehir-Yüzde 40 rapor oranınız, 14.03.1973 doğum tarihiniz, 01.01.1994 işe giriş tarihiniz ve var olan vergi indirim belgenizle birlikte 16 yıllık sigortalılık sürenizle
(01.01.2010 günü) en az 3760 gün sayısıyla emekli olursunuz.
Mustafa Kaya-01.01.1960 doğum tarihiniz, 15.01.1985 sigorta başlangıcınızla normalde 15.01.2010 günü emekli olurdunuz ama süresini belirtmediğiniz askerlik sürenizi borçlanıp-ödediğiniz için bu tarih askerlik süresi kadar öne gelir. Mesela 20 ay askerlik yapmışsanız 15.05.2008 günü emekli olursunuz.
Ertaç Ansan-Ziya Perver doğru ifade etmiş. Aynı sosyal güvenlik kurumundan hem dul hem yetim aylığı alınamaz. Bahsettiğiniz yazımda belirttiğim dul kişiler, kendileri çalışabilirler ve kendi çalışmaları nedeniyle emekli de olabilirler o halde hem kendi emekli aylıklarını hem de dul aylıklarını alabilirler idi. Yani dul aylığı alan bir kişi aynı sosyal güvenlik kurumundan emekli aylığı da alabilir.
Betül Önal- .03.03.1968 doğum tarihiyle 18 yaşından önce de olsa 01.12.1981 işe başlama tarihiniz geçerlidir ve bu işe başlama tarihiyle 40 yaşında yani 03.03.2008 günü en az 5000 gün sayısı ile emekli olursunuz.
Adil Murat-İşsizlik sigortası 01.06.2000 günü ilk kez uygulanmaya başlandı. 24.08.2000 günü 21 aydır çalıştığınız şirkettin sizi işten çıkarmasından sonra İş-Kur’dan işsizlik ödeneği alabilmeniz için daha önce en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmesi gerektiğinden İş-Kur’un para vermemesi yasal.
YARIN: Eski ve yeni kısmi aylıkların birleşmesi ve güncellenmesi
Ali TEZEL
