Akşam Gazetesi-Sosyal Güvenlikte Ne Oldu? Ne Olacak?-4-Diş protezlerinde yüzde 50 katkı payından vazgeçiliyor–Uzlaşma Dulların Çeyiz Parasını Yiyip Nikahsız Bırakacak
30 Mart 2008
Diş protezlerinde yüzde 50 katkı payından vazgeçiliyor
İlk gün ifade etmiştik 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2006 yılı mayıs ayında TBMM’de kabul edilmiş ve 2006 aralık ayında Anayasa Mahkemesince 22 maddesi iptal edilmişti. İşte bu 22 maddeden birisi de diş protezleri konusundaydı.
1-Kanun getirdi;
5510 sayılı Kanun’un Anayasa Mahkemesince iptal edilen ilgili maddesine göre;
“…ağız ve diş hastalıkları ile ilgili acil sağlık hizmetleri, 18 yaşını doldurmamış kişilerin ortodontik diş tedavilerinin 72 inci maddeye göre belirlenen tutarı ile 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almış kişilerin diş protezlerinin 72 nci maddeye göre belirlenen tutarının % 50’si.” bizlerin cebinden çıkacaktı.
2-Anayasa Mahkemesi memurlar için iptal etti
Diş protezlerinin yüzde 50’si bizden çıkacaktı ya Anayasa Mahkemesi yukarıdaki ibaredeki “… 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almış kişilerin …” bölümü ile “…nın % 50’si.” bölümünü memurlar yani 4/c’liler için iptal etti. Yani Anayasa Mahkemesi dediki diş protez parasını hakimler, askerler ve memurlardan alma istersen git SSK’lılar ve Bağ-Kur’lulardan al.
3-Tasarı SSK ve Bağ-Kur’lulardan alacağım diyordu
Diş protez bedellerinin yüzde 50’sinin kişilerden alınmasın konusunda memurlardan alınamayacağı yönündeki Anayasa Mahkemesinin iptal kararına uyanlar, sadece SSK ve Bağ-Kur’lulardan bu paranın alınması ve kamu görevlilerinden alınmaması yönünce tasarı hazırlayıp TBMM’ye sundular.
4-Uzlaşma yüzde 50’yi kaldırdı
Emek platformu ile Hükümet arasındaki uzlaşmalar sonrasında yapılan açıklamalara göre ise; artık SSK’lı ve Bağ-Kur’lulardan alınması öngörülen katkı payının oranı yüzde 50 olmayacak, normal katkı payı olan emeklilerden yüzde 10, çalışanlardan yüzde 20 şeklinde olacak. Bana göre ise bu şekilde uzlaşılmasaydı Anayasa Mahkemesinden veto yemesi muhtemeldi.
Reformdan önce sigortalı olan ile olmayanın ilerde alacağı emekli aylığı örnekleri
Dün demiştik ki reform kanunundan önce sigortalı olanlara 10 yıl süresince yüzde 3 ABO uygulanacak, reformdan sonra sigortalı olanlar ise ömür boyunca yıllık yüzde 2 ABO ile emekli edilecekler. Bu da çocuklarınızı reformdan önce sigortalı yaparsanız ilerde emekli olduklarında emekli aylıklarındaki ABO’larının 10 puan daha fazla olacağını gösterir. İşte size örneklerle karşılaştırmalı emekli aylıkları.
Örnekler;
İlerde 25 yıllık (9000 günlük) çalışma ve ortalama 1000 YTL kazanç düzeyi üzerinden 65 yaşında emekli olacak çocuğunuzu reformdan önce sigortalı yapmak ile reformdan sonraki sigortalı yapmanın farkı 100 YTL emekli aylığının daha fazla olması demektir.
Örnek 1-Ortalama kazancı 1000 YTL olan ve 9000 gün (25 yıl) ile 65 yaşında emekli olacak çocukların karşılaştırılması;
Reformdan önce sigortası var Reformdan önce sigortası yok
İlk 10 yıl yüzde 30 İlk 10 yıl yüzde 20
Sonraki 15 yıl yüzde 30 Sonraki 15 yıl yüzde 30
Toplam Yüzde 60 ABO ile Toplam Yüzde 50 ABO ile
600 YTL emekli aylığı 500 YTL emekli aylığı
Örnek 2-Ortalama kazancı 1000 YTL olan ve 7200 gün (20 yıl) ile 65 yaşında emekli olacak çocukların karşılaştırılması;
Reformdan önce sigortası var Reformdan önce sigortası yok
İlk 10 yıl yüzde 30 İlk 10 yıl yüzde 20
Sonraki 10 yıl yüzde 20 Sonraki 10 yıl yüzde 20
Toplam Yüzde 50 ABO ile Toplam Yüzde 40 ABO ile
500 YTL emekli aylığı 400 YTL emekli aylığı
Örnek 3-Ortalama kazancı 700 YTL olan ve 5400 gün (15 yıl) ile 68 yaşında emekli olacak çocukların karşılaştırılması;
Reformdan önce sigortası var Reformdan önce sigortası yok
İlk 10 yıl yüzde 30 İlk 10 yıl yüzde 20
Sonraki 5 yıl yüzde 10 Sonraki 5 yıl yüzde 10
Toplam Yüzde 40 ABO ile Toplam Yüzde 30 ABO ile
280 YTL emekli aylığı 210 YTL emekli aylığı
Örnek 4-Ortalama kazancı 2000 YTL olan ve 7200 gün ile (20 yıl) ile 65 yaşında emekli olacak çocukların karşılaştırılması;
Reformdan önce sigortası var Reformdan önce sigortası yok
İlk 10 yıl yüzde 30 İlk 10 yıl yüzde 20
Sonraki 10 yıl yüzde 20 Sonraki 10 yıl yüzde 20
Toplam Yüzde 50 ABO ile Toplam Yüzde 40 ABO ile
1000 YTL emekli aylığı 800 YTL emekli aylığı
Uyarı…Uyarı… Uyarı…
Kazançlarınızı gerçek rakamlardan gösterin
Artık asgari ücretten çalışırken aylık 430 YTL kazanıp, emekli olunca aylık 558 YTL emekli aylığı alma devri kapanıyor daha doğrusu 08.09.1999 gününden sonra ilk defa işe girecekler için kapanıyor. Bu nedenle 09.09.1999 günü ve sonrasında işe girmiş ve ilerde emekli edilecek olanlar elinizden geldiğince işverenlerinizin sizi SGK’ya gerçek kazanç rakamları üzerinden bildirmelerini sağlamaya çalışın. Yoksa ilerde 65 yaşında veya 68 yaşına emekli edildiğinizde elinize çok komik emekli aylıkları geçmesi muhtemel.
Uzlaşma Dulların Çeyiz Parasını Yiyip Nikahsız Bırakacak
Çalışma Bakanı Faruk ÇELİK’in “Emek Platformu”nu uzlaşmaya davet etmesinden sonra bazı haklarda gerileme de oldu. Yani platformun isteklerinden bazıları kaş yapayım derken göz çıkardı. Açıklamalara göre Tasarı ile çeyiz parası 12 aydan 24 aya çıkarılacakmış ama sadece yetim kızlara verilecekmiş. Bu durumda dullara (kadın-erkek fark etmez) evlenmeleri halinde çeyiz parası verilmeyecek demektir.
1-Şimdiki durum;
Halen geçerli olan kanunlara göre;
*** SSK’dan yetim aylığı alan KIZLAR evlendikleri takdirde aldıkları dul veya yetim aylığının 24 katı çeyiz parası olarak verilmektedir.
***T.C. Emekli Sandığı’ndan (erkek-kadın fark etmez) dul aylığı alanlar, yetim aylığı alan KIZLAR ile vefat eden memurun aylık alan ANASI, bu aylıkları alırken evlenirse, aldığı aylığın 12 kat çeyiz yardımı olarak verilmektedir.
İlgili 90 ıncı maddeye göre; “Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının oniki aylık (…) (*) tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir…”
***Bağ-Kur’da ise çeyiz yardımı diye bir şey yoktur.
2-Reform Kanunu ve Tasarı ne diyordu?
Akşam Gazetesi olarak biz Reformun getirdiğini, “SSK’lılar evlenmek için acele edin, Bağ-Kur’lular evlenmeyi biraz erteleyin” diye manşetten vermiştik.
Çünkü, 5510 sayılı Kanun’da,
“Evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıkları kesilmesi gereken eş veya kız çocuklara, evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin bir yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir.” deniyordu.
Yani reform Anayasa Mahkemesinden dönmeseydi, ortaya çıkacak yeni durumda Bağ-Kur, SSK ve T.C. Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın kadın-erkek ayrımı olmaksızın dul aylığı alanlar ile yetim kızlara evlenme yardımı verilecekti ama SSK’lıların 24 aylık evlenme yardımları 12 aya iniyordu. Ancak ilk defa olmak üzere Bağ-Kur’un dulları ile yetim kızları çeyiz parası alabilecekti. Emekli Sandığı’ndan vefat etmiş oğlu veya kızı üzerinden aylık alan analara da artık çeyiz parası verilmeyecekti.
İşte bu nedenle SSK’lılar reformun yürürlük tarihinden önce evlenirlerse 24 ay tutarında çeyiz parası alacaklar ama yürürlük tarihinden sonra evlenirlerse 12 aya düşecekti.
Bağ-Kur’dan dul aylığı alan erkek ve kadınlar ile yetim aylığı alan kız çocukları reformdan önce evlenirlerse bir kuruş çeyiz parası alamayacaklar, reformun yürürlük gününden sonra evlenirlerse de 12 ay tutarında çeyiz parası alacaklardı.
3-Uzlaşma sonrası ne olacakmış?
Varılan uzlaşmaya göre, açıklamalardan öğrendiğimize göre, çeyiz parası 24 aya çıkarılacakmış ama sadece yetim kızlara verilecekmiş. Bu durumda dullara evlenmeleri halinde çeyiz parası verilmeyecekmiş. Tabi bu daha açıklama önümüzdeki Salı günü TBMM’de görüşmelere devam edilecek orda verilecek önergelerle ne olduğunu hep birlikte göreceğiz.
4-Bu iş nikahsız evlilikleri çoğaltır…
Evlenmeleri nedeniyle bir önceki eşlerinden aldıkları dul aylıkları kesilenler, en azında 24 aylık çeyiz parası alarak bu gelir azalmasını telafi edebilirlerken şimdi çeyiz parası da denilen toplu parayı alamayacak olan dullar, nikahsız birlikteliklere başlamayı da tercihleri arasına sokacaklardır. Bu nedenle de dullara verilen evlenme yardımından vazgeçilmemelidir.
YARIN:Ölüm aylığında 1800 günden vazgeçilip-900 günde uzlaşıldı. 17 bin dul-yetim aylığa kavuşacak
