Akşam Gazetesi–Yıllık iznin zamanını işveren veya izin kurulu belirler–Yurtdışındayken kısmi emekli olabilirsiniz–Teşekkürler çocuklar
14 Temmuz 2007
Yıllık iznin zamanını işveren veya izin kurulu belirler
Sayın Tezel, çalışmakta olduğum iş yeri yıllık izin zamanlarını kendi belirliyor .Bu tarihleri kendimiz önceden belirleyemez miyiz? Kanunda bununla ilgili bir madde var mıdır? Haydar Çetinkaya
Sayın okurum, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçilerin yıllık izin süreleri ve bunları kullanma ile ilgili şartları 53 ile 60 ıncı maddeleri de dahil olmak üzere 8 madde de belirtilmiştir. Öte yandan bu konu ile ilgili olarak da, 03.03.2004 gün ve 25391 sayılı resmi gazetede”, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından “Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği” yayınlanmıştır. Gerek kanuni düzenleme gerekse yönetmeliğin düzenlemesine göre yıllık izin hakkı işçi tarafından kullanılmak, işveren tarafından da kullandırılmak zorundadır. Ancak, işçinin ne zaman izne çıkacağına ya izin kurulu veyahutta işveren karar verir. İşçi yıllık iznini kullanmak istediği süreleri de belirtir dilekçesini veya formunu işverene veya izin kurulu sekreteryasına verir kurul veya işveren işçinin ne zaman izin kullanacağına karar verir, karar verirken de işçinin talebini dikkate alır ama işçinin talebiyle bağlı değildi. Yani işçi dilediği zaman izne çıkamaz. Yönetmeliğe göre 100 kişiden fazla çalışanı olan işyerlerinde izin kurulu kurulmak zorunluluğu vardır ve bu kurulda, işveren veya işveren vekilini temsilen bir, işçileri temsilen iki kişi olmak üzere toplam üç kişi vardır. İzin kuruluna işveren temsilcisi başkanlık eder. Kurulun başkanı dışında kalan işçi üyeleri ve yedekleri işyerinde varsa, işyeri sendika temsilcileri tarafından seçilir. Sendika temsilcileri seçilmemiş işyerinde izin kurulunun işçi üyeleri ve yedekleri, o işyerindeki işçilerin yarıdan bir fazlasının katılacağı bir toplantıda açık oyla seçilir. İzin kurulu başkanı ile üye ve yedekleri işyerinde işveren tarafından ilan edilir. Asil üyelerin yokluğunda yedeklerin biri başkanın çağrısı üzerine toplantıya katılır. Herhangi bir nedenle eksilen üye ve yedekler aynı şekilde tamamlanır. İzin kurulu üyelerinin seçimi iki yılda bir yapılır. Yeni izin kurulu üyeleri seçilinceye kadar eski kurul üyeleri görevine devam eder.
Yurtdışındayken kısmi emekli olabilirsiniz
Ben mart 1962 doğumluyum ve eylül 1983 ayında başladığım memuriyete nisan 2002 ayında istifa ederek son verdim. Arada 8 aylık askerlik ve 6 aylık ücretsiz izin primlerimi ödemedim. Sayenizde yurtdışı borçlanma ile ilgili epey şey öğrendim ama yurtdışı borçlanması yaparak emekli olacak birine kesin dönüş ve bir daha çalışmama şartlarını (özellikle yurtiçinde) çok ağır bulduğumu belirtmeliyim. Burada Türkiye’de emekli olarak gelmiş ve çalışan insanları gördükçe bu haksızlığında giderilmesi gerektiğini düşünmekteyim. Nisan 2002 ayından bu yana çalışmakta bulunduğum Kanada ile Türkiye arasındaki sosyal güvenlik anlaşmasından, primleri tamamlamasam bile kısmi aylık bağlama durumu olduğunu anlamaktayım. Sorularım şunlar:
1. Tarafıma kısmi aylık bağlanabilmesi için kriter nedir (yaş yada 25 yıl) ?
2. Kısmi aylık bağlandığında yine aynı şartlar geçerli midir ( kesin dönüş ve çalışmama)?
3. Yukarıda belirttiğim tarihler ışığında bağlanacak kısmi aylığın tam aylığa kabaca oranı nedir (istifa ettiğimde 1/4 derecede idim)? Kerim Tokbaş
Beyefendi, kısmi aylık şartları ile normal emeklilik şartları arasında fark yok. Siz Türkiye’den en son ayrıldığınızda 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olduğunuzdan bu kanuna göre bir memur hangi yaşta ve hangi çalışma süresi ile emekli oluyorsa siz de aynı şartlarla kısmi emekli aylığı emekli olabilirsiniz. Buradaki tek farklılık çalışmaların bir kısmının Türkiye’de bir kısmının Kanada’da (sosyal güvenlik sözleşmesi olan ülkede) geçmiş olmasıdır. Bu durumda Türkiye’deki çalışma süreleriniz ile Kanada toplamında 25 tam yılı (9000 günü) tamamlamak şartıyla 48 (askerlik ve aylıksız izni borçlanabilirseniz 47) yaşında (mart 2009) SGK’dan 5434 sayılı Kanun gereğince yurtdışı kısmi aylığı ile emekli olursunuz. Alacağınız emekli aylığı 1/4 derece ve kademe ve en son ek göstergenize göre 25 yılı tamamlayan birine verilecek aylığın, Türkiye’deki çalışma süresinin, toplam çalışma süresine oranı kadar olacaktır. Mesela, denginiz birisi 1000 YTL emekli aylığı alıyorsa ve sizin 19 yıl Türkiye, 7 yılı Kanada olmak üzere 26 yılınız olursa 1000 X 19/26 =730 YTL. yurtdışı kısmi emekli aylığınız olur. Bu aylık için kesin dönüş yapmanız ve çalışmamanız şart değildir. Ayrıca, kısmi aylığı yurda kesin dönüş yapınca borçlanarak tam aylığa çevirme hakkınız var. Son olarak, halen geçerli uygulamada yurtdışı borçlanması ile emekli olanların yurtiçinde çalışmama yasakları yok ama 2008 yılında yürürlüğe girecek Sosyal Güvenlik Reformuyla bu dediğiniz haksız uygulama gelecek ve yurtdışı borçlanmasıyla emekli olanlar diğer emekliler gibi sosyal güvenlik destek primi ile çalışamayacaklar.
Teşekkürler çocuklar
Perşembe günü bir buçuk milyon gencimiz ve ailesinin hatta benim heyecanla beklediğimiz ÖSS sınav sonuçları ÖSYM tarafından açıklandı. Sınava giren gençlerden biri de oğlum Ali İhsan idi ve geçen yıl ilk bin kişi arasına giren ablası Huriye Merve’den daha iyi bir derece yaparak, ilk yüz arasına girerek binlerce ana-baba gibi bizi de sevindirdiğiniz için emeklerimizi boşa çıkarmadığınız teşekkürler. Darısı diğer gençlerin ve sizi takip eden kardeşlerinizin başına…
Kısa Kısa Kısa
Selahattin Karabekiroğlu-01.05.1974- 15.05.1989 arasındaki 15 yıllık memuriyet sürenizle 61 yaşında yani 21.01.2013 günü 5434 sayılı Kanuna göre SGK’dan emekli olursunuz. Bu süreyi isterseniz isteğe bağlı prim ödeyerek 25 yıla tamamlayabilirdiniz ama başvuru süresini geçirmişsiniz yine de üzülmeyin ödeseydiniz bile daha erken emekli olamazdınız.
Yusuf Bey-17 haziran günü vefat eden babanızın geride bıraktığı hak sahibi kızı ve eşine toplamda en az 477 YTL. aylık verirler ama bu aylığında hesabında babanızın 1990 yılı ve sonrasına ait kazançları ve gün sayıları da önemli bir etken olur. Bu arada bilgisayarda görünmese dahi evrakla getirdiğiniz günler de emekli aylığının hesabına dahil edilmiştir, bilgisayarda görünmesi şart değil.
Veysi Turan-27.12.1955 doğum tarihiniz, 02.02.1982 işe başlama gününüz ve var olan 4760 gününüzle bundan sonra çalışmazsanız veya prim ödemezseniz 58 yaşında emekli olursunuz, prim ödemeye devam ederseniz 5075 günü tamamladığınız anda herhangi bir yaşa tabi olmadan emekli olursunuz. Bu nedenle 4 aylık askerliği ödeyin üstüne isteğe bağlı veya çalışarak prim ödeyerek 5075 günü tamamlamaya bakın.
Niyazi Berber-05.02.1963 doğum tarihiniz, 01.04.1986 işe başlama gününüz ile 572 gün SSK primi ödeyip, 06.09.1988’de başlayıp 5 yıl 5 ay, 21 gün süren Bağ-Kur’dan sonra 25.05.2004 gününden beridir prim ödediğiniz isteğe bağlı Bağ-Kur’a devam ederseniz Bağ-Kur’dan 54 yaşında toplamda 9000 gün sayısıyla emekli olursunuz. Bundan sonra SSK’ya geçer ve geçtikten sonra 1260 gün SSK primi ödemek ve toplamda en az 5300 günü tamamlamak şartıyla SSK’dan 49 yaşında (05.02.2012 günü) (askerliği 1986 dan önce ifa ettiyseniz borçlanıp-öderseniz 48 yaşında) emekli olursunuz.Askerlik borçlanmasını prim ödediğiniz yere yapmanız gerektiğinden şimdi yaparsanız Bağ-Kur’a yapmak zorundasınız. Sonra yaparsanız SSK’ya yapacaksınız. SSK’daki 1260 günü ister çalışarak isterseniz de 1080 günden sonra isteğe bağlı olarak da ödeyebilirsiniz.
