ARİFE GÜNÜ VE KURBAN BAYRAMINDA ZORUNLU ÇALIŞANLARIN MAAŞLARINA EKSTRA ÖDEME YAPILMASI ZORUNLUDUR.
7 Kasım 2011
ARİFE GÜNÜ VE KURBAN BAYRAMINDA ZORUNLU ÇALIŞANLARIN MAAŞLARINA EKSTRA ÖDEME YAPILMASI ZORUNLUDUR.
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda 2’inci Maddenin (B) bendinde Dini Bayramlar tanımlanmıştır.
Kurban Bayramı:
Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gün tatil olarak ilan edilmiştir.
Tatil Günlerinde çalışanların hakları İş Kanunlarında ayrı ayrı düzenlenmiştir.
4857 sayılı İş Hukukunda Uygulama:
4857/44.Maddesinde;
’’ Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.Bu günlere ait ücretler 47.maddeye göre ödenir. ‘’(44.madde)
1.)İşyerlerinde Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağı bireysel yada toplu sözleşme ile kararlaştırılır.
2.)Çalışma yapılması durumunda işçiden onay alınması gerekiyor.
3.)Ücret ödeme esasları 47.Maddeye göre belirlenir.
‘’Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.’’(47.madde)
Bazı Alış veriş Merkezlerinde,Büyük Marketlerde çok sayıda kişinin çalıştığını görmekteyiz.
Bu günler karşılığında bireysel yada toplu sözleşme esası olmaması durumunda Arife günü ve Kurban Bayramında kesintisiz çalışmaları halinde 4,5 günlük yevmiye ücreti alarak o ay için 34,5 gün üzerinden ödeme alacaklardır.
Örneğin: AVM’ de 1200 TL./Brüt Aylık alarak çalışan İşçi Ahmet Kasım Ayında Kurban Bayramı nedeniyle hiç tatil yapmayarak 4,5 gün daha çalışmış ise 4857 sayılı yasanın 44 ve 47.maddelerine göre her gün için bir günlük ücret ödenir hükmü ile yola çıkıldığında 30 gün aylığı ve 4,5 günlük Fazla çalışması karşılığında 34,5 gün üzerinden 1.380,00 TL./Brüt Aylık alacaktır.
Toplu sözleşme yada bireysel sözleşmede bu günlerde çalışanlara %50,%100%150%200 gibi artırımlı olarak da ödeme yapılıyor.
Örneğin:Arife günü ve Bayram Boyunca (A)Seyahat Şirketi Otobüsünde çalışan İki Kaptan Şoför ve Bir muavini ile üç kişilik çalışanı vardır.
Bu çalışanlara bu sürelere karşılık iş sözleşmesine göre %100 artırımlı ücret alacakları hüküm altına alındığı için 4,5 günü karşılık 9 gün ödeme yapılacaktır.
30 gün +9 gün=39 gün üzerinden ödeme yapılacaktır.
Bugünlerde çalışanlara kesinlikle ay içinde izinli sayılarak mahsuplaşma yapılamaz. İşveren kesinlikle o sürelere karşı serbest zamanlı izin kullandıramaz.Çünkü 4857/47 Maddesinde açıkça o günlerde çalışan işçi lehine düzenleme yapılmış,işçinin bu fedakarlığından dolayı ödül olarak bir günlük ücret ödenmesini emretmiştir.
854 sayılı Deniz İş Hukukunda Uygulama:
854/43.Maddesinde Genel Tatil günlerinde yapılan çalışmaların ödemesi tanımlanmıştır.
Bu kanun kapsamına giren gemilerde çalışan gemi adamlarına, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanun da yazılı bulunan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti, ücret ödeme şekline bakılmaksızın ayrıca ödenir.
Gemi adamlarına da ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti ödenecektir.
5953 sayılı Basın İş Hukukunda Uygulama:
EK Madde:1 de 5953 sayılı Kanunun birinci maddesindeki gazeteci tabirinin şümulü içinde bulunan kimselerden müessese, matbaa, idarehane ve büro gibi yerlerde hizmetlerinin mahiyeti itibariyle müstemirren çalışanlar için günlük iş müddeti, gece ve gündüz devrelerinde sekiz saattir.
Yukarıdaki fıkra hükmünün dışında kalarak, gündüz veya gece devresindeki çalışma müddetinin daha fazla hadlere artırılması ve ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışılması bu kanuna göre (Fazla saatlerde çalışma) sayılır.
Pazar gününden başka bir gün hafta tatili yapan gazeteci, pazar günü fazla mesai yapmış sayılmaz.Her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normal çalışma saati ücretinin % 50 fazlasıdır.Ancak, günlük normal çalışma müddetine ilaveten bu madde gereğince tatbik edilecek fazla çalışmaların saat 24 den sonraya tesadüf eden saatlerinde ücret bir misli fazlasıyla ödenir.Fazla saatlerin hesabında, yarım saatten az olan müddetler yarım saat, fazlası ise bir saat sayılır.Fazla saatlerde çalışma, ücretlerini parça başına veya yapılan iş miktarına göre alan gazetecilere yaptırıldığı takdirde dahi bu kimselerin fazla saatlere tekabül eden ücretleri bu maddedeki esaslara göre ödenir.Fazla çalışmalara ait ücretin, müteakip ücret tediyesiyle birlikte ödenmesi mecburidir. Fazla çalışma ücretlerinin gününde verilmemesi halinde, her geçen gün için % 5 fazlasıyla ödenir.Fazla mesai günde üç saati geçemez.
Zaman Aşımı Süresi:
Ücret alacağı olduğundan 5 yıllık zaman aşımına tabidir.
SGK Yönünden APHB Gösterilmesi:
5510 sayılı Kanunun 4 -1 (a) bendi kapsamındaki sigortalıların Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde yapılan çalışmalarının ve aynı zamanda ücretlerinin prime esas kazanca dahil edilebilmesi için Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre hak edilmesi yeterli olup, sigortalıların ay içindeki prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, söz konusu ücretlerin, ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın prime esas kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulması gerekmektedir.
Örneğin:Kasım 2011 günü 1200 TL/Brüt aylık ile çalışan Ahmet Bey Kurban bayramında 4,5 gün çalışması halinde 34,5 gün karşılığında 1380 TL/Brüt ay olarak APHB gösterilecektir.
Bu arada 1200 TL Kasım ayında gösterilerek ödenmiş,180 TL. ödemesi de Aralık ayında yapılması durumunda ödendiği aya bakılmaksızın hak edildiği ay olan Kasım 2011 de gösterilmesi esastır.
Denetimlerde tespit edilmesi durumunda O aya ait Ek prim bildirgesi düzenlenecek, gecikme zammı ve idari para cezasına muhatap olacaksınız.
Sonuç:
Arife ve Kurban Bayramı olmak üzere 4,5 gün gibi tatil yapmayarak çalışanlar 4857,854 ve 5953 sayılı Kanunlarda İşçi Lehine düzenleme yapılarak bu çalışmalar karşılığında aylıklarına ekstra ödeme almaları esası getirilmiştir. Bu esaslara uyulması gerekmektedir.Bu sürelere ait ödemeler zamanında yapılmaz ise beş yıllık zamanaşımına tabi tutulmuştur.
APHB ödendiği zamana bakılmadan hangi ay da gerçekleşmiş ise o ayın kazancına dahil edilerek prime esas kazanç olarak SGK bildirilecektir.
TÜM OKURLARIMIZIN KURBAN BAYRAMLARINI TEBRİK EDERİM.
Vedat İLKİ
