ASGARİ ÜCRET VE ARTIŞLAR -ZAM DÖNEMLERİ SÖYLEM FURYASI DOĞRU ANLAMAK VE ANLAŞILMAK

6 Aralık 2023

Enflasyon nedeni ile asgari ücretlerin son yıllarda 6 ayda bir artırıldığına şahit olduk.

Şimdi  son zam tarihinde belirlenmiş olan asgari ücretin önümüzdeki zam döneminde artırılması işleminin adına ne diyeceğiz.

Ekonomik verilerin sabit olduğu bir ortamda enflasyon sıfır gelişme hızı sıfır diyelim asgari ücretin zamlandırılması konuşulabilir mi ?

Evet konuşulabilir. Ancak Sıfır artış ortamında ücret artacaksa ücretliler lehine diğer kesimler aleyhine bir değişiklik olacak demektir.

İşte böyle bir sonuç asgari ücret artışıdır. Bunu başaran ben etkili oldum deyip kendisine pay çıkarabilir.

Peki Enflasyon kadar artarsa pazarlık masasındakiler bir yapmış olur mu bence hayır. Zira artışın alt sınırı enflasyon kadar olmalıdır.

Peki Enflasyon kadar arttı yeter mi cevap tabi ki hayır gelişme hızı söz konusu ise ücretli kesim ondan da pay almalıdır.

Asgari ücret ile döviz özellikle USD artışları kıyaslanıp biz döviz kadar örneğin 10 yılda 30 yılda artırdık denebilir mi. Hayır denmemeli öncelikle USD-Amerikan Doları da olsa o ülkede enflasyon var, Döviz kadar artan reel olarak yerinde saymamış, Amerika enflasyonu kadar reel düzeyde geri gidilmiş olur. Döviz kadar artsa gerçek artış olur mu? cevabım yine hayır olacaktır. İlgili ülke enflasyonunu ekle+ Ülkemiz gelişme hızından pay ekle o zaman belki reel artış olabilir.

İşin ekonomistlere düşen bir başka boyutu var ki, teknoloji kullanımının getirdiği ürün fiyatlarındaki gerilemenin verdiği alım gücü ki bunun ücretler üzerindeki etkisi ise ayrıca değerlendirilmelidir.

Eskiler anlatın ben ilk maaşımla şu kadar altın almıştım, şu kadar döviz almıştım derler. Ama onların televizyon aldım hikayeleri daha buruktur. Zira ilk televizyonlar, bozdolapları, telefonlar alınabilir gibi değildir. Servettir onlar. 6 aylık 1 yıllık ücretler-maaşlar verilmiştir. Ben bir televizyona 5 dönüm tarla satıldığını ve bu tarla ederinin bin televizyon aldığına şahidim. Her zaman zam hesabı tutmuyor.

Ama asgari ücret görüşmelerinin tarafları ne derse desin asgari ücret belirlemesine enflasyon değil alım gücünün ölçü alınmasından yanayım, temel ürünlerde fiyatlar azalmış ise gerekirse asgari ücrette azalsın, arttıysa da artış kadar artırmak daha kolay bir çözüm olacak.

Şimdi zam derken SGK zamlarına gelmek istiyorum.  Kanunla getirilen bir alt sınır var buna emekliler için enflasyon kadar diyelim. Çalışanların yatırdıkları primlerin değerlendirilmesinde ise 2 alt sınır var biri enflasyon diğeri gelişme hızının % 30’u ( bu 01.10.2008 sonrası dönem için öncesi % 100).

SGK’nın primleri güncelleme işlemine esas aldığı ölçüyü bir örnekle somutlaştıralım Bir yılın enflasyon oranı % 60 gelişme hızı da % 6 olsun, SGK sizin prime esas kazancınızı o yıl için % 60+ % 1,8(%6/100*30) = % 61,8 artırarak güncel değerini hesaplar.

Peki çalışanlar için  SGK işlerinde değilde ücretlerde artışa bu gelişme hızı girmeli mi ne kadar girmeli SGK kadar mı tamamı kadar mı, bence tamamı girmeli, emek ücretler düzeyinde gelişme hızı % 100’ü esas alınarak belirlenmelidir.

Bir kural konursa bunca tartışmaya gerek kalır mı masaya gelmem, masayı terk ederim, bence bundan az olamaz. Asgari ücretin masaya katılanları dahil etkisiz yahut az etkili hale getirmenin en basit ve kolay yolu asgari ücretler enflasyondan az artmaz. Her yılın İlk yarısında belirlenecek ücret için bir önceki yılın gelişme hızı da eklenerek hesaplama yapılır dense olabilir mi ?

İşte böyle bir kuraldan sonra daha fazla artarsa artıran Kahramanın emek kesimi mi, siyasi irade mi olduğu da açığa çıkar.

Kurallar yollarsa benzer zorunlu olarak yollar kullanılır. Yola eğim veren, viraj kavşak koyan, denizin üstünden yol geçiren aslında sizin gelecekteki bakacağınız manzaraya da çoktan karar vermiştir.  Kurallar belli olunca yolda kaç km hız ile gidilir onu da siyasi irade belirleyiverse ne olur ki?