Sayın Derbent, Azerbaycan’daki çalışma başlangıcınız Türkiye’den emeklilikte başlangıç sayılır. Bu bakımdan 1996 Ağustos ayından 10 günlük bile yurtdışı borçlanması yapsanız 56 yaşında 5 bin 825 günle emekli olabilirsiniz. Dört yıllık hizmet borçlanması da yapabilirsiniz. Yurtdışı çalışmanızı tamamen borçlanmanız emekli aylığınıza da olumlu yansır. Bu bakımdan düşük maaşla 2008 sonrasından prim ödemenizin yerine 1996-2000 arasını borçlanarak ödemeniz daha yerinde olacaktır.
 

VATANDAŞLIK ŞART
 

Ali Bey gibi 1990'lı yıllarda Türk vatandaşı iken Azerbaycan gibi sözleşmeli ülkelerde geçirilen sürelerin başlangıç sayılmasında borçlanma yapmak şartıyla sorun yok. Borçlanma yapmak için de o tarihte Türk vatandaşı olmak gerekiyor.
 

Örneğin; siz TC vatandaşı iken geçirdiğiniz 1996 yılındaki Azerbaycan çalışmasını borçlanabilir ve başlangıç saydırabilirsiniz. Ama TC vatandaşı olmayan veya sonradan TC vatandaşı olan bir başka Azeri kökenli sigortalı sonradan Türkiye'de geçirdiği çalışmalarıyla emeklilikte Azerbaycan'daki çalışmalarını başlangıç saydıramaz. Zira bu süreyi borçlanamaz. SGK'nın 6552 sayılı Kanunla gelen bu başlangıç hakkı konusundaki uygulaması da bu yönde.  
 

Ama genel olarak sözleşmeli ülkeler için söz konusu olan iki ülkedeki hizmetlerin birleştirilmesi ile bu konuyu koyu ve kalın bir çizgi ile ayırmak gerekiyor. Başlangıç sayılma ayrı, hizmetleri birleştirme ayrı değerlendirilmelidir. Aksi halde sigortalının zararı çok büyük olur.    
 

Azerbaycan olsun başka sözleşmeli ülke olsun, iki ülkede geçen sigortalılık sürelerinin birleştirilmesi ve buna istinaden kısmi aylık bağlanması mümkündür. Fakat bu konuda dikkat edilmesi çok önemli noktalar var. Yurtdışı kısmi aylığı diğer ülkedeki primler Türkiye'ye taşınmadan oradaki sigortalılık süreleri birleştirilerek bağlanan bir aylıktır ve kısmi aylık bağlandıktan sonra SGK artık bu kişiye tekrar yeni bir aylık bağlamaz. Sadece şartları yerine getirilirse kısmi aylığı tam aylığa yükseltir. Bu yükseltme de daha önce sigortalılık süresi olarak birleştirilen yurtdışı çalışma sürelerinin borçlanılması ile mümkün olabilir.
 

İşte tam bu durumda vatandaşlık şartı gündeme gelir. Ülkemize çalışmaya gelmiş Azerbaycan vatandaşları 1990 öncesindeki Azerbaycan'da geçen çalışma sürelerini birleştirerek kısmi aylık bağlatmak isteyebilir. Hatta bunlardan bir kısmı sonradan Türk vatandaşlığına da geçmiş olabilir. Bu emekli sonradan tam aylığa yükseltmek istediğinde Azerbaycan'da Türk vatandaşı değil iken geçmiş çalışma sürelerini borçlanamayacağından aylığını tam aylığa yükseltemez. Yurtdışı kısmi aylığını kestirip yeniden tam aylık olarak bağlatmak istediğinde de bağlatamaz. Birkaç yıl daha çalışıp veya bekleyip tam aylık alacakken ömür boyu kısmi aylığa mahkûm olabilir.
 

Örneğin; 1978-1998 arasında Azerbaycan'da çalıştıktan sonra 1998 yılında Türkiye'ye gelip 4 bin gün tavan matrahtan çalışan 1956 doğumlu bir Azeri erkek sigortalı Türkiye'den emeklilik için 2016 yılını bekleyip 2 bin 400 lira emekli maaşı bağlatabilecek iken kısmi aylık bağlatırsa 857 lira maaşa talim edebilir.
 

DÜŞÜK MAAŞA DİKKAT
 

Keza aynı yıllarda yine Azerbaycan'da çalışıp Türkiye'de 4 bin gün asgari ücretten çalışan bir başka sigortalı da 954 lira aylık bağlatacak iken 340 lira maaşa ömür boyu talim etmek durumunda kalacaktır. Aksi hâlde aylığımı daha erken bağlatayım derken evdeki bulgurdan olunabilir.
 

Hele ki, ekstrem istisnalar dışında 1990 yılından önce bir Türk vatandaşının çalışıyor olamayacağı Azerbaycan, Gürcistan, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Romanya gibi ülkelerdeki hizmetlere ait sigortalılık sürelerini birleştirirken o süreleri sonradan borçlanıp tam aylığa çevirip çeviremeyeceğinizi sorgulamayı unutmayın.