BORÇLANMAYI KENDİSİ ÖDEMEDİ ÖLÜMÜNDEN DOLAYI HAK SAHİPLERİNE ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMADI
14 Aralık 2011
BORÇLANMAYI KENDİSİ ÖDEMEDİ ÖLÜMÜNDEN DOLAYI HAK SAHİPLERİNE ÖLÜM AYLIĞI BAĞLANMADI
Bu yazıyı yazmadan önce gerekli kaynakları araştırdım. Aslında olayı duyduğumda çok üzülmüştüm. Tıpkı 5 yıl sigortalılık süresi 900 gün prim ödemesini tamamlama imkan olmadan ölen sigortalıların ölümünde Hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmaması gibi olsa da burada bir faklılık arz ediyordu.
Borçlanma hakkına sahip fakat yasal düzenlemede bu borçlanma tutarını bizzat kendisinin ödemesi gerekiyordu.
Kısacana bu ödemeyi sağlığında yapmaz ise ,hak sahipleri ölümü halinde borçlanma imkana sahip değiller.
Olayın gelişimi şu şekilde gündeme gelmiştir.
16 aylık polis memuru Mustafa Aygören, 24 Nisan 2011 günü İstanbul Kartal‘da karşıdan karşıya geçerken hatalı bir otomobil sürücüsünün çarpması sonucu hayatını kaybetti.
Rahmetli Polis Memurunun gözü yaşlı eşi dul,bir çocuğu ise yetim kalmış bu üzüntüye dayanamayan hamile eşi ise ikinci çocuğunu düşürmüştü.(Son Dakika Haber-21.08.2011)
5510 sayılı SS ve GSSK’nu gereğince Ölüm Aylığı Bağlanması Şartı:
5510/32’inci Madde gereğince en az 5 yıllık sigortası bulunan 4-1( c)’li Devlet Memurlarının hak sahiplerine ölüm nedeni ile emekli maaşı bağlanır.
SSİY Ölüm Sigortası Bölümü 60.Maddesine göre;
a) Ölüm tarihinde sigortalı ile yasal evlilik bağı bulunan eşine,
1) 18 yaşını, ortaöğrenim görmesi hâlinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi hâlinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına,
2) Evli olup olmadığına bakılmaksızın, Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklarına,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kız çocuklarına,
c) Aylıkta hak sahibi eş ve çocuklardan;
1) Artan hissenin bulunması hâlinde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babasına,
2) Artan hisseye bakılmaksızın, bu bendin bir numaralı alt bendindeki şartları taşıyan ve 65 yaşın üstünde olan ana ve babasına,
Kanunun 34 üncü maddesindeki esaslar dâhilinde ölüm aylığı bağlanır.
Bu yukarıdaki saydığımız kurallara göre Ölen Sigortalının Aylığı hak sahiplerine paylaştırılması esastır.
Olayın Gelişimi Bakın Nasıl ?
Rahmetli Polis Memurunun eşi Güllü Aygören İçişleri Bakanlığı ve SGK‘ya müracaat ederek, ölen eşinin emeklilik işlemlerinin yapılmasını istedi.
Şimdi Reformun Aksayan Yönü Ortaya Çıkıyor:
SGK da yaptığı incelemelerde kaza kurbanı polis memuru Mustafa Aygören’in, belirtilen hizmet sürelerinin 5 yılı doldurduğunu, hatta daha fazla günler kaydedildiğini, fakat kazada ölen polis memurunun polis okulunda öğrenciyken primlerini yatırmadığını, bu nedenle öğrencilik döneminin sayılamayacağını, diğer primli günlerin ise toplandığında emekli olmasında gerekli olan 5 yılı doldurmadığını ve 25 gün eksik çıktığını bu nedenle emeklilik hakkı verilemeyeceğini bildirdi.
SGK Ölüm Sigortası Haklarından Yararlanmak İsteyen Aileye Aşağıda Yazılı Madde Gerekçesi:
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile Emniyet Hizmetleri Sınıfında 4 -1(c) bendi kapsamında çalışmakta olanların, bahse konu okullarda geçen başarılı eğitim süreleri, istekleri halinde; borçlanma talep tarihinde ilgisine göre en az aylık alan polis veya komiser yardımcısının emekli keseneğine esas unsurları üzerinden, bu sürelere ait sigortalı ve işveren hissesi priminin tamamı borçlandırılmak suretiyle hizmetten sayılır.
Bundan doğacak borç tutarının tamamı borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren iki yıl içinde kendileri tarafından ödenir.
Ayrıca, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce üniversitelerin çeşitli fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarında kendi hesabına öğrenim yaptıktan sonra muvazzaf astsubay nasb edilenlerin sözü edilen okullarda geçen başarılı öğrenim süreleri de istekleri halinde; borçlanma talep tarihinde en az aylık alan astsubay çavuşun emekli keseneğine ait unsurlar üzerinden, bu fıkradaki esaslar dâhilinde borçlandırılarak tahsil edilmek suretiyle hizmetten sayılır.
SGK bu durumda haklılık payı yüksektir.Çünkü 5510 sayılı SS ve GSSK ilgili maddesine göre Geçici 4.Maddesinin 10.Fıkrasında ;
Borçlanmanın bizzat sigortalı tarafından ödenmesi gerekir hükmünden dolayı, bunu gerekçe göstererek mağdur olan aileye aylık bağlamayı ret etmiştir.
5510 SS ve GSSK 46.Maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında 01.10.2008’den itibaren 4-1 (c) dediğimiz DM için bu handikap uygulama geçerliğini sürdürüyor.
Fakülte veya yüksek okullarda kendi hesabına okuduktan sonra subay veya astsubaylığa nasb edilen veya yedek subaylık hizmetini takiben subaylığa geçirilenler ile fakülte ve yüksekokullarda kendi hesabına okuduktan sonra, komiser yardımcısı veya polis memuru olarak atananların başarılı öğrenim süreleri; borçlanmanın yapıldığı tarihte ilgisine göre en az aylık alan teğmenin, astsubay çavuşun veya polis memuru ya da komiser yardımcısının prime esas kazancı üzerinden, bu sürelere ait primler kendilerince ödenerek borçlandırılmak suretiyle hizmetten sayılır. Bu şekilde hesap edilecek borç, tebliğ tarihinden itibaren iki yıl içinde eşit taksitler halinde ödenir.
Fakülte veya yüksek okullarda kendi hesabına okumakta iken Türk Silahlı Kuvvetleri veya Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrencilerin, daha önce kendi hesabına okudukları normal okul süreleri hakkında, ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
Burada borçlanma bedeli bizzat kendileri tarafından ödenir ibaresi mevcuttur.
Yapılan Düzenleme ise 5510/41.Maddesine Göre Taban Tabana Zıt Hazırlanmıştır:
41.Madde Sigortalıların borçlanabileceği günleri ”kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır”
Şimdi Reform Kanun Bakın Bu Gözü Yaşlı Aileyi Nasıl Aylık Hakkından Mağdur Bırakmıştır:
5510/41 Maddesinde hak sahibi ibaresi geçerken maalesef 46 madde ve Geçici 4. Maddenin 10.fıkrasında hak sahibi ibaresi geçmediği için borçlanma hakkı ortadan kalktığı için bir çok aile mağdur kalacaktır.
Bu konuda SGK Duyarlı Davranmıştır:
Olayın Basına yansımasından dolayı SGK yetkilileri basın organlarına şu haberi vererek bilgilendirme yapıyor.(İnternet bu haber düşmüştür)
Kaza kurbanı polisin eşine 25 gün noksan prim şoku” haberlerinin kamuoyuna yansımasından sonra toplanan SGK yönetimi, 5510 Sayılı yasada ki bazı vurguların yeni bir genelge ile değiştirilerek, ölen polisin noksan primlerini ailesinin yatırmasına ve emekli işlemlerinin başlatılmasına imkan tanıyan kararlar verildi. SGK Başkanlığı Basın ve Halkla İlişkiler müşavirliğinden verilen bilgilere göre; 5510 sayılı yasada yapılan değişiklikler genelgesi birkaç gün içinde yayımlanacak. (polis web.tr-09.09.2011)
Genelge İle Bu İşlemin Değiştirilmesi Gündeme Gelebilir Mi?
Yasal düzenleme yapılmadan Hak sahibi aileye bu maaşın ödenmesine kanımca imkan yoktur.
5510 sayılı SS ve GSSK’nun ilgili maddelerini kapsayan TBMM yeni bir düzenleme yapılması ile birlikte bir çok mağdur aile emeklilik hayallerine kavuşacaktır.
Sosyal Devlet adına ÇSGB bu konuya duyarlı davranarak Çifte Standardı ortadan kaldırmak adına;
4-1(a)’lı sigortalılar içinde yapılmalı 900 gün için borçlanma şartı geri getirilmelidir.
SONUÇ:
Çifte Standart Uygulamama Adına Hem Ölüm sigortasında 900 gün hem de 5510 sayılı Kanunun 46.Maddesinde,Geçici 4.Maddenin 10 Fıkrası içinde Hak sahiplerine en kısa zamanda borçlanma yaptırılması hakkının verilmesi olumlu bir yaklaşım olacaktır.
VEDAT İLKİ
