Bugün-Dul-Yetim Aylıklarına Ne Olacak?-Vatandaştan Gelenler
9 Mayıs 2006
Dul-Yetim Aylıklarına Ne Olacak?
Soru:1-Size daha önce de sordum ama cevabınızı ben anlayamadım yeni yasa eskiden yetim maaşı alanların haklarını koruyor dediniz peki haklarımız korunuyor da (T.C. Emekli Sandığından babamdan yetim maaşı alıyorum halen de SSK’lı olarak çalışıyorum) eğer 2007 ve daha sonrasında SSK’dan emekli olduğumda yetim maaşım kesilecek mi? Yada hem kendi aylığımı hem de yetim aylığımı alabilecek miyim? Hülya Arıca
Soru:2-Ben SSK’dan emekliliğine hak kazanmış ancak çalışmaya devam eden bekar bir bayanım. 2008 de SSK emeklisi olmayı planlıyordum ancak halen T.C. Emekli Sandığından aldığım yetim maaşının kesilmesinden korkuyorum. Yeni kanuna göre hem kendi SSK emekli maaşımı hem de emekli sandığından aldığım yetim maaşımı almaya devam etmek için 2007’den önce SSK dan emekli mi olmalıyım? Zeynep Şişman
Sayın okurlarım yukarıdaki gibi çok çeşitli sorular gelmekte ve halen Cumhurbaşkanımızın incelemesinde bulunan 5489 Sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu”nu Resmi Gazetede yayınlanırsa 01.01.2007 günü yürürlüğe girecektir.
—Aylıkların Dul-Yetimlere Paylaştırılması
Yeni Kanunun, “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlıklı 34 üncü maddesi gereğince,
“…b) Bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi çalışmaları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının,
her birine % 25’i,…” oranında aylık bağlanacaktır.
–Aynı Anda Birden Fazla Aylık
5489 Sayılı Kanun’un, “Aylık ve gelirlerin birleşmesi” başlıklı 54 üncü maddesi gereğince,
“Bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda;
a) Uzun vadeli sigorta kollarından;
1) Hem malûllük hem de yaşlılık aylığına hak kazanan sigortalıya, bu aylıklardan yüksek olanı, aylıklar eşitse yalnız yaşlılık aylığı,
2) Malûllük veya yaşlılık aylığı ile birlikte, ölen eşinden dolayı da aylığa hak kazanan sigortalıya her iki aylığı,
3) Ana ve babasından ayrı ayrı aylığa hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylığın tamamı, az olan aylığın yarısı,
4) Birden fazla çocuğundan aylığa hak kazanan ana ve babaya en fazla ödemeye imkân veren ilk iki dosyadan yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın yarısı,
5) Kız çocuklarının hem eşinden, hem de ana ve babasından ölüm aylığına hak kazanması halinde, tercih ettiği aylığı,
bağlanır…” demektedir.
Ancak yukarıdaki hükümler 01.01.2007 sonrasını ilgilendirmektedir.
—Eski Dul-Yetimlerin Durumu
5489 Sayılı Kanun’un, “Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortasına ilişkin bazı geçiş hükümleri” başlıklı geçici 1 inci maddesine göre;
“17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlara göre bağlanan veya talepte bulunulan; aylık, gelir, tazminat, harp malûllüğü zammı ve diğer ödenekler ile 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesine göre ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine devam edilir. Bu gelir ve aylıkların durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi veya yeniden bağlanmasında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümleri uygulanır…”
5487 Sayılı “Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu” gereğince SSK, Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı ortadan kalkacağı için 01.01.2007 günü ve sonrasında aylıkları SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) bağlayacaktır.
Yukarıdaki maddelerden de görüldüğü üzere yeni 5489 Sayılı Kanun gereğince, SGK’ya bağlı olarak çalışan birisi ana veya babası üzerinden yetim aylığı alamayacaktır.
Kanun henüz yeni ve uygulamadan da örnekler olmamakla birlikte, ancak Geçici 1 inci Maddenin bana göre yorumlaması sonucunda, 01.01.2007 günü ve öncesinde T.C. Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alanların, yetim aylıkları kesilmeyecek ve ödenmeye devam edilecektir. Zira, 5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu gereğince, memur (4/c’li) olmayan, memuriyetten emekli olmayan evli olmayan kızlar yetim aylığı almaya devam edebilirler.
Vatandaştan Gelenler
Emekli Aylıkları Düzeltilemez mi?
SSK’ya 25 yılın son 18 yılı en üst basamaktan prim ödeyerek 2006 da emekli oldum. Bir yıl sonra da devlet memuru olan eşim Emekli Sandığı’ndan emekli oldu. Eşimin çalışma yıllarındaki aldığı aylığa göre 2,5 kat fazla üçret aldığımdan dolayı SSK’ya sağlık ve malüllük primi olarak eşimden en az iki kat fazla prim ödemesi yaptım. Şu an eşime Emekli Sandığı’ndan ödenen emekli aylığı benimkini geçmiş durumda.
Yeni yasa bu adaletsizliği ileride emekli olacaklar için ortadan kaldırıyor. Peki mevcut adaletsizliğe maruz kalan şu anki SSK emeklilerin durumu ek bir intibak yasasıyla düzeltilemez mi?
SSK’ya en üst basamaktan yıllarca düzenli prim yatıranların oranının düşüklüğü göz önünde bulundurularak bir çalışma başlatılamaz mı? Şafak Gülgen–Em.Gazeteci
