Bugün- Yurtdışı Borçlanması İçin Acele Edin
26 Nisan 2006
Yurtdışı Borçlanması İçin Acele Edin
TBMM tarafından kabul edilen 5489 Sayılı, “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” ile yurtdışı borçlanmasının esasları 01.01.2007 gününden geçerli olmak üzere değiştiriliyor. Sizlere yeni ve eski uygulamaları aşağıdaki sırasıyla veriyorum.
1-Yurtdışı Borçlanmasında Dolardan Vazgeçiliyor
Halen yürürlükte olan 3201 Sayılı Kanun gereğince çalışanlar yurtdışında geçen sürelerini belirli şartlarla günlüğü 3,5 dolardan sosyal güvenlik kurumlarına borçlanarak hizmetlerini artırabilmektedir.
Yeni Kanun ile bugüne kadar yurtdışı borçlanması için günlüğü 3,5 dolar karşılığı Türk Lirası alınması uygulamasına son verilerek, her gün için günlük en az günlük asgari ücretin %32 oranında ödeme yapılması uygulamasına geçilecektir.
2-Türk Vatandaşlığı Esas
3201 Sayılı Kanun’un 1 inci maddesi de 01.01.2007 gününden itibaren değiştirilmektedir. Değişiklik ile;
“Madde 1- Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.”
Madde metnindeki Türk Vatandaşlığı ibaresi, özellikle Bulgaristan’dan gelen soydaşlarımız gibi Türk Vatandaşlığına geçmeden evvel yabancı ülkelerde yapılan çalışmaların borçlanılması olayını engelleyecektir.
3-Borçlanma Tutarı Değişiyor
01.01.2007 gününden itibaren borçlanma tutarı değiştiriliyor ve “Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki prime esas asgarî ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın % 32’sidir…”
Halen yurtdışı borçlanmasının günlüğü 3,5 dolar olup doları 1.35 YTL olarak alırsak, her ay için ödenmesi gereken rakam (30 X 3,5 X 1.35) 141.75 YTL. iken 01.01.2007 günü ve sonrası için bu rakam en az (531 X 0,32) 169.92 YTL. ve en çok 1104.48 YTL. olacaktır.
4-Ödemeye Süre Geliyor
Halen yurtdışı borçlanması için süre olmadığı gibi ödeme için de süre yoktur yani yurtdışı sürelerinizi borçlanmak için müracaat ettiğinizde tarafınıza çıkarılan borcu dilediğiniz zaman ödeme hakkına sahipsiniz.
01.01.2007 gününden sonra ise borcu ödemek için süre getiriliyor, yeni uygulamaya göre, “…Borçlanmaya ilişkin Kurumca tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır. “
5-Para İade Edilebilecek
Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak sahiplerine talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faiz uygulanmaksızın iade edilecektir.
6-Sigortalılık Süresinin Başlangıcı
Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini, borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaz. Türkiyede yurtdışında gitmeden önce sigortası yok ise ilk defa sigortalı olduğu tarihten borçlanma tutarı kadar geriye götürülür.
7-Kesin Dönüş Esasları
Yurtdışı borçlanmasından yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanlar ile Türkiye’de sigortalı çalışmaya başlayanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilir.
Yurtiçinde veya yurtdışında çalışması sona erenlerin veya ikamete dayalı bir ödenek alanlardan ödenekleri sona erenlerin, aylıklarının tekrar ödenmesi için yazılı talepte bulunmaları halinde, talep tarihini izleyen aybaşından itibaren aylıkları tekrar ödenmeye başlanır.
8-Yurtdışı Borçlanması Yapanlar Emekli Gibi Çalışamazlar
Yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlar, diğer emekliler gibi hem emekli aylıklarını alıp hem de Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun sosyal güvenlik destek primi hakkındaki hükümleri gereğince sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışamazlar.
