Bugün-Yurtdışından ve Türkiye’den Emeklilik
30 Mayıs 2006
Yurtdışından ve Türkiye’den Emeklilik
Ali bey, öncelikle bu konulardaki bilgili bir insanla karşılaştığım için kendimi şanslı buluyorum. Sorum şu rahmetli babamız yurtdışında (Belçika) sigortalı emekli oldu ve Türkiye’ye yerleştik bir müddet sonra vefat etti. Anneme dul aylığı bağladılar babamın maaşın yüzde 80’ini aldık yüzde 20 indirime uğradı. Bekar kız kardeşime Belçika yasalarına göre yetim aylığı vermiyorlarmış (yaşı 33). Sağlık hizmetlerinden de faydalanamıyor. Geçen günlerde Ankara SSK yurtdışı işçi hizmetlerinden bir yazı geldi. Diyor ki rahmetli babamız Türkiye’de sigortalı olarak 1535 gün çalışmışlığı bulunuyor ve iki seçim yapmamızı söylüyor.
1) Sadece sözleşme dışı maaş istiyorsan yani sadece Belçika’dan maaş alma (Örnek miktar 1000 euro),
2)Belçika ve Türkiye sözleşmesine göre maaş alma (Örnek miktar 900 euro + 120 YTL SSK maaşı),
durumlardan birini seç diyor.
Ayrıca 1535 gün sigortalı olduğu için maaş alamayacağını ancak her iki ülke anlaşmasına göre uygulandığında 120 YTL. vereceğini belirtiyor. Ancak yurtdışından gelen maaş düşüyor bu yüzden ne anlamı kalıyor bu işin bizim açımızdan.faydası yok zararı var. Ayrıca yurtdışı hizmeti ile birleştiğinde çalışma günü arttığı halde neden maaşı her iki ülke tarafından toplanıp verilmiyor.?
Ankara’ya telefon ettiğimde yurtdışı borçlanması yapın 1535 günü 1800 güne tamamlayın bize başvuruda bulunun tüm maaş talebi yapın dediler ayrıca Belçika’dan sözleşme dışı maaş talebinde bulunun dediler. Sordum yurtdışından aldığımız maaş kesilir mi veya kesintiye uğrar mı diye hayır dediler ancak kesin ifade kullanamadılar kararsız kaldık. Ne yapmamız lazım? Kız kardeşim Türkiye’den de maaş alırsak (SSK’dan) sağlık karnesi alacak mı? Annem iki maaş alacak bu olur mu iki ülkeden ayrı ayrı bu durumda hak kaybımız ve kesinti benzeri ne gibi sorun yaşarız? Mehmet Döndügil
Sayın okurum, bir kitaplık soru sormuşsunuz ama gazetedeki yere göre cevaplarımı kısa vereceğim. SSK’da var olan 1535 gününe karşılık, babanızın vefat tarihinden itibaren (üzerinden beş yıldan fazla süre geçmemişse) geride kalan eşi ile evlenmemiş-çalışmayan kız çocuğuna yurtdışı kısmi ölüm aylığı bağlarlar ki yaklaşık söyledikleri gibi 120 YTL. kadar olur bunun 80 YTL’sini annenize ve 40 YTL.sini kızkardeşinize verirler ayrıca her ikisine birden SSK sağlık karnesi verirler.
Buna sözleşme aylığı denmektedir ki, Sosyal Güvenlik Anlaşmamıza göre (Belçika ve Türkiye) her iki ülkeden de aynı türde aylık bağlanabildiğinden, bir ülke sözleşme aylığı bağladıysa, diğer ülkeden de sözleşme aylığını tercih etmek gerekmektedir.
Yine dedikleri gibi 1535 günü günlüğü 3,5 dolardan yurtdışı borçlanması (veya askerlik borçlanması) yaparak 1800 güne tamamlayarak tam aylık alma hakları da varki bu durumda yaklaşık olarak 175 YTL. kızkardeşiniz, 350 YTL’de annenize SSK dul-yetim aylığı bağlar ve her ikisine birden SSK sağlık karnesi verir.
Her iki durumda da Belçika’dan annenize gönderilen dul aylığında bir miktar (Türkiye’den annenize verilecek kadar) düşme olabilecektir ki bu da Belçika kanunlarına göre verilen aylıklar kişinin geçimini temin etmesine yetecek kadar olması esasına bağlı olmasından kaynaklanmaktadır. Ancak, her ne olursa olsun kız kardeşinizin de aylığının ve sağlık karnesinin olması önemli bir avantajdır.
