ÇALIŞMA HAYATINDA İŞVERENİN SORUMLULUKLARI (2) – 4A SİGORTALILARININ İŞE GİRİŞ BİLDİRİMİ
6 Mayıs 2019
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 6. maddesinde,
“ Çalıştırılanlar, işe alınmalarıyla kendiliğinden “sigortalı” olurlar. Sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta hak ve yükümleri sigortalının işe alındığı tarihten başlar. Bu suretle sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez. Sözleşmelere, sosyal sigorta yardım ve yükümlerini azaltmak veya başkasına devretmek yolunda hükümler konulamaz.”
denilmekteydi ve sigortalı olmayı gerektiren bir işte çalışanların hizmet akdinin başladığı andan itibaren Sosyal Sigortalar Kurumu kapsamında sigortalı sayılacakları belirtilmişti.
5510 sayılı Kanuna göre de işe alınan her çalışan için İşe Giriş Bildirgesi verilmesi zorunlu olup bu işe girişlerin bildirimi süresi içinde yapılmalıdır.
5510 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde 4/1a kapsamında çalışanların işe girişlerinin hangi sürelerde verildiği aşağıda belirtildiği gibi açıklanmıştır;
“İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;
- İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya başlatıldığı gün,
- Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş sayılır.” denilmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumuna ilk defa iş yeri bildirgesi vererek iş yeri tescili yaptıran iş yerlerinin sigortalı çalışmaya başlanan tarihten itibaren bir ay içinde aldıkları sigortalıları en geç iş yeri tescilinin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde sigortalı işe giriş bildirgelerini vermeleri halinde süresi içinde verilmiş sayılacaktır.
Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken yasal sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde bildirge, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde Kuruma verildiği takdirde süresi içinde verilmiş sayılacaktır.
Ayrıca Pazartesi günü işe başlayan bir sigortalının işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken son gün Pazar gününe denk gelmesi nedeniyle Pazartesi günü işe girişinin verilmesi halinde süresinde Kuruma verilmiş sayılacaktır.
Süresi İçinde Bildirilmeyen Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi’nin Cezai Yaptırımı
5510 sayılı Kanuna göre sigortalı işe giriş bildirgesini Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu olup da, anılan ortamda göndermeyenler veya Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanır.
Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğinin, mahkeme kararından, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden, diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ve kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.
Ayrıca işverenin, sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra kendiliğinden 30 gün içinde vermesi ve söz konusu cezaların, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır.
NOT : İdari para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bu defa bunun dörtte üçü tahsil edilmektedir.
Nimet YANMAZ
İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
