FORUM-YURTDIŞI HİZMETLERİNİN BORÇLANMASI-ÇOK İŞÇİ ÇALIŞTIRANA CEZA OLUR MU?
8 Şubat 2006
YURTDIŞI HİZMETLERİNİN BORÇLANMASI
15.06.1991 tarihinden beri sigortalıyım. Elimde Suudi Arabistan Riyat Büyükelçiliğinden 6 Aralık 2004 tarihinde alınmış 15.3.1983 ile 11.8.1989 tarihleri arasında çalıştığıma dair hizmet belgesi, ilgili sosyal güvenlik kuruluşlarına verilmek üzere elimde bulunmaktadır. Bu şartlarda yurtdışı borçlanması yapabilir miyim? Zamanaşımı diye bir şey var mı? SSK il müdürlüğünde zaman aşımına uğradığını söylediler. Ben 1959 doğumluyum. Askerlik borçlanmasıyla beraber toplam 5200 gün prim yatırmış bulunmaktayım. Buna göre ne zaman emekli olurum? Ayrıca yurtdışı borçlanması yapabilirsem ne zaman emekli olurum?
MEŞRUR ÖZGÜN
Sayın okurum,
30/05/1978 tarih ve 2147 sayılı Kanun ile yapılan yurtdışında çalışan Türk Vatandaşlarının yurtdışı çalışmalarının sosyal güvenlikten değerlendirmesi 3201 Sayılı Kanun ile 1985 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.
3201 Sayılı Sayılı, “Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun” 08.05.1985 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş ve 22.05.1985 günü Resmi Gazetede yayınlanmış o günden beri de uygulanmaktadır.
Bu kanun gereğince,
18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen ve belgelendirilen çalışma süreleri, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda herbirinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerini istekleri halinde günlüğü üç buçuk dolardan borçlanabilirler.
Kanunun üçüncü maddesinin eski halinde yurtdışı borçlanması yapılabilmesi için iki ön şart vardı ve bunlar,
-Yurda kesin dönüş yapmış olmak,
-Kesin dönüş tarihinden itibaren en geç iki yıl içinde müracaat etmiş olmak.
Ancak, Anayasa Mahkemesinin kararıyla iki yıllık süre şartı iptal edilmiştir.
Bu iptalden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi, bir kısmı iptal edilen üçüncü maddeyi 4958 Sayılı Kanun ile yeniden düzenlemiştir.
Yeni düzenlemeden sonra yurtdışı borçlanması için,
1-Kesin dönüş yapmak gerekmemektedir.
2-Dönüş yapanlar için de iki yıllık bir süre kısıtlaması da yoktur.
Fakat, borçlanmak için yurda kesin dönüş gerekmemekle birlikte emeklilik müracaatı için kesin dönüş şarttır.
YURTDIŞI BORÇLANMASI HANGİ KURUMA YAPILABİLİR?
Kanunun üçüncü maddesine göre,
1) Halen yurt dışında bulunanlar;
a) Yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumuna,
b) Yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşuna,
c) Ev kadınları Bağ-Kur’a,
Yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler.
2) Türkiye’ye döndükten sonra yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmak isteyenler;
a) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumuna,
b) Müracaat tarihinde çalışmakta olanlar tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
c) Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte yurda dönüş tarihinden sonraki çalışmalarından dolayı son defa tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
d) Hizmetlerinden bir kısmı yurt dışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini yurda dönüş yaptıktan sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna,
e) Ev kadınları Bağ-Kur’a,
Yazılı olarak müracaat etmek suretiyle borçlanabilirler.
3) Hak sahiplerinin borçlanması, yurt dışında çalışmakta iken veya yurda dönüş yaptıktan sonra ölenlerin hak sahipleri ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.
Sonuç olarak, SSK’ya borçlanmak için müracaat edin reddettikleri takdirde iş mahkemesinde dava açın. Mahkeme sonrası mesela 6 yıl borçlanırsanız başlangıcınız 6 yıl geriye gider ve 15.06.1991 başlangıcınız 15.06.1985 olur ki bu durumda 15.06.2010 günü SSK’dan en az 5300 gün sayısı ile emekli olursunuz. Borçlandığınız askerlik sürenizi yazmamışsınız ama eğer 2 yıl ise bu kere başlangıcınız 2 yıl daha geriye gider ve 15.06.193 olur ki o halde 15.06.2008 günü emekli olursunuz.
ÇOK İŞÇİ ÇALIŞTIRANA CEZA OLUR MU?
Ali bey, ilk defa açılan işyeri için verilen işyeri bildirgesinde (aynı gün) örneğin 01.01.2006 tarihinde 10 işçi çalışacağı yazılıyor ve bunlarda 1 aylık süre içerisinde girişlerinin yapılması gerekiyor ancak işveren 10 kişi yazsada 01.01.2006 tarihi itibari ile 40 kişi girişi yaparsa;
1- İşyeri bildirgesine yazdığı on kişi haricindekilere (30 kişiye) idari para cezası kesilir mi?
2- Eğer kesilmez ise o zaman işyeri bildirgesine (ilk defa açılan işyerleri için) işçi sayısı yazmaya gerek var mı? Şöyle ki ilk açılışta işveren 1 aylık süre zarfında işçi girişi yapma hakkına sahiptir.
3- Bu ilk defa açılışı yapılan işyerleri için eğer yukarıdaki (30) kişiye idari para cezası kesilmez ise SSK kanununda yada tebliğinde, yönetmeliğinde, genelgesinde bununla ilgili bir yazı var mı? SAADETTİN GÖRÜR
Sayın okurum, işyeri bildirgesinde işe başlatılacak işçi sayısının yazılması bir nevi istatistiki bilgidir. İşyeri bildirgesi ile 10 işçi ile filan tarihte işçi çalıştırmaya başlıyorum diyeni bir işveren daha sonra bu işçi sayısını 40 çıkarsa da kendisine idari para cezası kesilmemelidir.
Yine, 1999 yılından beri işverenler işçileri işe başlatmadan önce SSK’ya bildirmektedirler ki filan gün işe başlamak üzere anlaşan işçi için işveren işe giriş bildirgesi verse ama işçi o gün gelip işe başlamasa hatta hiç işe başlamasa ne olacaktır?
Ayrıca, suç ve ceza ancak kanunla düzenlenebilir olduğundan suçun tanımı ve cezanın açıklaması net ve açık olacaktır. Siz işyeri bildirgesi verirken çalıştıracağınız işçi sayısı kısmını boş bıraksanız ve bu şekilde SSK’ya verseniz veya gönderseniz bu bir eksiklik değildir ve ceza da uygulanamaz.
