Bağ-Kur’a para ödemeseydiniz emekli olurdunuz

Ne ilginç bir sosyal güvenlik kurumumuz ve uygulamalarımız var. Vatandaşlardan yasalara uyan veya uymak için çaba gösterenlerini cezalandırıyor. Yasalara uymayanlarını ise ödüllendiriyoruz…

Bağ-Kur’a kuruş prim ödemeyenler için devletin bankası Bağ-Kur’a para veriyor ve emekli ediyor, parasını ödemeye çalışanlara ise sizi emekli etmem diyorlar…

Babam 23 Ocak 1961 doğumlu ve emekli olmak istiyor. Fakat daha önceden Bağ-Kur borcu vardı, geçtiğimiz aylarda ana parayı ödedikten sonra borcun silindiğini duyduk. Dilekçe verdik ve bankaya 5000 lira yatırdık. Fakat durum beklediğimiz gibi olmadı, evimize bir zarf geldi ve bu zarfta aynen bunlar yazıyor; “31.07.2009 tarihli dilekçenize istinaden dosyanızın ve bilgi işlem kayıtlarımızın tetkikinde prim borcunuzun 60 aydan az olduğu tespit edildiğinden 5458 sayılı Kanunun geçici 17. madde hükümlerine göre sigortalılığınız durdurulamamıştır. Bilgilerinize rica ederiz.”. Şimdi babam emekli olamayacak mı? Ne yapmamız gerekiyor? Maddi durumumuz yeterli değil bu 5000 lirayı da bankadan kredi çekerek ödedik, uğraşlarımız boşa mı gitti? Altuğ Özser

Babanız Refki Özser, 1 Mart 1981 günü SSK’lı olmuş ve 1983 yılına kadar çalıştıktan sonra işyeri açmış ve 20 Mayıs 1983 günü de Bağ-Kur’lu olup, 1997 yılına kadar Bağ-Kur’luluğunu sürdürmüş. Daha sonra  bir müddet SSK’lı çalıştıktan sonra 1 Şubat 1999 ile 28 Mayıs 2004 tarihleri arasında yine Bağ-Kur sigortalısı olmuş. Bu arada primlerini de peyder pey Bağ-Kur’a ödemiş. Yukarıda özetini verdiğim babanızın sosyal güvenlik bilgilerine göre, SSK’da 2391 gün primi, Bağ-Kur’da ise 19 yıl, 9 aylık süresi var.

Babanızın Bağ-Kur’a hiç borcu olmasaydı 21 ay önce SSK’dan emekli olurdu. Hatta, 21 ay önce Bağ-Kur’dan sonra SSK’da 3,5 yılı tamamladığı 30.11.2007 günü, SSK’ya emeklilik dilekçesi verseydi şimdi SSK’dan emekli olurdu.

***1 Ekim 2008 öncesi Bağ-Kur borcunun önemi yoktu

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girmeden evvel, Bağ-Kur ve SSK günleri ile SSK’dan emekli olacak olan kişilerin Bağ-Kur’a borcunun olup olmamasının pek önemi yoktu. Primi ödenmemiş dahi olsa Bağ-Kur sigortalılık günleri ve SSK hizmet süresi ile SSK’dan emekli olma şartları tamamlanmış olanlar, SSK’ya emeklilik dilekçesi verebiliyorlardı. SSK, Bağ-Kur’dan hizmetleri istediğinde, Bağ-Kur borçlar ödeninceye kadar hizmet bildirmiyor ama borç kaç yıl sonra ödenirse ödensin ödeme anında hizmetler SSK’ya bildiriliyor ve SSK’da ilk başvuru anından itibaren ilgiliye tüm birikmiş aylıklarını ödüyordu.

***2007 yılında babanız emekliydi ama dilekçe vermemişsiniz

Yani ilk hatayı 30.11.2007 günü SSK’ya emeklilik dilekçesi vermeyerek yapmışsınız. Bağ-Kur’a borcunuz olsa bile, 19 yıllık Bağ-Kur ve Bağ-Kur’dan sonraki 3,5 yıllık SSK sigortası ile 2007 yılı Kasım ayında SSK’dan emekli olabilirdi babanız. Bunu yapsaydınız şu an 2 senelik emekliydi babanız ve Bağ-Kur’a da tek kuruş borcu olmayacaktı.

1 Ekim 2008 gününden sonra artık bu uygulama yok, SSK’dan emekli olunacak dahi olsa Bağ-Kur’a prim borcu olanlar emekli edilmiyor. Birikmiş aylık da alamıyorlar.

***Bağ-Kur’a para ödemeseydiniz babanız yine emekliydi

Son yıllarda birkaç kez Bağ-Kur prim affı çıkarıldı hatta 2006-2007 ve 2008 yıllarındaki aflar gerçekten ilginçti. Mesela 25 yıllık Bağ-Kur’lu olup, Bağ-Kur’a tek kuruş prim ödememiş kişilere yani devlete binlerce lira borcu olanlara, devletin iki bankası Ziraat ve Halk bankaları (emekli aylıklarından kesilmek üzere) Bağ-Kur borçlarını üstlendiler. Yani, Bağ-Kur sigortalısının devlete olan borcunu, devletin bankası ödedi ve ertesi gün de Bağ-Kur emekli aylığı bağlandı. Bağlanan emekli aylığından da yüzde 30 kesinti yapılıp, bankaların kredi borcu kesilmeye başlandı.

Sizin babanız ise belli aralıklarla Bağ-Kur’a prim ödemiş ve hatta yazınızda bahsettiğiniz üzere en son 5000 lira ödemişsiniz. Fakat yanlış kılavuz kullanıp fazla para ödemişsiniz.

Gerçekten de 5510 sayılı Kanun’un geçici 17 inci maddesine göre, 30 Nisan 2008 günü itibariyle Bağ-Kur’a 60 veya daha fazla ay borcu olanların borçları, 3  Ağustos 2009 günü silindi.  Hatta, 60 aydan çok borcu  olanlar (mesela 100 ay gibi) isterlerse de 3 Ağustos 2009 gününe kadar (borcu 60 aydan aza indirmemek şartıyla) diledikleri kadarını ödeyip (mesela 40 ay gibi) kalan 60 veya daha çok ay borcu sildirme haklarına da sahiptiler.

Siz de babanız için biraz daha Bağ-Kur prim ödeme süresi kazanmak adına 5000 lira ödemişsiniz ama maalesef fazla ödemiş ve borcu 60 aydan aza (44 aya) indirmişsiniz.

***Bağ-Kur bilgisayarı borç ayı hatalı hesaplıyor

Daha önce ve en son da 3 Ağustos 2009 bu köşeden duyurmuştuk, ödeyeceğiniz rakamı iyi hesaplayın demiştik.  Yine özellikle altını çize çize, “Diyelim ki 13 yıllık yani 156 aylık Bağ-Kur borç süreniz var ve baktığınızda da 37 bin lira borç görünüyor bu rakamın ne kadarını öderseniz kaç ay Bağ-Kur borcunun silindiğini iyi hesaplamanız gerekir.” demiştik.

Zira, “Bağ-Kur borçları yasadışı hesaplıyor”

Bağ-Kur (SGK) ana bilgisayarı, borç ödeme işlemlerinde ödenen parayı öncelikle ana paradan düşüyor ana paradan borç kalmamışsa faizlerden düşmeye başlıyor. Hatta bazen öyle acayip sonuçlar çıkıyor ki ödeme sonrasında bazı kişilerde borç ay sıfır (0) göründüğü halde 20 veya 25 bin lira gibi borçların göründüğü de oluyor. Aslında Bağ-Kur bilgisayarının hesaplama tarzı ise yasaya aykırıdır. Yasal olarak ödenen rakamın ana para ile faiz borçlarından aynı oranlarda indirim yapılması gerekir. Sizin babanız için ödediğiniz 5000 liranın tamamını Bağ-Kur bilgisayarı ana paradan düştüğü için hatalı hesaplama ile fazla para ödemişsiniz. Bu durumda da Bağ-Kur’a (SGK’ya) fazla para ödediğiniz için emekli olamıyorsunuz. Ne ilginç bir cümle değil mi fazla para ödeyen emekli olamıyor, hiç ödemeyenin borcunu devletin bankaları ödüyor.

***Babanızın emekliliği için üç seçenek var

Sizin de şimdi üç seçeneğiniz var.

**İlk seçenek halen 44 ay olarak görünen 30120 lira borcu ödeyip, ardından SSK’dan emekli olmak için dilekçe vereceksiniz. Dilekçeyi verdiğiniz ayı takip eden aybaşından itibaren emekli olur babanız.

**İkinci seçenek, yeni bir prim affı beklemektir. Prim affı çıkınca ya borcu taksitlendirirsiniz veya bir devlet bankası sizin adınıza prim borcunu öder ve babanız emekli olur.

***Üçüncü seçenek ise öncelikle, Bağ-Kur borç ayının hatalı hesaplanması nedeniyle SGK’ya itiraz etmeniz, sonrasında itirazınız reddedilince de İş Mahkemelerinde dava açmaktır.

Son seçeneği yani dava seçeneğini seçecekseniz SGK’ya itirazla birlikte babanız için SSK’dan emeklilik için dilekçe verin. SSK, Bağ-Kur’a borcunuz var diyerek emeklilik talebinizi reddedecektir. Daha sonra hem hatalı borç ay hesabı hem de reddedilen emekliliği dava edin. İlerde davayı kazanınca birikmiş emekli aylıklarını alırsınız. Aksi halde davalardan sonra emeklilik dilekçesi verirse birikmiş aylık alamazsınız.

***Kıdem tazminatında 10 yıllık zamanaşımı

17/08/2009 tarihinde emeklilik müracaatımı yaptım. Müracaat yaptığımda herhangi bir işyerinde çalışmıyordum, askerliğimden önceki tazminatımı o dönemde çalışmış olduğum işyerim olan orman işletme müdürlüğünden aldım. Askerlik dönüşü tekrar aynı işyerinde ise başladım ve 2,5 yıl çalıştım ödenek kısıtlı olduğu için işimize son verildi ve bir daha geri çağrılmadık. Daha sonra başka işyerlerinde çalıştım ve emekliliğimi kazandım. Sorum şu, askerlikten sonra çalışmış olduğum orman isletmesindeki 2,5 yıllık tazminatımı alabilir miyim alabilirsem de ne gibi bir işlem yapmalıyım. Cevat Aksoy

Cevat bey tarihleri vermemişsiniz. Normal şartlarda bugün emekli oluyorsunuz ama geçmişte bir müddet mevsimlik işçi olarak çalıştığınız dönemin kıdem tazminatını talep edebilir miyim diyorsunuz. Buna göre, ister emeklilik dilekçesi vermiş olun isterseniz de vermemiş olun fark etmez. Şayet, Orman İşletme Müdürlüğü’nde 1475 sayılı Kanun’a göre işçi iseniz, mevsimlik işçiliğinize son verildiği yılın üzerinden 10 yıl geçmemişse kıdem tazminatını isteyebilirsiniz. Zira, mevsim başlangıcında sizi işe çağırmamışlar ve bu nedenle de kıdem tazminatı ödemeliydiler. Şimdi kendilerinden dilekçe ile talep edin. Talebe olumlu cevap vermezlerse iş mahkemesinde dava açabilirsiniz ama 10 yıl geçmiş ise yapacak bir işlem yok.

***Askerlik süresi kadar erken emekli olabilirsiniz

Babam adına yazıyorum, 01.01.1959 doğumlu ve ilk sigortaya başlama tarihi olan 1987/2 olup şu an toplam SSK prim gün sayımız 5.560 gün olmuştur. Fakat 25 yıl süreci tamamlanmadığı için yıl bekliyor. Askerlik borçlanması için 2007 yılında müracaat ettik fakat bu sırada 12225470164 nolu Bağ-Kur kaydını bildiren ve borç dökümünü gösteren bir belge ulaştığından ödememiştik. Buna göre babam ne zaman emekli olur? Özlem Kara

Hanımefendi, 1 Mart 1987 sosyal güvenlik başlangıçlı babanız, 01.03.2012 günü SSK’dan emekli olacak, şayet askerlik borçlanması yaparsanız da ödediğiniz askerlik borçlanması kadar erken emekli olur. Mesela, 20 ay askerlik yapmışsa ve öderseniz 01.07.2010 günü SSK’dan emekli olur. Babanız adına Bağ-Kur kaydı rastlayamadım.