HABERTÜRK-Doğum yapan kadınlara borçlanma hakkı genelgeyle daraltıldı siz mahkemeyle genişletebilirsiniz…

15 Nisan 2009

Doğum yapan kadınlara borçlanma hakkı genelgeyle daraltıldı siz mahkemeyle genişletebilirsiniz…

Sorular;

1- Ali bey eşim 12.03.1984 yılında işten ayrıldı, ilk çocuğum 14.10.1984 günü doğdu ikinci çocuğum 03.05.1990 gününde doğdu her çocuk için 2’şer yıl borçlanarak sigortamı ödeyebilir miyim? Hasan Mutlu

 

2-30.06.1990 tarihinde sorunlu bir hamilelik geçirdiğim için işten ayrıldım. 21.12.1990 tarihinde doğum yaptım. 01.01.1992 tarihinde yani doğumdan 1 yıl 10 gün sonra başka bir işyerinde sigortalı tekrar işe başladım. Şu an sigortalı çalışmaktayım. Doğum borçlanması için dilekçe verdim. İzmir SGK’dan  halen bu konuyla ilgili birim kurulmadığını söyleyerek sonuç tarafıma bildirilmedi. Borçlanma hakkından yararlanabilir miyim? Ne zaman borçlanma tahakkuk edecek halen uygulama resmen başlamadı mı? Nilay Karaca

 

3-Her gün   sabırsızlıkla köşenizi okuyorum. Benim durumumda olan soruya rastlamadım. Eşim  11.02.1988 günü sigortalı çalışmaya başladı. Toplam 3537 gün prim ödemesi var. 31.05.1998 günü işten ayrıldı. 16 Eylül 1998  ve 15 şubat 2000 tarihlerinde  doğum yaptı. Eşim ilk işten ayrıldıktan sonra bir daha çalışmamıştır. Eşimin doğum tarihi 10.03.1974’dür.

Eşim 2 çocuk için doğum borçlanması yapabilir mi? Bağ-kur kapsamına girmeden isteğe  bağlı ödeme  yapabilir miyiz? Eşim için en uygun olan prim ödeme sistemi ve ne zaman emekli  olacağı hakkında bilgi verir misiniz? Seydali Dengiz

 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu’nun 41 inci maddesine göre;

”… Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,

…kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihindeki … prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır…” denilmiştir. Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu bu borçlanma hakkını Tebliğ ve Genelgeleriyle daraltmıştır. Mesela, maddeye göre sigortalı olmadan önceki doğumları borçlanma hakkı var iken SGK  sadece SSK’lı (4/A’lı) olarak çalışırken doğum yapanlara bu hakkı tanımıştır.

 

Eski adıyla SSK yeni adıyla (4/A’lı) olarak çalışırken doğum yapan ve gerek doğum izinleri ve gerekse doğum sonrası sürelerde işe gidemediği süreleri sigortalı hale getirme yani borçlanma hakkı 1 Ekim 2008 günü başlamıştır.

Ancak, 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ile SGK’nın konuya ilişkin tebliğ ve genelgeleri bir birbirinden farklıdır daha doğrusu SGK bu hakkı kadınlar aleyhine daraltmış-azaltmıştır. Konuyu SGK’nın genelgelerine ve tebliğine göre açıklamak gerekirse;

Doğum sonrası süresini borçlanmak için kadın sigortalının;

– Doğum yaptığı dönemde 4/A sigortalısı (SSK) hizmet akdine dayalı çalışıyor olması

-İşten ayrılmışsa, işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğum yapmış olması,

-Doğum nedeniyle işten ayrılmış olması veya işe gelmemiş olması,

– Doğum borçlanması yapılacak sürede adına prim ödenmiş olmaması,

– Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğunun yaşıyor olması,

Şarttır.

 

 

Kanun ile Genelge uyuşmazlıklarını tablo yapacak olursak,

 

***Kanunda doğum yapan kadına borçlanma hakkı var genelge de SSK’lı iken çalışan kadına verilmiş

 

***Kanun’da 300 gün diye bir şey yok, genelge ya çalışırken doğur veya işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğurursan borçlandırırım diyor

 

***Kanun sigortalılara borçlanma hakkı var diyor genelge isteğe bağlı sigortalılara borçlanma hakkı vermem diyor

 

*** İlki doğumdan sonra  iki yıllık işe gitmeyen kadın tekrar hamile kalırsa yani sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yaparsa Kanun borçlanabilir diyor, genelge olmaz diyor…

*** Kanun, Bağ-Kur’lu, SSK’lı, memur veya banka sandıklı tüm doğum yapmış kadınlara doğum borçlanması hakkı vermişken genelge sadece o dönemde SSK sigortalısı olanlara bu hakkı vermiş.

Borçlanmaya Başvuru: Tüm borçlanmalar, SGK’nın 2008/111 sayılı Genelgesi ekindeki (5510 sayılı Kanunun 41 inci Maddesine Göre) BORÇLANMA TALEP DİLEKÇESİ ile SGK’ya yapılmaktadır. Başvurudan sonra kendilerine tebliğ edilen borcun tamamının ya da bir kısmının bir ay içinde ödenmesi halinde, ödenen miktara karşılık gelen süre sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.

 

Borç Hesaplaması: Talep dilekçesinde borçlanma miktarının ne kadar olacağını da sizler belirliyorsunuz ve en düşük asgari ücret (666 lira) ve en yüksekte bu rakamın 6,5 katı (4329 lira) arasındaki olmak üzere bir rakam yazıyorsunuz bu yazdığınız rakamın yüzde 32’si de bir aylık borçlanma bedelini meydana getiriyor.

Örneğin, asgari ücret (666 lira) yazıldığında bir aylık doğum borçlanması için ödenecek tutar 213,12.- TL olacaktır

 

Doğum Borçlanması Reddedilenler Yargıya gidebilir

İlk sigortalılıktan önce doğum yapmış olanlar, isteğe bağlı sigortalı iken doğum yapanlar, işten ayrıldıktan 300 günden fazla bir zaman geçtikten sonra doğum yapmış olanlar doğum borçlanmasına ihtiyaç duyuyorlarsa bu hakkı kazanmaları yargı yoluna başvurarak mahkeme yoluyla borçlanabilirler.

Ne Zaman Emekli Olacaklar?

Sevilay Yarangümeli-İzmir-1968 yılında SSK’daki 5 aylık çalışmanızdan sonra 1990-1999 arasında Bağ-Kur’da 9 yıl, 4 ay prim ödemesi yapmışsınız. 2007 yılında başlayan SSK çalışmanızda en az 3,5 yılı (1260 günü) tamamlamadan SSK’dan emekli olamazsınız. Almanya’da geçen 1980-1983 arasındaki süreyi borçlanabilirsiniz ama bu SSK’dan emekliliğinizi etkilemez. Çalışarak prim ödemeye devam ediniz.

 

Gönül Gülfidan-İst.-15.04.1959 doğum tarihiniz, 19.02.1979 sigorta başlangıcınızla 1985 yılına kadar 1875 günlük ödemeniz var. 2004 yılından sonra aralıklarla devam ettiğiniz isteğe bağlı SSK sigortası ile birlikte 3600 günü tamamladığınız gün SSK’dan emekli olacaksınız. İsteğe bağlılara 1 yıllık peşin ödeme diye bir şey yok.

 

Mehmet Uluçay-Ödemiş-04.11.1977 günü ile 04.08.1989 yılları arasında polis memuru olarak görev yapmış ve sonra da Kanada’ya gitmişsiniz ama sonrasını yazmamışsınız. Şayet, Emekli Sandığı’ndan emekli olmuş veya olacaksanız ikramiyenizi alırsınız. SSK’dan emekli olmuşsanız veya olursanız idari yargı yerleri kararıyla ikramiyenizi alabilirsiniz.

 

Kazım Işık-Erzincan-15.04.1962 doğum tarihiniz, 09.05.1989 Bağ-Kur başlangıcınızla malülen emeklilik için yaptığınız müracaatınız reddedilmiş ve açtığınız davayı da kaybetmişsiniz. Şimdi var olan yüzde 51 rapor oranıyla, 4320 günle Bağ-Kur’dan özürlü sıfatıyla emekli olursunuz. Bu arada en son 24.12.2003 günü bağ-Kur primi ödemişsiniz o halde 30 Nisan 2008 günü için 5 yıldan az borcunuz var demektir bu doğru ise prim borcunuzu ödemeden özürlü bile olsa emekli olamazsınız. Şayet, 30 Nisan 2008 itibariyle 5 yıldan çok borcunuz varsa borç ödememe dilekçesi verip Bağ-Kur’dan hemen özürlü sıfatıyla emekli olursunuz.