HABERTÜRK-Emeklilik hesaplamasında 18 yaşından öncesi de dikkate alınır
24 Temmuz 2009
Emeklilik hesaplamasında 18 yaşından öncesi de dikkate alınır
18 yaşından önce işe girenlerin emeklilik yaşı hesaplanırken işe girdikleri tarih dikkate alınır ama kendisini uzman zannedip değişik gazetelerde okur sorularına cevap verenler de dahil olmak üzere sosyal güvenlikten anlıyorum diyenler, 18 yaşından önce sigortalı olanların emeklilik yaşını, 18 yaşı doldurdukları zaman göre hatalı şekilde hesaplıyorlar….Bu arada unutmayın 18 yaşından önce dahi olsa malüllük-yaşlılık-ölüm primleri prim ödeme gün sayılarında her hal ve şartta dikkate alınır…
Okur 1: Emeklilik tarihimle ilgili olarak çok farklı tarihler edindim. Size çalışma sürelerimi yazarak doğru bilgi edineceğimi sanıyorum. Ben 07.03.1970 doğumluyum. 06.06.1985 yılında yani 15 yaşında 20 gün sigortalı çalışmışlığım var. Toplam sigortalı çalışma sürem 830 gün. Daha sonra 1997 yılı aralık ayında İş Bankası’nda göreve başladım. 11 yıl 8 aydır bankada çalışmaktayım ve 2 ayrı sandığa para ödemekteyiz. Prim ödeme gün sayım ise 5000 iş günü civarı.
*İnternetteki, SSK Emeklilik Yaşı Hesaplama çizelgesine göre ilk sigorta giriş tarihimi 06.06.1985 yani 15 yaş yazdığım zaman çıkan sonuç, 42 yaşımı doldurunca çıkıyor.
*Sigortalılık süremin başlangıcı 15 yaşında bile olsa 18 başlangıç sayılacaksa, SSK Emeklilik Yaşı Hesaplama çizelgesine göre ilk sigorta giriş tarihimi 07.03.1988 yani 18 yaşımı doldurduğum tarih yazdığımda ise 44 yaşımı doldurunca emekli olacağım ortaya çıkıyor.
*Bankamızın Emekli Sandığını aradığımda ise 44 yaşını doldurunca dediler.
Yasa ile ilgili veya size yazılanları takip ettiğimde, örneklere baktığımda değişik sonuçlar elde ettim.
Yani aslında ben 38 yaşımı doldurunca emekli olmayı beklerken, sürem 3 ile 6 sene arasında bir uzama söz konusu. 1985 yılında sigortalı olmamın bana hiçbir avantajı olmadığını gördüm. Yani eğer 1988 mart ayında (18 yaşı doldurduğumda) sayılacaksa ben 44 yaşında mı emekli olacağım? Serap Soyuçetin-Bursa
Okur 2:1986 yılında işe başladım ve doğum tarihim 14.08.1971 diye bir gazeteye gönderdiğim soruya,” Verdiğiniz bilgilere göre, sigortalılık başlangıcınız 18 yaşınızı doldurduğunuz 14.08.1989 olur. Buna göre prim gününüz dolmuş fakat 46 yaşınızı doldurmanız gerekiyor. Yani 14 Ağustos 2017 tarihinden önce emekli olmanız mümkün değil “ diye cevap verdiler. Ancak, ben sizin daha önceki yazılarınızdan öğrendiğime göre 18 yaşın önemi yoktu. Hangisi doğru. Ben 42 mi 46 yaşında mi emekli olacağım? Filiz Öztürk
Sayın okurlarım, emeklilik hesaplamanızı KAÇ YAŞINDA OLURSA OLSUN işe giriş tarihinize göre hesaplayacaksınız. (Bkz 4447 ve 4759 sayılı Kanunlar ile SSK’nın 12-99 ek sayılı genelgesi) Sigortalılık süresinin başlangıcının 18 yaşın ikmali ile başlatılması uygulaması ile bunun bir alakası yoktur. Olayın tarihsel boyutunu anlatarak başlarsak daha iyi anlaşılır.
A-Sigortalılık süresi neden 18 yaşında başlıyor?
1 Nisan 1981 yürürlük tarihli 11.12.1981 tarih ve 2564 Sayılı Kanun’a kadar 18 yaş öncesi sigortalılığı ile ilgili bir sorun yoktu, ne var ki daha yeni doğmuş bebeklerin bile bir an önce emekli olsunlar diyerek ebeveynleri tarafından SSK’ya sigortalı olarak bildirilmesinden sonra (bu bebeklerden bazıları 27 yaşında emekli oldular) kanun koyucu tarafından 01.04.1981 tarihinden geçerli olmak üzere düzenleme yapılmıştır. Buna göre, 01.04.1981 tarihinden itibaren işe 18 yaşından önce başlamış olanların sigortalılık süresinin başlangıcı 18 yaşında başlayacak ve 18 yaşından önceki Kuruma bildirilmiş gün sayıları ise geçerli olacaktı.
B-Eskiden emeklilik için 2 şart vardı
08.09.1999 günü Resmi Gazetede yayınlanan 4447 sayılı Kanun’a kadar SSK’dan emeklilik için iki şart vardı,
1-Sigortalılık süresi
Kadınlar en az 20 ve erkekler için 25 yıllık sigortalılık süresi
2-Prim ödeme süresi
Sigortalılık süresinden başka ayrıca en az 5000 gün sayısı
Şartlarını yerine getirenler SSK’dan emekli oluyorlardı.
C-Sonra YAŞ şartı getirildi
08.09.1999 gününden itibaren bu iki şartın yanına bir de YAŞ şartı getirildi ve artık emeklilikte üçüncü bir şart daha eklenmiş oldu. Emeklilikte yaş şartı da kadın ve erkekler için işe giriş tarihlerine göre (Dikkat sigortalılık sürelerine göre değil!!!) kademelendirildi ve kadınlar için kademeler aşağıdaki gibidir..
KADINLARIN | 1. Şart | 2. Şart | 3. Şart |
İşe Başlama Tarihi | Tamamlaması gereken sigortalılık süresi | Tamamlaması gereken yaş | Tamamlaması gereken prim ödeme süresi |
01.04.1981 öncesi | 20 | YOK | 5000 |
01.04.1981-08.09.1981 arasında | 20 | 38 | 5000 |
09.09.1981-23.05.1984 arasında | 20 | 40 | 5000 |
24.05.1984-23.05.1985 arasında | 20 | 41 | 5000 |
24.05.1985-23.05.1986 arasında | 20 | 42 | 5075 |
24.05.1986-23.05.1987 arasında | 20 | 43 | 5150 |
24.05.1987-23.05.1988 arasında | 20 | 44 | 5225 |
24.05.1988-23.05.1989 arasında | 20 | 45 | 5300 |
24.05.1989-23.05.1990 arasında | 20 | 46 | 5375 |
24.05.1990-23.05.1991 arasında | 20 | 47 | 5450 |
24.05.1991-23.05.1992 arasında | 20 | 48 | 5525 |
24.05.1992-23.05.1993 arasında | 20 | 49 | 5600 |
24.05.1993-23.05.1994 arasında | 20 | 50 | 5675 |
24.05.1994-23.05.1995 arasında | 20 | 51 | 5750 |
24.05.1995-23.05.1996 arasında | 20 | 52 | 5825 |
24.05.1996-23.05.1997 arasında | 20 | 53 | 5900 |
24.05.1997-23.05.1998 arasında | 20 | 54 | 5975 |
24.05.1998-23.05.1999 arasında | 20 | 55 | 5975 |
24.05.1999-08.09.1999 arasında | 20 | 56 | 5975 |
09.09.1999-30.04.2008 arasında | Yok | 58 | 7000 |
1-İşe başlama tarihinden maksat, SSK, Bağ-Kur, T.C. Emekli Sandığı veya özel banka/borsa sandıklarının iştirakçisi olarak ilk kez sosyal güvenlik sistemine dahil olunduğu tarihtir.
2-Yukarıdaki üç şartın tamamının gerçekleşmesinden sonra talep ile emekli olunabilir.
3-Hangi Kurumdan emekli olunacağının tesbiti; son yedi yıllık prim/kesenek ödeme süresi (boş geçen süreler sayılmaz) içinde en çok hangi Kuruma prim/kesenek ödenmiş o Kurumdan ve o Kurum mevzuatına göre belli edilir.
D-Kadınlarda 18 Yaş Sorunu
Ancak, 08.09.1981 den önce sigortalı olmuş olan kadınlar eski düzenlemelere göre 5000 günü ve 20 yıllık sigortalılık süresini tamamlayınca “YAŞ” a tabi olmadan emekli olabileceklerdir ama kadınlar için 18 yaş sorunu da vardır.
Şöyle ki;
01.04.1981 tarihinden önce sigortalı olanlar için 18 yaş sorunu diye bir şey yoktur ve bu kadınlar 5000 günü tamamladıkları gün yaşa bağlı olmadan emekli olabilecekleri gibi 3600 gün sayısı ile 50 yaşında da emekli olma hakları bakidir.
01.04.1981 tarihinden sonra 18 yaşını tamamlamadan sigortalı olmuş olan kadınların sigorta başlangıç tarihleri 18 yaşını tamamladıkları tarih olup bu kadınlar ancak 38 yaşını tamamladıkları gün emekli olabilirler ki bunların hemen hemen hepsi de emekli olmuş durumdalar.
Yani, 01.04.1981 ile 08.09.1981 (dahil) tarihleri arasında 18 yaşından önce sigortalı olmuş kadınlar 38 yaşından önce emekli olamazlar. Bunun dışında (yaşlılık aylığı) emeklilik için 18 yaşın hiçbir önemi yoktur.
E-Sizlerin durumunuza gelince;
Serap hanım, yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere 06.06.1985 işe giriş tarihinize göre halen devam ettiğini TİBAŞ’dan 42 yaşında en az 5075 gün sayısı ile emeklilik talebinde bulunma hakkınız var. 42 yaşınızı da 07.03.2012 günü tamamlıyorsunuz. Bu arada emeklilik için gereken üç şarttan yaş hariç diğer iki şartı tamamladığınız için isterseniz işinizden 1475 sayılı Kanun’un 14 üncü maddesinin 5 inci bendi gereğince istifa edip, kıdem tazminatınızı alarak ayrılabilirsiniz.
Filiz hanım, 1986 yılındaki başlangıcınız 23.05.1986 öncesinde ise 42 sonrasında ise 43 yaşında emekli olursunuz. Size cevap veren kişi 18 yaşın ikmaline göre hesaplayarak hata etmiş.
F-18 yaşın nerelerde önemi var
a-Ölüm aylığında;5510 sayılı Kanun gereğince, ölüm sigortalının geride kalanların ölüm (dul-yetim) aylığı bağlanabilmesinin iki temel şartı var ya 1800 günü olacak (veya borçlanarak 1800 gün tamamlanacak) veyahutta en az 5 yıllık sigortalılık süresi olup bu süre içinde 900 günü olacak. İşte buradaki 5 yıllık sigortalılık süresinin hesabında 18 yaşından önceki prim ödeme-çalışma süreleri dikkate alınmaz. Mesela, 15 yaşında işe giren birisi 6 yıl sonra 1000 günü varken 21 yaşında vefat etse geride kalanlarına aylık bağlanmaz zira, sigortalılık süresinin başlangıcı 18 yaşın ikmali ile başlatılacağından 5 yıllık sigortalılık süresi olmaz.
b-Malüllük aylığında;Tıpkı yukarıdaki ölüm aylığı gibi malüllük aylığına hak kazanmanın iki temel şartı vardır, en az 10 yıllık sigortalılık süresi ve en az 1800 gününüz olması veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmasıdır. İşte buradaki 10 yıllık sigortalılık süresinin hesabında 18 yaşından önceli süreler dikkate alınmaz. (Prim ödeme süresi her hal ve şartta dikkate alınır)
Kısa Kısa Kısa
Safiye Ruhiye Okay-İst.-28.01.1957 doğum tarihiniz, 19.01.1977 memuriyet işe girişiniz ve sonrasında 1980 yılı şubat ayında istifa ettikten sonra başkaca bir çalışmanız olmadığından emekli olabilmeniz için bundan sonra isteğe bağlı (Bağ-Kur) sigortasına başlar ve eski memuriyet ile birlikte 15 tam yılı (5400 günü) tamamlarsanız(12 yıl daha prim ödeyip) Bağ-Kur’dan emekli olabileceğiniz gibi isteğe bağlıda 3,5 yıl prim ödedikten sonra SSK’lı bir işe girip 3,5 yıl da SSK’lı çalışırsanız (7 yıl daha prim ödeyip) SSK’dan emekli olursunuz. Ben ikinci şıkkı tavsiye ederim hem daha az prim ödeyeceksiniz hem de daha çok emekli aylığı alırsınız.
Ferhat Faruk Önder-Ankara- Sosyal güvenlik sisteminin epey ilkesi var ama ikisi çok önemli, bunlardan birincisi zorunluluk ve diğeri de teklik. Zorunluluk ilkesi gereğince belli bir faaliyette bulunanlar zorunlu olarak sigortalı olmak zorundadır. Mesela işçi olarak işe girenler eski adıyla SSK’lı, vergi mükellefi veya ltd şirket ortağı olanlar da zorunlu olarak Bağ-Kur’lu olmak zorundalardır. Teklik ilkesine göre de, bir statü gereğince zorunlu sigortalı olanlar, diğer statü gereğince de faaliyette bulunsalar bile bir tek statüye göre prim öderler. Buna göre, halen devam eden SSK sigortalılığınızla birlikte bir ltd şirketine ortak olursanız, diğer işyerindeki SSK sigortanız kesintiye uğrayıncaya kadar Bağ-Kur arka planda bekler, devreye girmez. Ancak, SSK sigortalılığınız bir gün dahi olsa (işten çıkışlar ile) kesintiye uğrarsa arkada bekleyen Bağ-Kur devreye girer. Ancak, unutmayın kendi ortak olduğunuz şirketten SSK’lı olamazsınız. İlerde emekli olurken de SSK ve Bağ-Kur birleştirilir ve son 2520 günlük (7 yıllık) prim ödemelerinde en çok hangisi varsa ona göre de emekli edilirsiniz. Bu nedenle SSK sigortanızın olduğu işyerinden veya başka bir işyerinde SSK sigortanıza hiç ara vermeden devam ettirin bu durumda SSK’dan 56 yaşında en az 5825 günle emekli olursunuz. Sağlıkta gidilecek hastane, alınacak ilaç konusunda SSK ve Bağ-Kur fark etmez.
