Habertürk-Gazeteci olarak reformun hatası nedeniyle erken emekli olacaksınız
10 Ağustos 2009
Gazeteci olarak reformun hatası nedeniyle erken emekli olacaksınız
Sosyal güvenlik reformu ile birlikte gazetecilerin daha erken emekli olmasını sağlayan yıpranma hakkı 1 Ekim 2009 gününden itibaren kaldırıldı. Ancak, bu kaldırma sonrasında 10 yıllık (3600 günlük) staj dönemi de kaldırıldığından 10 yıldan az basın çalışması olan gazeteciler daha erken emekli olacaklar.
Ali bey, 1964 doğumluyum ve 25 Şubat 1981 günü sigortalı oldum ve o günden 2007 yılına kadar çalıştım. SSK hizmet cetveline göre 6169 günüm görünüyor bazı yıllar 360 günden fazla bildirilmiş. Bu arada 1958 gün kadar da basın çalışmam var ama SSK’ya sorduğumda 3600 günden az ise işe yaramaz dediler. Bu bilgilerime göre ne zaman emekli olurum. Sigorta sicil numaramı size gönderiyorum, emekli olduğumda ne kadar emekli aylığı alırım?Ümit Temuçin
Basın çalışanların yıpranması vardı
Eski 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince, basında çalışanlara prim ödeme gün sayılarının dörtte biri kadar ilave sigortalılık süresi verilmekteydi ve bu süreler 4447 ve 4759 sayılı Kanunlar gereğince de emeklilik yaşından indiriliyordu.
Fakat, 506 sayılı Kanun’un ek 6 ıncı maddesi gereğince basında 3600 günü tamamlayamazsanız bu hakkınız verilmiyor, 3600 günü tamamladığı anda bu hak başlatılıyordu.
***Basın Çalışanlarının Yıpranması Reformla Kaldırıldı
Basın İş Kanunu çalışanları 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun ek 5 ve ek 6 ıncı maddeleri gereğince yıpranma alıyorlar ve diğer çalışanlara göre daha erken emekli oluyorlardı, bu uygulama daha doğrusu gazetecilere yıpranma verilmesi uygulaması 1 Ekim 2008 günü kaldırıldı.
***3600 gün baraj şartı da kaldırıldı
Kaldırılan yıpranma hakkının eski halinde bir gazeteci basında 3600 günden (2A veya 3A olanların toplamı) az çalışmış ise hiç yıpranmadan yararlanamıyor ama 3600 günü tamamladığı anda 3600 günün dörtte biri kadar emeklilik yaşından indirim kazandığı gibi işe giriş tarihi de aynı süre kadar geri götürülüyordu.
1 Ekim 2008 günü basına yıpranma kaldırıldığından, 3600 günlük baraj uygulaması da kaldırıldı ve gazetecilerin kaç basın günü olursa olsun, bu basın gün sayısının dörtte biri kadar yaştan indirilme hakkı tanındı.
5510 sayılı Kanun Geçici 7 inci maddesine göre;
“Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlar ile 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine göre sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiili hizmet süresi zammı, itibari hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık süreleri tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirilir.
Kanunun yürürlük tarihinden önce 24/6/1965 tarihli ve 635, 18/3/1986 tarihli ve 3269, 22/7/1965 tarihli ve 644, 1/11/1983 tarihli ve 2937, 25/3/1957 tarihli ve 6940 ve 26/10/1990 tarihli ve 3671 sayılı kanunlar ile 5434 sayılı Kanunun 32 nci maddesine göre fiili hizmet süresine müstehak görevlerde çalışanların bu görevlerde geçirdikleri süreler bu Kanunun 40 ıncı maddesi gereğince aranan 3600 günün doldurulmasında nazara alınır. 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesinde sayılan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp bu Kanunun 40 ıncı maddesinde sayılmayan işlerde bu Kanunun yürürlük tarihinden önce geçen çalışma sürelerinin bu maddenin birinci fıkrası kapsamında değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmaz…”
Yukarıdaki maddenin son fıkrasından da görüleceği üzere (1 Ekim 2008 günü) sizin var olan 1958 günlük basın-gazetecilik sürenizin dörtte biri kadar yaştan indirim hakkı kazandınız.
***2008 yılında bile emekli olabilirdiniz geç kalmışsınız…
28 Şubat 1981 işe giriş tarihinize göre normal şartlarda 46 yaşında yani 2010 yılında SSK’dan emekli olacaktınız ama 1 Ekim 2008 günü 1958 günlük basın çalışmanızın dörtte biri kadar (489 gün) emeklilik yaşından indirim kazandığınızdan, 44 yaş 8 aylık iken emekli olma hakkını (1 Ekim 2008 günü) kazandınız. Yani, 1 Ekim 2008 gününden beridir dilediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Yaklaşık 10 aydır boşuna bekliyorsunuz.
***Geçmiş 10 ayın emekli aylığını SGK vermez
Dünyada, tüm kanun ve mevzuatı bilmek zorunda olan tek millet biz Türkleriz. Bizim mevzuatımıza göre, her vatandaş Resmi Gazetede yayınlanan her kanunu, yönetmeliği, tebliği ve duyuruyu bilmek zorunda ve bu zorunluluk nedeniyle de haklarını talep etmek zorunda.
Dünyada ise durum farklı özellikle AB ülkeleri ile ABD’de her kamu kurumu vatandaşlarını haklarını bildirmek ve uyarmak zorunda. Siz AB ülkelerinin birinde (Mesela Almanya) yaşıyor olsaydınız bağlı olduğunuz Sosyal Güvenlik Kurumu size bir mektup gönderip, “Sayın Temuçin, 1 Ekim 2008 günü değişen sosyal güvenlik uygulaması gereğince emekli olma hakkı kazandınız, bu hakkınızı dilediğiniz zaman kullanabilirsiniz…”
diyecekti.
Fakat bizim ülkemizde her vatandaş (kendisine öğretilmeyen-hatırlatılmayan) haklarını zamanı geldiğinde talep etmezse talep hakkını da yitirmiş sayılır.
Bu nedenle de acele edin, bu ay SGK’ya (Unkapanı İhtiyarlık SGM) emeklilik talebinde bulunun ve takip eden ay başından itibaren de emekli aylığınız başlasın.
***İsterseniz mahkemeye verin
Yukarıda açıkladığım gibi bizim mevzuatımız sizin her kanunu, her uygulamayı bildiğinizi varsaydığından geçmiş 10 aylık sürenin emekli aylığını SGK siz isteseniz de size vermez. Fakat en azından gazeteci olarak bu ülkenin önde gelenlerinde sayılırsınız ben sizin yerinizde olsam bu durumu dava ederdim. Davayı kazanırsanız ne ala birikmişi alacağınız gibi devletin milletine bakış açısını da 180 derece çevirtebilirsiniz. Mahkemeyi kaybederseniz de 1000 lira kadar dava ve avukatlık gideriniz olur. Dava konusunda karar sizin.
***Alacağınız emekli aylığı
Gönderdiğiniz sigorta sicil numarasında 6197 gün görünüyor ama çakışmalar nedeniyle 5742 gerçek gününüz var. Bu gün sayısına ve yıllık kazançlarınıza göre; 13375 göstergeniz olacak ve 1398 lira emekli aylığı, 56 lira da (ek ödeme) olmak üzere toplam, 1454 lira emekli aylığı alacaksınız.
Şükriye Kurt-1966 doğum yılınız, 1991 yılında başlayan bir yıl süren Bağ-Kur sigortanızdan sonra 4 ay kadar SSK’nız ve sonrasında da 2000 yılından beridir Tarım Bağ-Kur’lusunuz. Buna göre, Tarım Bağ-Kur’u kapatıp SSK’lı işe girip 3,5 yıl SSK primi öderseniz SSK’dan en az 5525 günle 48 yaşında emekli olursunuz. İkisi de emekli olacak olan ana-babanız Allah (CC) gecinden versin vefat ederlerse emekli olduğunuz veya çalışarak prim ödediğiniz sürece Onlardan yetim aylığı alamazsınız. Buna rağmen ben SSK’lı işe girmenizi tavsiye ederim, istemediğinizi biliyorum ama onların ölmesini beklemek doğru olmaz.
Kemal Yardımcıoğlu-Bursa-Emekli aylığınızın hesabında dikkate alınan 1990 yılı sonrasında çalışmalarınızdan 1999 yılından geriye doğru 10 yıllık ortalamada kazançlarınız düşük olduğundan göstergeniz tabana oturmuş ve 9475 olmuş. Bu dönem için en önemli yıl 1999 ve 1998 yılıdır ve bu yıllarda hem eksik günlü hem de düşük kazançtan bildirimler var. 2000 ile 2008 arasındaki dönemde de genelde asgari ücret düzeyine yakın olduğundan aylığınız 641 lira olmuş. Siz mart ayında başvurduğunuz için 1 Nisandan itibaren emeklisiniz aylıklarınızı her ayın 21 inde alacağınızdan ve öncelikle 21 günlük kısmi Nisan maaşı ve sonrasında 30 günlük Nisan ayı tam aylığınız var. O nedenle nisanda 2 aylık görünüyor. Emeklilere çocuk ve eş için para maalesef verilmiyor.
Gazi Gülırmak-İzmir-04.03.1964 doğum tarihiniz, 08.10.1979 işe girişinizle sizin de bildiğiniz gibi dilediğiniz zaman SSK’dan emekli olursunuz. Şayet brüt ücretiniz 2200 liradan az ise her çalıştığınız-prim ödediğiniz ay başına ilerde alacağınız emekli aylığınız düşüyor.
Uğur Öztürk-Denizli-14.02.1984 işe girişiniz ve 25.02.1965 doğum gününüz ile var olan 6500 günle 48 yaşında yani 25.02.2013 günü SSK’dan emekli olursunuz.
Fatoş Bektaş-Kocaeli- 04.05.1962 doğum tarihiniz, 14.04.1994 işe girişiniz ile var olan 3450 günü 3600 güne çıkarmak şartıyla 58 yaşında yani 04.05.2020 günü SSK’dan emekli olabileceğiniz gibi prim ödemeye devam edip, 5675 günü tamamlarsanız da bu kere 14.04.2014 günü de emekli olabilirsiniz.
Mizyal Öztürk-Bursa-09.06.1989 işe girişinizler toplamda 3600 gününüz varsa SSK’dan kıdem tazminatı alabilir yazısı alıp şimdiki işverene verip işinizden kıdem tazminatınızı alarak ayrılabilirsiniz. Kıdemi aldıktan sonra ister aynı ister farklı işyerlerinde yeniden çalışma hakkınız da var.
