HABERTÜRK–Grevdeki işçi rapor alırsa SGK parasını öder, grevi daha sonra siz borçlanabilirsiniz
11 Ağustos 2009
Grevdeki işçi rapor alırsa SGK parasını öder, grevi daha sonra siz borçlanabilirsiniz
İşçiler topluca greve çıksalar ve işyerinde çalışmasalar da, adlarına prim ödenmediği halde sosyal güvenlik uygulamaları gereğince sigortalılıkları devam ettirilir. Sigortalılıkları devam ettiğinde grev süresince SGK üzerinden Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık yardımlarını vermek zorundadır.
Aynı zamanda grevdeki işçi hastalığı sebebiyle istirahat almışsa, bu süre boyunca SGK ilgiliye geçici işgöremezlik ödeneği (yevmiye) de vermek zorundadır.
Grevde işçi adına ödenmeyen emeklilik primleri de istenirse daha sonra tıpkı askerlik gibi ödenebilir.
Ali bey, ben MKE’de çalışmaktayım. Sanırım greve çıkıyoruz benim merak ettiğim konu greve çıkmadan yada grevdeyken istirahat alabilir miyiz? Alırsak bunun ödemesinde bir problem olur mu? Selçuk
Sayın okurum, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 19 uncu maddesine göre grevdeki sigortalıların sigortalılıkları grev süresince de devam eder ve grevin bitiminden itibaren 10 gün içinde işe başlamazlarsa da 10 günün sonunda sigortalılıkları sona erer.
Buna göre grev süresince de hatta grevden sonraki 10 gün bile sigortalı sayılacağınızdan,
–Grevden önceki 1 yıl içinde en az 90 günlük priminiz ödenmişse, istirahatin ilk 2 günü hariç takip eden günler için geçici işgöremezlik ödeneğini SGK’dan alabilirsiniz.
İlgili 18 inci maddeye göre; ”… 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için, …geçici iş göremezlik ödeneği verilir.”
Alacağınız geçici işgöremezlik ödeneği de grevden önceki 3 tam aya ait ortalama günlük kazançlarınıza göre belli edilir ve yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.
Buna göre;
Grevde dahi olsa sigortalılara geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için,
a) Geçici iş göremezliğin (sizin için grevin) başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 90 gün GSS primi ödemiş olması,
b) Sigortalılık niteliğinin yitirilmemiş olması,
c) Yetkili hekim veya sağlık kurullarından dinlenme raporu alınması,
d) Dinlenme süresinin iki günden fazla olması,
Şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Bu arada, Geçici iş göremezliğin (sizin olayınızda grevin) başladığı tarihten önceki bir yıl içinde ödenmesi gereken en az 90 gün GSS priminin aynı işyerindeki veya sürekli çalışmalardan dolayı ödenmiş olması gerekli değildir. Değişik işyerlerinde veya işlerde çalışılmış olması da yeterlidir.
***Grev süresi yokmuş gibi değerlendirilir
Geçici işgöremezlik ödeneği kısa vadeli sigorta uygulamalarıdır ve 5510 sayılı Kanun’un 24 üncü maddesine göre; “Kısa vadeli sigorta kolları bakımından;
a) Herhangi bir sebeple silah altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,
b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,
c) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre,
d) Sigortalının greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre,
18 inci maddede belirtilen çalışma sürelerine girmediği gibi, iş göremezliğin başladığı veya hastalığın anlaşıldığı yahut doğumun olduğu tarihten önceki bir yılın hesabında da dikkate alınmaz.”
***Grevde geçen süreyi isterseniz askerlik gibi borçlanabilirsiniz
Biliyorsunuz grev süresince işyerinde çalışmayan ve greve iştirak eden işçilere işveren para ödemek zorunda değildir (Sendikalar bir miktar para verebilir) işveren para ödemeyince de sizin adınıza SGK’ya prim ödenmediği gibi gün sayısı da bildirilmez. İşte grevde geçen sigortasız sürenizi tıpkı askerlik borçlanması gibi satın alma imkanınız da (vefat ederseniz hak sahiplerinizin) 5510 sayılı Kanun’un 41 inci maddesine göre var. İlgili maddeye göre;
“…Grev ve lokavtta geçen süreleri, … kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır….” denilmektedir.
***Grev süresince primsiz sağlık hakkınız da var
Öte yandan, 5510 sayılı Kanun’un 67 inci maddesine göre de, grev ve lokavt süresince sağlık yardımı için gereken 30 günlük GSS primi ödeme zorunluluğu da yoktur. Tıpkı, 18 yaşını doldurmamış kişiler gibi grevdeki işçiler ile lokavta uğramış işçiler GSS’den parasız pulsuz yararlanma hakkına sahiptirler.
Kısa Kısa Kısa
Mehmet İpek-11.10.1958 doğum tarihiniz, 05.04.1988 SSK işe girişiniz sonrasında ifa ettiğiniz yedek subaylık süreniz ve 05.05.1990 günü başlayan, halen de devam eden Bağ-Kur sigortalılığınızdan toplamda 9000 günü tamamlamak şartıyla, 51 yaşında emekli olursunuz. 20 inci basamak ve bu basamak seviyesinde devam etmek şartıyla bugünkü rakamlarla Bağ-Kur’dan 800 lira kadar emekli aylığınız olur. Bu arada bundan sonra SSK’ya geçer ve geçtikten sonra en az 1260 gün daha SSK primi öderseniz bu kere SSK’dan 50 yaşında emekli olursunuz. Bugünkü rakamlarla da alacağınız emekli aylığı 900 lira kadar olur.
Kaan Yüksel-İst.-Anneniz Kezban hanım, 1952 yılı doğumu, 1.6.1995 başlangıcı ve var olan 1736 gününü 3600 güne çıkarmak şartıyla emekli olur yani en az 5 yıl var. Bu arada gün sayısını 1800 güne çıkarmak ve var dediğiniz rahatsızlıkları nedeniyle en az yüzde 60 oranlı rapor almak şartıyla malülen de emekli olabilir.
Kazım Işık-Erzincan-15.04.1962 doğum tarihiniz, 09.05.1989 Bağ-Kur başlangıcınızla malülen emeklilik için yaptığınız müracaatınız reddedilmiş ve açtığınız davayı da kaybetmişsiniz. Şimdi var olan yüzde 51 rapor oranıyla, 4320 günle Bağ-Kur’dan özürlü sıfatıyla emekli olursunuz. Bu arada en son 24.12.2003 günü bağ-Kur primi ödemişsiniz o halde 30 Nisan 2008 günü için 5 yıldan az borcunuz var demektir bu doğru ise prim borcunuzu ödemeden özürlü bile olsa emekli olamazsınız. Şayet, 30 Nisan 2008 itibariyle 5 yıldan çok borcunuz varsa borç ödememe dilekçesi verip Bağ-Kur’dan hemen özürlü sıfatıyla emekli olursunuz.
Gazi Gülırmak-İzmir-04.03.1964 doğum tarihiniz, 08.10.1979 işe girişinizle sizin de bildiğiniz gibi dilediğiniz zaman SSK’dan emekli olursunuz. Şayet brüt ücretiniz 2200 liradan az ise her çalıştığınız-prim ödediğiniz ay başına ilerde alacağınız emekli aylığınız düşüyor.
