HABERTÜRK-İsteğe bağlı SSK primi ödediğini zannederek emekli olamayanlar dava açsın–Dilekçenizde belirtmemişseniz kıdem almanız çok zor –Kıdeminizle istifa edebilirsiniz
6 Ekim 2009
İsteğe bağlı SSK primi ödediğini zannederek emekli olamayanlar dava açsın SSK’lıyım zannedip, isteğe bağlıya prim ödemeye devam edip, emeklilik dilekçesi verdikten sonra emeklilik talebi reddedilenler İş Mahkemesinde dava açsınlar… İsteğe bağlı SSK sigortasına eskiden beridir devam ettiği halde SGK 5510 sayılı Kanun sonrasında 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödenen isteğe bağlı sigortanın tümünü Bağ-Kur’a (4/B’ye) sayıyor…. SSK’nın isteğe bağlı sigortası 30 Eylül 2008 günü sona erdi. Bağ-Kur’dan sonra SSK’da 3,5 yılı yani 1260 günü tamamlayarak SSK’dan emekli olacağım düşüncesiyle isteğe bağlı prim ödeyenler, emeklilik dilekçesi verdiklerinde emeklilik talepleri reddedilince hayal kırıklığı yaşıyorlar. İşte bu kişiler mahkemeye giderlerse emekli olabilirler… Ali bey, 1960 doğumluyum, 1976 yılında SSK’lı oldum ve 300 gün prim ödedikten sonra askere gittim. Asker sonrasında bir müddet ara verdim ve 1986 yılında vergi mükellefi olup Bağ-Kur’a geçtim. 2003 yılında Bağ-Kur’dan ayrıldım ve 1 Mart 2006 günü SSK’nın isteğe bağlı sigortalısı oldum, aralıksız prim ödedim. 30 Eylül 2009 günü de Bağ-Kur’dan sonra SSK’da 3,5 yılı yani 1260 günü tamamladım diye SSK’ya emeklilik dilekçesi verdim. SSK emeklilik talebimi reddetti. Ben şimdi ne yapayım? Kadir Kırcı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile isteğe bağlı sigortada 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle çok sayıda değişiklik yapıldı. 1 Ekim 2008 gününden sonra; -Bağ-Kur’lulara 4/B’li -T.C. Emekli Sandığı iştirakçilerine de 4/C’li denmektedir. Kimin nereden emekli olunacağının tespiti yapılırken (30 Eylül 2008 gününden önce işe girenler için) eskiden olduğu gibi son 7 yıllık (2520 günlük) prim ödemelerinde en çok nereye prim ödenmişse o şartlarla emekli olunma ilkesine aynen devam edilecektir. ***SGK 1 Ekim’den sonra ödediklerinizi Bağ-Kur’a sayıyor 30 Eylül 2008 gününe kadar SSK’nın, Bağ-Kur’un ve T.C. Emekli Sandığı’nın ayrı ayrı isteğe bağlı sigortaları vardı. 1 Ekim 2008 gününde bunlardan SSK’nın isteğe bağlısı sona erdirildi. Daha doğrusu, 1 Ekim 2008 gününden sonra eski adıyla SSK yeni adıyla 4/A’lı gibi isteğe bağlı sigortaya başlayabilmek hakkı ortadan kaldırıldı. 1Ekim 2008 gününden sonra isteğe bağlı olmak isteyenler sadece Bağ-Kur’un (4/B’nin) isteğe bağlısı olabilirler. Öte yandan 5434 sayılı Kanun gereğince T.C. Emekli Sandığı’nın isteğe bağlısı ise 30 Eylül 2008 günü ve öncesine memur olanlar için aynen devam ediyor. kaldı. Sosyal Güvenlik Kurumu kendi kararıyla 1 Ekim 2008 gününden önce SSK’ya isteğe bağlı prim ödemeye başlamış ve halen de isteğe bağlısına devam edenlerin de 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödedikleri primler de Bağ-Kur’un isteğe bağlısına sayma kararı aldı. İşte bu hatalı bir karardı ve isteyenler dava ederlerse kazanabilirler. ***SSK’nın isteğe bağlısı artık yok ***Prim rakamı arttı, sağlık primi de zorunlu ***Kısmi çalışanlar da isteğe bağlı ödeyebilir Yazınızda 2008 yılı Ağustos ayında isteğe bağlı SSK sigortalısı olduğunuzu ama 2009 yılı mart ayında ders saatli çalıştığınız üniversitenin sizi sigortalı yapması nedeniyle gün sayısı kadar SGK’ya bildirdiğinden bahsediyorsunuz. Yeni Kanun gereğince, ayda 30 günden az SSK’lı olarak çalışanların, çalışma sürelerini 30 güne tamamlamak için isteğe bağlı prim ödeme hakları da vardır. Mesela, üniversite sizi ayda 10 gün çalıştı diye bildiriyor ve primlerinizi ödüyorsa sizin de kalan 20 günü isteğe bağlı ödeme hakkınız var. Yani, sigortalı işe girdiğiniz için isteğe bağlı sigorta artık sona ermiyor. Size verilen bilgide bu anlamda hata veya eksiklik var. ***Deve mi Kuş mu yoksa devekuşu mu? Yukarıda belirttiğim üzere, ayda 30 günden az çalışanların 30 günden eksik çalışma günlerini isteğe bağlı olarak SGK’ya ödeme hakları var ama burada bir sorun var. İşverenin sizin için ödedikleri eski adıyla SSK yeni adıyla 4/A sigortasına sayılıyor, sizin isteğe bağlı olarak ödedikleriniz ise eski adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/B sigortasına sayılıyor. Yani aynı ay için de hem Bağ-Kur hem de SSK sigortalısı sayılıyorsunuz. Bu duruma göre de son 2520 günlük prim ödemelerinde en çok Bağ-Kur’lu görünürseniz de Bağ-Kur’dan emekli olmakla karşı karşıya kalma tehlikesi olacak. ***Dava ederseniz SSK’dan emekli olabilirsiniz Siz, aslında 1 Ekim 2008 gününden önce SSK’nın isteğe bağlısına başlamış ve halen de devam ediyorsunuz. Fakat Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sizin ödediğiniz primlerin 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında olanlarını Bağ-Kur’a yani 4/b’ye saymaktadır. İşte bu nedenle de Bağ-Kur’dan sonra 3,5 yıllık SSK sigortalılığı için başladığınız isteğe bağlı SSK’da, SGK uygulaması gereğince 3,5 yılı tamamlamamış sayılıyorsunuz. Yani, 1 Ekim 2008 gününden sonra ödediğiniz isteğe bağlı primlerini SSK’ya değil, Bağ-Kur’a saydıkları için SSK emekliliğiniz reddetmişler. Red kararı elinize geçmişse, red kararına karşı hemen gidip iş mahkemesinde dava açın ve dava da, “bana isteğe bağlı SSK’nın Bağ-Kur’a sayılacağı tebliğ edilmedi, bir mektupla dahi olsa hatırlatılmadığı gibi ödediklerim yine SSK’nın hizmet cetvelinde gösterilmeye devam edildi. Ben ödediğim isteğe bağlı SSK’nın Bağ-Kur’a sayılacağını bilseydim ödemez, gider işe girerdim” demelisiniz. Öte yandan, SGK sizin gibi SSK’ya isteğe bağlı prim ödeyenleri de bana göre Bağ-Kur’lu saymamalıydı geçici olarak eskiden isteğe bağlı SSK’ya başlamış olanları ara verinceye kadar isteğe bağlı SSK’lı kabul etmeliydi. Sadece 1 Ekim 2008 günü ve sonrasındaki isteğe bağlı taleplerini Bağ-Kur’a saymalıydı.
-SSK’lılara 4/A’lı,
Aslında, Kanun’da açık hüküm olmadığı halde SGK, genelgesi ile SSK isteğe bağlılarının 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödediklerini Bağ-Kur’a sayıyor. Yani, isteğe bağlı SSK sigortalılığın en önemli farklılığı bu olup 30 Eylül 2008 günü ve öncesinde SSK’ya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince isteğe bağlı olarak prim ödeyenlerin 1 Ekim 2008 gününden sonraki sürelerde ödeyecekleri isteğe bağlı primleri, 4/B’li (eski adıyla Bağ-Kur’lu) olarak değerlendirilecek olması bana göre yasal değildir. Yani, ister eski SSK isteğe bağlısı olsun ister yeni isteğe bağlı olsun 1 Ekim 2008 günü ve sonrasında ödenecek isteğe bağlı sigorta primleri Bağ-Kur’a (4/B’ye) ödenmiş sayılmaktadır.
***1 Ekim 2008’den sonra 3,5 yıla sakın ulaşmayın
İşte bu nedenle de 1 Ekim 2008 gününden sonra SGK’nın isteğe bağlı sigortasına devam edecekseniz en az fazla 1230 gün (41 ay) daha devam edebilirsiniz ondan sonra isteğe bağlıdan çıkıp bir işyerinden SGK’ya işçi (4/A’lı) olarak bildirilmeniz sizin menfaatinizedir. Yoksa SSK’lı gibi emekli olma hakkınızı kaybeder, Bağ-Kur’lu gibi değerlendirilirsiniz.
SSK’nın isteğe bağlı sigortalıları daha önce (asgari ücret ile asgari ücretin altı buçuk katı arasında) kendi belirledikleri bir rakamın yüzde 25’i oranında isteğe bağlı SSK primi öderken, 1 Ekim 2008 gününden itibaren yüzde 20 emeklilik primi ve yüzde 12 oranında da GSS yani genel sağlık sigortası primi de ödemeye başladılar. Yani, bundan sonra isteğe bağlı SGK sigortalısı olursanız asgari ücret (693 lira) alt sınır ve bu rakamın 6,5 katı olan 4504,5 lira üst sınır olmak üzere her ay dilediğiniz rakamın yüzde 32’si oranında prim ödemeniz gerekecek. Öte yandan, tüm isteğe bağlılar bundan böyle GSS primi de ödemek zorundadır, benim sağlık giderlerim babam-eşim üzerinden karşılanıyor bu nedenle GSS primi ödemeyeceğim deme hakları da artık yok.
Dilekçenizde belirtmemişseniz kıdem almanız çok zor
22.07.1986 günü özel bir şirkette işe başladım. 01.07.1997 yılında istifa ettim ve 01.08.1998 yılında tekrar aynı şirkette işe başladım. En son 02.08.2003 tarihinde istifa ettim ve her iki durumda da kıdem tazminatı alma talebinde bulunmadım. Sonra başka bir özel şirkette 01.12.2008 yılına kadar çalıştım ve bu şirketten kıdem tazminatımı alarak emekli oldum. Ancak toplamda 17 yıl çalışmış olduğum ilk şirketimden kıdem tazminatı hakkımın bulunmadığını düşünerek herhangi bir talepte bulunmadım. Sizin köşe yazılarınızdan takip ettiğim kadarı ile benzer durumda olup 15 yıl ve 3600 iş günü çalışanların kıdem tazminatı hakkı olduğunu okudum. Benim de 17 yıl çalıştığım ilk şirketimden kıdem tazminatı almaya hakkım var mı? Fikret GÜNDÜZ
Sayın okurum bu tür talebiniz olabilirdi ama işten ayrılmadan yani istifa etmeden evvel, SGK’dan 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14 üncü maddesinin beşinci bendi gereğince SGK’dan “Kıdem Tazminatı Alabilir” yazısı almamışsanız veya almamış olmakla birlikte işten ayrılırken, “prim ödeme günü ve sigortalılık süremi doldurdum bu nedenle işimi 1475/14 üncü madde gereğince bırakıyorum-istifa ediyorum” meailinde bir dilekçe ile istifa etmemişsiniz bu tür bir hakkınız olmaz. Ancak, iş mahkemesinde dava açarak işten ayrılma sebebinizin bu olduğunu hakimi ikna edebilirseniz dava ile alabilme şansınız da var.
Kıdeminizle istifa edebilirsiniz
01.08.1993 yılında sigortalı olarak kısa bir süre çalıştım. Mayıs 1994’ten beri şuan hala çalışmakta olduğum kurumdayım. Yaptığım hesaplamalara göre Mart 2010’da günlerim dolmaktadır. Emekli maaşımı 2019 yılından itibaren almaya başlayacağım. Yaptığım işin ağırlığından dolayı (program yazılımcılığı) emekli ikramiyemi alıp 2019 yılını beklemek istiyorum. Emekli ikramiyemi alıp işten ayrılmaya hakkım var mı? İş yeri benim emekli ikramiyemi vermeme hakkına sahip midir? Nigar Şakiroğlu
1475 sayılı İş Kanunu’nun 4447 sayılı Kanunla değişik 14 üncü maddesinin beşinci bendi gereğince 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gün sayısını tamamladığınız için bağlı olduğunuz SGK Müdürlüğünden (İstanbul ve Ankara için İhtiyarlık Müdürlüklerinden) “Kıdem Tazminatı alabilir” yazısı alıp, işverene bu yazıyı verip, işinizi aynı gün bırakıp kıdem tazminatı alma hakkınız var. Bu konuda işverenin insiyatif hakkı yok, kıdem tazminatınızı vermek zorunda ama vermezse de iş mahkemesi ile çatır çatır hem de faizi ile alabilirsiniz.
