HABERTÜRK-KOBİ’ler Kıdem Tazminatı Fonu istiyorlar
15 Haziran 2010
KOBİ’ler Kıdem Tazminatı Fonu istiyorlar
Pamukkale Üniversitesi ile (DESİAD) Denizli Sanayiciler ve İşadamları Derneği’nin ortaklaşa gerçekleştirdikleri “Kıdem Tazminatının Güncel Sorunları” konulu panelde Türkiye’de ilk defa her yönüyle ve bütün taraflarla ortaklaşa gerçekleştirilen panelde küçük işletmelerin “Kıdem Tazminatı Fonu” istedikleri ortaya çıktı….
***Geniş katılım vardı
Gerçekleştirilen panelde, aynı zaman üniversiteden de hocalarım olan Profesörler Metin Kutal, Fevzi Demir, Ali Nazım Sözen ile birlikte, düzenlemede etkin rol oynayan Doç. Oğuz Karadeniz, Doç. Hakan Aygören ve Yrd. Doç. Burak Çamurdan, Handan Kumaş konunun teknik yönleri hakkına bilgi verdiler. Ayrıca, büyük işverenleri TİSK temsilcici Av. Hakkı Kızıloğlu, çalışanları Türk-İş temsilcisi Recep Oktay, KOBİ’leri temsilen de DESİAD’dan YMM İzzet Özer temsil ettiler. Yaklaşık 8 saat kadar devam eden panelde konu tüm yönleriyle ortaya konuldu. Özellikle Pamukkale Üniversitesi öğretim üyelerinin yaklaşık 6 aylık çalışmaları göz doldurucuydu ve ülkedeki bilgi eksikliğini de giderdi.
***Çalışanların yüzde 53’ü kıdemi alamıyormuş
Doç.Dr. Oğuz Karadeniz’in sunduğu tebliğ 6 aylık bir araştırmanın sonucu işinden çıkarılıp, İŞKUR’a başvuran 292 denek üzerinde yapılmış. Deneklerden yüzde 53,4’ü işyerinden çıkarılmış ama kıdem tazminatı alamamış. Ancak, alamayanlardan yarısından fazlası (yüzde 35’i) bir yılı tamamlamadan işinden çıkarılan işçiler. Geriye kalan yüzde 28’lik kesin ise kıdem tazminatını hak kazandığı halde, bazen işverenin iflası, zorda kalması veya yasadışı davranması ile kıdem tazminatını alamamışlar.
***KOBİ’ler ne istiyor?
KOBİ’ler, büyük işverenler gibi kıdem tazminatının kaldırılmasını veya azaltılmasını istemiyorlar ve kıdem tazminatının aynı kalmasını ama “Kıdem Tazminatı Fonu” kurulmasını istiyorlar. Ancak, daha önce bu köşeden okumuştunuz, Fon’un gelmesi ile kıdem tazminatının işverene ve işe bağlılık fonksiyonu ortadan kalkacağı için işçilerini de daha fazla ücret veren başka işverene de gitmesini istemiyorlar. Burada da kendilerine göre şöyle bir önerileri var. Kıdem Tazminatı fonundan emeklilik veya ölüm ile 10 yılı doldurma sebebi ile para alınmasında paranın tamamını ödenmesini, işyerlerinden kısa sürelerle çalışan işçiler için ise azaltılmış oranlı rakam ödenmesini talep ediyorlar.
***Benim önerim “Kıdem Tazminatı Garanti Fonu” oldu
Bütün kesimler, işçilerin kara kaşı ve kara gözünü çok sevdikleri ve onları çok düşündükleri için, işçiler kıdem tazminatını hak kazandıklarını ama alamadıklarını bu sebeple de “Kıdem Tazminatı Fonu” kurulmasını talep ettiler. Ancak, benim önerim biraz farklıydı. Yani, derdiniz işçilerin kıdem tazminatı alamaması ise kolay bir yolu var. Derdiniz çalışanların kıdem tazminatlarını tam olarak almaları ise buyurun “Kıdem Tazminatı Garanti Fonu” kurun. Bu fondan zorda olan, iflas eden işverenlerin işçileri yararlansın. Fon için İşsizlik Sigortasına işverenlerin ödediği yüzde 1 ile yeni getirilecek yüzde 1 oranı ile toplamda yüzde 2 yeterli olur kanısındayım.
***Ülke örnekleri harikaydı
Yrd.Doç.Dr. Handan KUMAŞ’ın sunduğu tebliğ ile dünyadaki kıdem tazminatı uygulamaları tüm yönleriyle ortaya konuldu, görüldü ki dünyada da kıdem tazminatı var ve bize yakın uygulama yapan ülke sayısı hiç de az değil. Bu arada bana en ilginci ÇİN geldi, Çin’de de kıdem tazminatı var ve bazen her yıl için 1 bazen de her yıl için 2 ücret kadar ödeniyor. Yani, Çin’de kıdem tazminatı bizden daha güzel.
ÖRNEK ÜLKE UYGULAMALARI
nFRANSA: EN AZ SÜRE 1 YIL,KİŞİSEL NEDENLERLE AYLIK ÜCRETİN 1/10’U, EKONOMİK NEDENLERLE: AYLIK ÜCRETİN 2/10’U KIDEM TAZMİNATI ÖDENİR.
nİNGİLTERE: İKİ YIL ÇALIŞMA ŞARTI, İŞİN TASFİYE OLMASI, İŞERİNİN KAPANMASI, İŞÇİNİN YETERLİLİĞİ İLE İLGİLİ DURUMLARDA ÖDENİR: 41 YAŞ, HER YIL İÇİN 1.5 HAFTALIK ÜCRET,22 YAŞINDAN KÜÇÜKLER İÇİN YARIM HAFTALIK ÜCRET ÖDENİR.
nHOLLANDA: ZORUNLU KIDEM TAZMİNATI UYGULAMASI YOK. ANCAK, MAHKEME KARARI VE İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA ÖDENMEKTEDİR. KIDEM HİZMET YILINA GÖRE ÇARPAN ETKİSİ KULLANILARAK BİR KAÇ AYLIK ÜCRETE SABİTLENMİŞTİR.
nDANİMARKA: BEYAZ YAKALILAR-TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ İLE OLUŞTURULUR. 12, 15, 18 YILLIK ÇALIŞANLARA 1,2 VE 3 AYLIK ÜCRETLERİ TUTARINDA ÖDEME.
nİSPANYA: GEÇERLİ NEDEN İLE FESİH. HER HİZMET YILI İÇİN 20 GÜNLÜK ÜCRET TUTARINDA KIDEM. EN FAZLA 12 AYLIK ÖDEME.
nALMANYA: KIDEM TAZMİNATI YOK. FESHE KARŞI KORUMA KANUNU. YAŞ VE HİZMET SÜRESİ, 10’DAN FAZLA ÇALIŞANIN OLDUĞU İŞYERİ KRİTERLERİ. ÖRNEĞİN; 50 YAŞ ve 15 YILLIK HZMET, KIDEM EN FAZLA 15 AYLIK ÜCRETİ TUTARINDA KIDEM ÖDENİR.
nYUNANİSTAN: HİZMET YILI, BEYAZ veya MAVİ YAKALI OLMASINA GÖRE DEĞİŞİR. ÖRNEĞİN;BEYAZ YAKALI VE 2 AYDAN 1 YILA KADAR ÇALIŞANLARA 1 AYLIK ÜCRET ÖDENİR.
nİSVİÇRE: KIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN İŞ YASALARINDA ZORUNLU BİR UYGULAMA YOKTUR. ANCAK, 50 YAŞINDA AYNI İŞVERENİN YANINDA 20 YIL ÇALIŞANLARA EN FAZLA 2 AYLIK KIDEM ÖDENMEKTEDİR.
nİTALYA: İŞVERENLER AYLIK ÜCRETTEN YAKLAŞIK %7.4’LÜK BİR KESİNTİYİ FONA ve AYRICA %5’LİK BİR KESİNTİYİ GARANTİ FONUNA AKTARIR. SÖZLEŞMENİN FESHİNDE ENFLASYON DİKKATE ALINARAK HESAPLANAN DEĞERLEME ORANI İLE İŞÇİYE ÖDENİR. HER TÜRLÜ FESİHTE İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR.
nAVUSTURYA: TÜRKİYE’YE BENZER HİZMET YILINA (EN AZ 3 YILLIK) KARŞILIK ÜCRETLERİ TUTARINDA KIDEM TAZMİNATI ODENMEKTE İDİ. GÜVENCELİ ESNEKLİK GETİRİLMİŞ OLUP, 2003 YILINDA OLUŞTURULAN KIDEM TAZMİNATI FONUNA İŞVERENLER İŞÇİ ÜCRETİNİN YAKLAŞIK %1.53’Ü KADAR PRİM ÖDEMEKTEDİR. SERBEST ÇALIŞANLARINA DA KIDEM TAZMİNATI GETİRİLMİŞTİR.
nGÜNEY KORE: EMEKLİLİK ÖDENEĞİ. EMEKLİLİKTEN ÖNCEKİ İŞTEN ÇIKMALARDA HAK KAZANILAN BİR TAZMİNAT OLDUĞU İÇİN KIDEM TAZMİNATI OLARAK NİTELENDİRİLEBİLİR. HER HİZMET YILI İÇİN 30 GÜNLÜK ÜCRET ÖDENİR.
nHİNDİSTAN: (İŞGÜCÜ AZALTMA TAZMİNATI) TÜM BEYAZ ve MAVİ YAKALI ve KAMU SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLARA UYGULANIR. 50’DEN DAHA FAZLA İŞÇİNİN ÇALIŞTIĞI İŞYERLERİNDE 1 YILLIK HİZMET SÜRESİ OLANLARA 15 GÜNLÜK ÜCRETİ İKRAMİYE OLARAK ÖDENMEKTEDİR.
nTÜRKİYE: Mavi /beyaz yakalı sınırlaması yok. Yaşa bağlı ödemeler yok. Yılda sınırlama yok (istisna, emeklilik, yaşlılık, malullük, aylığı, toptan ödeme almak amacıyla fesih) . her hizmet yılı için son 30 günlük brüt ücret ödenmektedir.
