HABERTÜRK-SGK kocasının ölümü sonrasında boşanmış kadının aylığını kesebilir mi?

29 Eylül 2010

SGK kocasının ölümü sonrasında boşanmış kadının aylığını kesebilir mi? 

 

Aslında benim kararım belli ama konuyu bir şekilde tartışmaya açmaya karar verdim. Olayın özeti şu normal şartlarda boşanmış kadına, boşandığı erkek emekli üzerinden dul aylığı bağlanmaz ama dava devam ederken boşanma davası açmış erkek ölürse, geride kalan oğulları davaya devam etmişler ve erkek öldükten sonra kadından boşanmış ve SGK kadın boşanmış olduğu halde kadına dul aylığı vermeye devam ediyor. Sizce kesmeli mi ödemeye devam etmeli mi?

 

Ali bey, babamın tek çocuğuyum, babam 13 sene önce ikinci evliliğini yaptı, bu süre boyunca oldukça sıkıntı zamanlar yaşadık, hem ben  hem de babam ancak bu evliliği bitirecek bir girişimde bir türlü bulunamadı. Ta ki Mayıs 2009 tarihinde hastalığının teşhisi koyulana kadar.  Babamın Mayıs 2009 tarihinde Pankreas kanseri gibi ölümcül bir hastalık teşhisi almasından sonra iyice bu şahsın tavırları eziyet eder duruma geldi ve babam , bu şahsa boşanma davası açtı. Dava sürerken babam Aralık ayında vefat etti . Henüz ilk celse bile yapılmamıştı. Ben, babamın vasiyeti üzerine Türk Medeni Kanunu’nun bana vermiş olduğu yetkiye dayanarak (Medeni Kanun md. 181) davasını devam ettirdim ve mahkeme boşanma kararı verdi ve karar da kesinleşti ve babam öldükten sonra boşanmış oldu. Buraya kadar her şey tamam, zaten sıkıntı bundan sonra başlıyor. Ben elimdeki resmi kararı kullanarak, mirasçılık hakkını kaybeden  bu şahsın, SGK’dan ocak 2009 tarihinde bağlattığı babamın emekli maaşını kanun doğrultusunda kestirmek için epey çaba sarfettim ama SGK, nüfusta boşanma kaydı olmasını istiyor, nüfus ve mahkeme ise babam öldüğü için nüfusa boşanma kaydı düşmüyor. Bu sebeple de SGK babamdan boşanmış olan kadına dul aylığı ödemeye devam ediyor. Konuyla ilgili SGK Antalya İl Müdürlüğüne başvurdum ama henüz sonuç alamadım. Sizce ne yapmalıyım? Bu amacıma nasıl ulaşırım? Zümrüt Erdem

 

Beyefendi, gerçekten hukukta az rastlanılacak bir olaydan bahsediyorsunuz. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 34 üncü madde gereğince, “Ölen sigortalının 33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının;

“a) Dul eşine % 50’si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75’i,..” bağlanmaktadır.

Aylığın başlangıcı olarak da, 35 inci maddeye göre,

“Ölüm sigortasından sigortalının hak sahiplerine bağlanacak aylıklar;

a) Sigortalının ölüm tarihini, …

takip eden ay başından itibaren başlatılır. Hak sahiplerine bağlanan aylıklar 34 üncü maddede belirtilen şartların ortadan kalktığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilir.” denilmektedir.

Bu durumda, babanızın vefat tarihini takip eden aybaşından itibaren boşanma davası sonuçlanmadığı ve boşanma kararı kesinleşmediği için üvey annenize SGK dul aylığı bağlamış ve halen de ödemektedir.

***Boşanma ölümden sonra gerçekleşmiş

Siz, babanız boşanma davası açmış ve devam ederken vefat ettiği için Türk Medeni Kanunu’nun 181 inci maddesine göre davaya devam ettirmişsiniz. İlgili maddeye göre;

“Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.

Boşanma davası devam ederken, ölen davacının mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve davalının kusurunun ispatlanması halinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.” denilmiştir.

 

Bu durumda, ölümden sonra boşanma gerçekleşmiş olsa dahi, artık babanızın mirasçısı sıfatını üvey anneniz kaybetmiş ama olay mirasçı sıfatı olmayan birisinin SGK’dan hak sahibi sıfatının devam edip etmediği üzerine yoğunlaşmış durumdadır.

 

***Devam eden dava artık boşanma davası değildir

Boşanma davası açan babanızın, davasını siz devam ettirmişsiniz ama daha önce nikah ile başlayan evlilik babanızın ölümü ile son ermiştir. Sizin devam ettirdiğiniz dava artık boşanma davası değil, kusur tespiti davasıdır.

 

Yargıtay 2 inci Hukuk Dairesi’nin  Esas, 2005/17867 ve 2006/5233 karar sayılı, 11.04.2006 tarihli kararına göre;

 

* BOŞANMA DAVASI

* KUSURLULUĞUN TESPİTİ

 

“ÖZET: Boşanma davasının açılmasının ardından davacı öldüğü için dava sona ermiştir. Ölen davacının mirasçısı, davalının kusurunun tespiti yönünden davaya devam etmiştir. Devam eden dava boşanma davası değil tespit davasıdır. Davalının kusuru kanıtlanamadığından mahkeme tespit istemini reddetmiştir. Bu nedenle verilen karar kusurun tespitinin reddine münhasırdır.(4721 s. MK. m. 181/2)”

 

Olaya göre, “Boşanma davası 08.06.2004 tarihinde açılmış, davacı 11.08.2004’te ölmüştür. Bu durumda, evlilik davacının ölümüyle sona ermiştir. Davaya, ölen davacının mirasçısı (ilk eşinden olma oğlu) Şükrü, davalının kusurunun tespiti yönünden devam etmiştir. Devam edilen dava boşanma davası değil, boşanmada davalı eşin kusurlu olduğunun saptanmasına yönelik tespit davasıdır. (TMK. md. 181/2) Toplanan delillerden; davalının boşanmayı gerektirecek ağırlıkta bir kusurunun varlığı kanıtlanamamıştı. Mahkemece verilen, davanın reddine dair olan karar; yukarıda açıklanan sebeple kusurun tespiti davasının reddine münhasır olmakla davacının yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.”

Sizin olayınızın aksine örnek olayda eş kusurlu görülmemiş ama sizin olayınızda eş kusurlu görülmüş ve karar kesinlemiştir. Bu sebeple babanızın ölümü tarihinden henüz dava devam ettiğinden artık  boşanmadan söz edilemez ve üvey annenizin SGK’dan dul aylığının kesilmesi de gerekmez. Bu durum sizin için kabul edilemez olsa da dahi yasal bir uygulamadır.

Aynı Hukuk Dairesi bir başka kararında da benzer açıklamalar getirmiştir. Mesela, 2004/4988 esas ve 2004/8234 karar sayılı, 22.06.2004 tarihli kararının özetinde de,

 

“* BOŞANMA DAVASI SÜRERKEN ÖLÜM

Boşanma veya evlilik birliğinin iptali davası açan davacının davanın devamı sırasında ölümü halinde mirasçıları veya mirasçılardan biri davayı devam ettirebilecek, davada sadece eşlerin kusur durumları belirlenecek, hakim boşanmaya karar vermeyecek sadece eşlerin hangisinin tamamen veya daha fazla kusurlu olduğunu belirleyecektir.” demiştir.

Her iki örnek olayda da görüleceği üzere, zaten evlilik kocaların ölümü tarihinde sona ermiştir. Evliliğin sona ermesinin sebeplerinden birisi de tıpkı boşanma gibi eşlerden birisinin ölmesidir. Ölümden sonra da ortada evlilik olmadığından boşanmadan söz edilemez.

***Sizler ne dersiniz?

Sizlere olayın mevcut hukuki boyutunu vermeye çalıştım, bu duruma göre kadının dul aylığını SGK kesemez ama siz bu durumda olsaydınız kesilmesi gerekir diyorsanız bu konuda mevzuatta değişiklik yapılması gerekir. Değil diyorsanız mevzuat aynen devam edecektir. Sadece vicdanlarınıza sormanız yeterli.