Özellikle THY ve TRT gibi özelleşen-özerkleşen kurumlardaki Emekli Sandığı iştirakçiliğini özel sektörde de devam ettirenler Emekli Sandığı’ndan emekli olduklarında 900 lira aylığı görünce hayal kırıklığı yaşıyorlar… Emekli Sandığı’na devam etmek yerine SSK’ya devam edenler ise 2500 lira aylıkla emekli oluyorlar…

Ali bey, 1963 doğumluyum. 30.05.1983 günü devlet memuru oldum ve 1989 yılında istifa ile ayrıldım. Ardından, THY’de hostes olarak 1990 yılında başladım aralıklarla 2003 yılına kadar devam ettim. 2003 yılında bizlere (aslında isteğe bağlıymış ama) sizi Emekli Sandığı ile ilgilendirdik dediler ve 2003 yılından 2010 yılı sonuna kadar hostes olarak devam edip, emekli sandığından emekli oldum. Hayret bir şekilde bana 960 lira emekli aylığı bağladılar, SSK’lı devam eden meslektaşlarım ise SSK’dan 2500 lira emekli aylığı ile emekli oldular. Bunda bir hata mı var yoksa haksızlık mı? Sema Ölçüşenler-İstanbul

Sayın okurum, hata yok ama haksızlık var. Aslında 2003 yılında siz de SSK’dan emekli sandığına geçmemiş olsaydınız bugün emekli olduğunuzda alacağınız emekli aylığı 2500 lira olacaktı. Zira, SSK’da emekli aylıkları aylık (veya yıllık) ortalama kazanç rakamları ile aylık bağlama oranları ile hesaplanırken, emekli sandığında emekli aylıkları derece, kademe ve ek göstergeye göre hesaplanır. Sizin memuriyet emekli aylığının düşük olmasında en önemli faktör ise ek gösterge rakamınızın sabit kalmış olmasıdır. Gerçi sabit kalmamış olsaydı da alacağınız memuriyet emekli aylığı 1400 lira kadar olacaktı.

***Kanun eksiktir ek göstergeden bahsetmemiştir

Eskiden memur olup emekli sandığına bağlı olan birisinin (tıpkı sizde olduğu gibi) çalıştığı kurumun özelleştirilmesi sebebiyle kamu kurumu olmaktan çıkarılması sonrasında sizlerinde Emekli Sandığı’ndan, SSK’ya geçirilmeniz gerekiyordu. Bu yapılmış ama yine 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun aşağıdaki geçici 191 ve 192 inci maddesine göre SSK’lı iken Emekli Sandığı iştirakçisi olmuşsunuz. Maddeye göre her yıl bir kademe ve üç yılda bir dereceniz artmış ama ek göstergeniz en son memur olduğunuz tarihte kalmış. Çünkü, madde metni göstergelerin nasıl artacağını yazmış ama ek göstergelerden bahsetmemiş. Bu sebeple hiç ek gösterge verilmeden emekli edilmişsiniz.

“Geçici Madde 191 – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, 08/06/1984 tarih ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kurumlarda Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına tabi olarak çalışanlardan, sözleşmeli personel statüsüne geçenlerle, daha önce bu statüye geçmiş olanlardan, Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına yazı ile müracaat edenlerin, müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren Sandıkla ilgileri devam ettirilir. “

“Geçici Madde 192 -Geçici 191 üncü madde uyarınca iştirakçi olarak Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilenlerden her ne sebeple olursa olsun, görevlerinden ayrılarak, diğer sosyal güvenlik kurumları ile ilgili bir görevde çalışanların istekleri üzerine, müracaatlarının Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden aybaşından itibaren, emekli keseneğine esas aylıkları üzerinden Geçici 14 üncü maddedeki kesenek ve karşılık toplamı üzerinden hesap edilmek ve her yıl bir kademe, her üç yılda bir derece yükseltilmek ve tamamı kendilerinden tahsil edilmek şartıyla Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilmeleri sağlanır.

            Bu suretle ilgileri devam edenlerin Bağ – Kur ile ilgilendirilmeleri gereken işlerde çalışanların kesenek ve karşılıklarının tamamı, Sosyal Sigortalar Kurumu veya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesine tabi kurumlar ile ilgilendirilmeleri gereken görevlerde çalışanların keseneklerinin tamamı ile, Sosyal Sigortalar Kurumuna veya 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesine tabi kurumların emekli sandıklarına ödenecek işveren hissesi ile %18 karşılık arasındaki farkın tamamı kendilerinden işveren hissesi de çalıştıran işyerinden tahsil edilir.

            Kesenek ve karşılık yüzdelerinin artması halinde, bu maddedeki yüzdeler de aynı miktarda artırılır.

            Ancak bu suretle geçen süreler emeklilik ikramiyesinin hesabında dikkate alınmayacağı gibi, emekli keseneğine esas aylıkları da, tahsil durumları itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan yükselebilecekleri azami derece ve kademeyi geçemez.”

***SSK’ya devam etseydiniz 2500 lira alacaktınız

Size zorunlu demişler ama 2003 yılında SSK’lı hostes olarak çalışırken Emekli Sandığı iştirakçisi olmasaydınız, 2010 yılı sonunda SSK’dan emekli olacak ve 2500 lira emekli aylığı alacaktınız. Şimdi çözüm var mı derseniz. Aşağıda vereceğim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı gereğince, 2003 yılından sonraki Emekli Sandığı hizmetlerinizi dikkate aldırmadan SSK öncesi emekli sandığı hizmeti ile SSK hizmetlerinizle SSK’dan emeklilik için İş Mahkemesinde dava açabilirsiniz. Davayı kazanırsanız alacağınız emekli aylığı 1600 lira kadar olur.

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU

E. 2002/21-132, K. 2002/139, T. 6.3.2002

• YAŞLILIK AYLIĞI BAĞLANMASI ( Hizmet Birleştirilmesi Yolu İle Aylık Almaya Hak Kazanıldığı İddiası )

• HİZMET BİRLEŞTİRİLMESİ YOLUYLA SOSYAL SİGORTALAR AYLIĞINA HAK KAZANILDIĞININ TESPİTİ TALEBİ ( Kişilerin Tüm Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Hizmet Sürelerini Birleştirmeye Zorlanamaması )

• SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINDA GEÇEN HİZMET SÜRELERİNİN AYLIK BAĞLANMASINA YETERLİ OLMASI ( Diğer Kurumlarda Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesinin Zorunlu Olup Olmaması )

• BİRLEŞTİRİLMİŞ HİZMET SÜRELERİ ( Süreler Toplamı Üzerinden İlgililere Son Yedi Yıllık Fiili Hizmet Süresi İçinde Fiili Hizmet Süresi Fazla Olan Kurumca Aylık Bağlanması )

ÖZET : Uyuşmazlık, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmetlerin birleştirilmesi hakkındaki kanunun uygulanmasında, bazı sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmet süreleri toplamının aylık bağlanmasına yeterli olması halinde diğer kurumlarda geçen hizmetlerin de birleştirilmesinin zorunlu olup olmadığı noktasındadır. Anılan yasaya göre, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden ilgililere son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca aylık bağlanır. Yasanın amacı lafzı ile çelişiyorsa amacına önem verilmelidir. Söz konusu yasanın amacı hiçbir kurumdaki hizmeti aylık bağlanmasına yeterli olmayan sigortalıya aylık bağlanmasını sağlamaktır. Yasanın lafzına sıkı sıkıya bağlı kalınarak hizmet birleştirilmesinden yararlanmak istemeyen sigortalıyı tüm sosyal güvenlik kurumlarına tabi hizmet sürelerini birleştirmeye zorlamak sosyal güvenlik sistemi ve yasanın amacı ile bağdaşmaz.