HABERTÜRK-Ücretinizden indirim yapılmışsa iki haklı seçeneğiniz var–Emeklilik zamanı ve emekli aylığı–Teşekkürler HAK-İŞ

19 Haziran 2009

Ücretinizden indirim yapılmışsa iki haklı seçeneğiniz var

 

 

İşveren ücretinizi tek taraflı olarak indirmişse veya yasaya aykırı bir biçimde ödemeye başlamışsa veya zamanında ödemiyorsa işinizi haklı sebeple derhal bırakma tercihiniz var olduğu gibi isterseniz işsiz kalmamak adına ses çıkarmayıp ilerde eksik ödenen kısımlar için eda davası da açabilirsiniz…Veyahutta ben hiç ses çıkarmam ne verirlerse alırım, ne denirse yaparım gibi üçüncü bir tercihi de kullanabilirsiniz.

 

 

Sayın hocam, ben Esenyurt Kızılay özel hastanesinde doktor olarak çalışıyorum. Hastane ile aramızda yaptığımız bir sözleşme var. Ancak yönetim keyfi olarak son iki aydır maaşlarımızda tek taraflı indirim yaptı ve bankaya eksik yatırıyor. Şu an için iş kaygısı ile resmi bir girişimde bulunmuyorum. Size sorum hocam,

1-Bu durum tek taraflı sözleşme fesih sebebi sayılır mı?

2-Sayılır ise bunun bir süresi var mı?

3-Bu keyfi ödenmeyen ücretlerin kanuni olarak almak için nasıl bir prosedür uygulamalıyım? İsmi mahfuz

 

Sayın okurum, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince yaptığınız iş akdi ya belirli sürelidir veya belirsiz süreli. Mesela 2 yıllık yapılmışsa ve iki yıl süresince de ayda ödenecek rakam da bellidir, sözleşme de yazılıdır. Belirsiz süreli ise yine aylık ücret ödemesi bellidir. Hangi tür sözleşme  olursa olsun işveren kural olarak ücretten indirim yapamaz. Yapabilmesi için karşılıklı olarak yazılı yeni bir sözleşme veya eskisini tadil sözleşmesi yapılması gerekir. Buna rağmen işveren tek taraflı olarak iş akdinizi feshetmişse iki seçeneğiniz var.

 

***İsterseniz işinizi derhal bırakabilirsiniz

Birincisi 4857 sayılı İş Kanunu gereğince, ücretten indirim yapılamaz, diğer bir ifadeyle ister yazılı olsun ister sözlü anlaşma ücretinden daha az ücret ödenemez. Anlaşma ücretinden az ücret ödenir veya ücretten indirim yapılırsa, (veya takip eden ayın 20’sine kadar ücret ödenmezse) 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinin (II)inci bendinin (e) fıkrasına göre, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, ..süresi belirli olsun veya olmasın işçi, … iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir” hükmü gereğince iş aktinizi kıdem tazminatınızı isteyerek derhal feshedebilirsiniz, yani işinizi hemen bırakabilirsiniz.

“Bırakabilirsiniz” ama bu hakkınızı kullanmanın da sizi bağlayan bir süresi var; şayet, (4857 sayılı kanunun 26. maddesine göre) ücretinizin düşürüldüğünü öğrendiğiniz andan itibaren altı iş günü içinde bırakmazsanız, hakkınız olan iş bırakmayı kullanmaktan vazgeçtiğiniz yani ücretten indirim yapılmasını kabul ettiğiniz anlaşılır. Sonuç olarak, işinizi bırakacaksanız ücretinizin indirildiğini öğrendiğiniz andan itibaren 6 gün içinde kararınızı vermeniz gerekiyor. Size eksik ödenen ücretin, ücret indiriminden kaynaklandığını ne zaman öğrendiğinizi de siz bilebilirsiniz, yani size yazılı bir bildirim yapılmamışsa her ay eksik ödenen kısımları işveren ilerde nasılsa öder diye de düşünmüş olabilirsiniz.

Bu arada işinizi haklı sebeple bırakacaksanız noter aracılığıyla işinizi neden bıraktığınızı, hakkınız olan tazminatlarınızı talep ettiğinizi bildiren bir ihtarname göndermeniz menfaatinizedir.

 

***İsterseniz işsiz kalmamak adına işinize devam da edebilirsiniz

 

Eğer, işinizi bırakmayı düşünmüyorsanız bu indirilmiş ücretle işinize devam da edebilirsiniz; ama ileride işten kıdem tazminatı hesaplanırken son brüt ücret dikkate alınacağından daha düşük tazminat hesaplanacağını da unutmayın. Bu arada düşük ücretlerle SGK’ya sigorta primi ödenmişse de ilerde alacağınız emekli aylığının da düşük olacağını da unutmayın. Bu seçeneği tercih ederseniz size eksik ödenen ücretlerin işverenin yanına kâr kalacağını da sakın zannetmeyin.  Yine 4857 sayılı İş Kanunu’nun 22 inci maddesine göre;

“Madde 22 – İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.

 

Taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz.”

hükmü gereğince, işverenin önce size ücret indirimi teklifi yapması sizinde bu teklife 6 işgünü içinde kabul veya red şeklinde yanıt vermeniz gerekirdi. Şayet ücret indirimini kabul ederseniz yeni ücret üzerinden devam edersiniz. Şayet reddederseniz işveren bu şartlarda sizi çalıştıramayacağını yani ücret indirimi yapmaksızın sizi çalıştırmaya devam edemeyeceğini iddia ederek işinize son verebilir ama ispat mükellefiyeti işverene ait olmak üzere siz de İŞE İADE davası açabilirdiniz. Öte yandan işveren bu tür bir girişimde bulunmadan direk ücretinizi indirdiği için düşük ücretle çalışmaya devam edersiniz ve ilerde eksik ödenen ücretlerinizle ilgili olarak dava açabilirsiniz.

 

Emeklilik zamanı ve emekli aylığı

Soru:

26.10.1964 doğumluyum. 01.07.1980 günü SSK’lı olarak ilk işe girişim (elimde SSK tarafından verilmiş kartımın üzerinde 01.07.1980 tarihli başlangıç gözüküyor) var. Sonra 22.03.1985 ile 04.08.1999 günü aralarında Bağ-Kur’lu oldum. Tekraren SSK’da Nisan/2005 tarihinden itibaren çalışmaya başladım. Ocak/2009 dan itibaren 2.500,00 TL. net ücretle çalışıyorum. İnternet üzerinden yaptığım sorgulamada 26.10.2009 günü emekli olabileceğim gözüküyor. Sizlerin de görüşleriniz doğrultusunda kesin olarak emekli olabileceğim tarih ve devam eden sürecin sonucunda emeklilik maaşım ne olur.

Mevcut duruma göre öneriniz olursa sevinirim. Namık İris

 

Cevap:

 20 yıl (7200 gün) Bağ-Kur’unuz gözüküyor ve SSK’da da 1802 (5 yıl) gününüz var bunun 1281 günü de Bağ-Kur’dan sonra olduğundan SSK’dan emekli olacaksınız. Ancak, SSK’da ilk 11.01.1982 günü prim ödenmiş (çalışılmış) görünüyor. Şayet, 1980 yılındaki sigortanız meslek lisesi (staj) sigortası ise bu emeklilik başlangıç sayılmaz ve 11.01.1982 başlangıcıyla 46 yaşında yani 26.10.2010 günü emekli olursunuz. 1980 yılındaki sigortanız normal (çalışma) sigortası ise 45 yaşında 26.10.2009 günü SSK’ya emeklilik dilekçesi veriniz. SSK işe girişiniz var ama gün yok diye reddederse gidip iş mahkemesinde dava açınız.

Teşekkürler HAK-İŞ

Sosyal Güvenlik Uzmanı H. Şadi EKDEMİR’in hazırladığı ve HAK-İŞ tarafından bastırılan “Avrupa Birliği-Türkiye-Uluslar arası Sosyal Güvenlik Uyum ve Eşgüdüm Normları” isimli kitap için hem hazırlayana hem de bastırana gerçekten çok teşekkür ederim. Büyük bir eksikliği kapattılar bu arada bu tür yayınlara büyük destek veren Salim USLU’da alkışı hak ediyor. Tebrikler Hak-İş teşekkürler Salim Uslu…