HABERTÜRK–Yeni Toplu İş İlişkileri düzenimiz 5–Grev yasakları azaltılıyor

11 Kasım 2011

Yeni Toplu İş İlişkileri düzenimiz 5

Grev yasakları azaltılıyor

Yetki için düşürülen barajlar ve grevin yasak olduğu işler dışında TİS süreçleri pek değişmemekle birlikte, amaçlara uygun olarak sendikalı işçi sayımızın yüzde 6’dan yüzde 50’ye çıkarılması sonrasında bilgi sahibi olmak adına TİS süreçlerini öğrenmek de önemli…

***TİS’in süreçleri

–İşvereni TİS’e davet

Gerek ülke gerekse de işyeri-işletme barajını aşıp TİS yetkisi alan işçi sendikası, belgeyi alma tarihinden itibaren onbeş gün içinde işvereni toplu görüşmeye çağırır. Bu süre içinde çağrı yapılmazsa, yetki belgesinin hükmü kalmaz.

–Toplu görüşmenin başlaması ve süresi

Çağrının işverene tebliği tarihinden itibaren altı işgünü içinde taraflar toplu görüşmenin yer, gün ve saatini aralarında anlaşarak belirlerler. Anlaşmaya varılamazsa, taraflardan birinin başvurusu üzerine, yapılacak ilk toplantının yeri, günü ve saati resmi makamca (Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünce) derhal belirlenir ve taraflara bildirilir. İşçi sendikası, çağrı tarihinden itibaren otuz gün içinde yapılacak olan ilk toplantıya gelmez veya aynı süre içinde toplu görüşmeye başlamazsa yetkisi düşer. Toplu görüşmenin süresi, ilk görüşme tarihinden itibaren altmış gündür.

 

-Toplu iş sözleşmesinin imzalanması ve tevdi edilmesi

Toplu görüşmenin sonunda bir anlaşmaya varılırsa beş nüsha olarak düzenlenecek olan toplu iş sözleşmesi taraf temsilcilerince imzalanır.

-Greve-Lokavta kadar uzanan uyuşmazlık süreci

Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği halde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başlandıktan sonra toplantıya devam etmezse ya da taraflar toplu görüşme süresinin içerisinde (60 gün) anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse taraflardan biri uyuşmazlığı altı işgünü içinde görevli makam olan İl Müdürlüğüne yazı ile bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer.

-Arabuluculuk süreci

Uyuşmazlık yazısını alan İl Müdürlüğü altı işgünü içinde taraflardan en az birinin katılımı ile veya her iki tarafın da katılımı olmazsa re’sen resmi listeden bir arabulucu görevlendirir. Arabulucu tarafların anlaşmaya varması için her türlü çabayı harcar ve ilgililere önerilerde bulunur. Arabulucunun görevi kendisine yapılacak bildirimden itibaren onbeş gün sürer. Bu süre tarafların anlaşması ile en çok altı işgünü uzatılabilir ve görevli makama bildirilir. Arabulucu başarılı olursa TİS imzalanmış olur.

Arabuluculuk süresinin sonunda anlaşma sağlanamamışsa, arabulucu üç işgünü içinde uyuşmazlığı belirleyen bir tutanak düzenler ve uyuşmazlığın sona erdirilmesi için gerekli gördüğü önerileri de ekleyerek İl Müdürlüğüne tevdi eder. İl Müdürlüğü tutanağı en geç üç işgünü içinde taraflara tebliğ eder.

 

–Grev ve lokavt kararı

İşçi sendikası uyuşmazlık tutanağının tebliği tarihinden itibaren altmış gün içinde grev kararı alabilir ve bu süre içerisinde altı işgünü önceden karşı tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya konulabilir. Bu süre içerisinde, grev kararının alınmaması veya uygulanacağı tarihin karşı tarafa bildirilmemesi halinde toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi düşer.

Uyuşmazlığın tarafı olan işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren, grev kararının kendisine tebliğinden itibaren altmış gün içinde lokavt kararı alabilir ve bu süre içerisinde altı işgünü önceden karşı tarafa bildirilecek tarihte uygulamaya koyabilir.

Bildirilen günde başlamayan grev hakkı veya lokavt düşer. Süresi içinde grev kararı uygulamaya konulmamışsa ve alınmış bir lokavt kararı da yoksa veya lokavt da süresi içinde uygulanmaya konulmamışsa yetki belgesinin hükmü kalmaz.

–Grev oylaması

Grev kararının işyerinde ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az dörtte birinin ilan tarihinden itibaren altı işgünü içinde işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne yazılı başvurusu halinde talebin yapılmasından başlayarak altı işgünü içinde grev oylaması yapılabilir. Grev oylamasında hayır çıkarsa, işyerinde grev yapılamaz, TİS yetkisi Yüksek Hakem Kuruluna geçer. YHK’nın kararı TİS hükmünde olur. Evet kararı çıkarsa greve gidilir.

 

–Yüksek Hakem Kurulu kamu ağırlıklı

Yüksek Hakem Kurulu, Yargıtayın toplu iş uyuşmazlıklarına bakan dairesi başkanının başkanlığında,

a) Bakanlar Kurulunca seçilecek bir üye

b) YÖK’çe seçilecek bir üye

c) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü,

ç) En çok üyesi işçi sendikaları konfederasyonundan 2 üye, (Önceki yasadan farklı olarak, “…Ancak uyuşmazlık konusunun tarafı olan sendikanın bağlı bulunduğu konfederasyonun farklı olması halinde, bağlı bulunduğu konfederasyonun seçeceği bir üye, ikinci üyenin yerine Kurul üyesi olarak toplantıya katılır.” hükmü yerinde olmuştur.

d) İşveren sendikalarından iki üye, den oluşur.

Görüldüğü üzere 3 üye kamudan, 2 üye işçilerden ve 2 üye de işverenlerden müteşekkildir.

 

***Grev ve lokavt yasakları azaltılmış

Eski yasaya göre yasaklar; Can ve mal kurtarma işlerinde, Cenaze ve defin işlerinde, su, elektrik, havagazı, termik santrallerini besleyen linyit üretimi, tabii gaz ve petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı, üretimi nafta veya tabii gazdan başlayan petrokimya işlerinde, banka ve noterlik hizmetlerinde, kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye, sehiriçi deniz, kara ve demiryolu ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetlerinde grev yasak olduğu gibi ayrıca, ilaç imal eden işyerleri hariç olmak üzere, aşı ve serum imal eden müesseselerle, hastane, klinik, sanatoryum prevantoryum, dispanser ve eczane gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde, eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevlerinde,  mezarlıklarda, milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde grev yasak iken yeni yasa grev yasaklı işyerlerini epey azaltmış durumda.

 

Yeni yasaya göre; Can ve mal kurtarma işlerinde; cenaze ve defin işlerinde; elektrik, doğalgaz, petrol üretimi, tasfiyesi, dağıtımı ile nafta veya tabii gazdan başlayan petrokimya işlerinde; bankacılık hizmetlerinde; kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye ile şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinde ve hastanelerde grev ve lokavt yapılamayacak.

 

Eleştiri: Gerçek bir toplu pazarlık için grev ve lokavtın her türlü yasaktan arındırılması şarttır.