Yurtdışı borçlanması ile emeklilik

Yaz geldi, gurbetçilerimiz sınır kapılarımızda çile çekmeyi de göze alıp yurtlarına dönmeye başladılar. Yurda gelenlerin çoğunluğu da yurtdışı borçlanması ile emekli olma işlerini de yapıyorlar. Biz de onlara yurtdışı borçlanması rehberi verelim dedik.

***Türk vatandaşı olanlar borçlanabilir

3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun gereğince, 18 yaşından sonraki süreler TC vatandaşı olarak geçmiş olması ve borçlanma tarihinde TC vatandaşı olunması şartlarıyla borçlanılabilir. Maddeye göre; “Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.”

***Mavi kartlılar dava ile borçlanabilir

TC vatandaşlığından izin ile çıkanlara mavi veya pembe kart verilmektedir. SGK, mavi veya pembe kartlılara başvuru tarihinde TC vatandaşı değil diye yurtdışı borçlandırması yaptırmamaktadır ama dava ederlerse İş Mahkemeleri’nde dava ile TC vatandaşı olarak geçen sürelerini borçlanabilirler.

***En son kuruma/duruma borçlanılır

Yurtdışı borçlanma yapılacak kurum/durum en son bağlı olunan kurum veya durumdur. Türkiye’de sosyal güvenliğe tabi çalışması olmayanlar için ise borçlanılacak kurum/durum Bağ-Kur yani 4/B sigortalılığıdır.

***Borçlanma parasını siz belirliyorsunuz

3201 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesine göre yurtdışı borçlanması için ödenecek tutarı siz kendiniz belirliyorsunuz. En düşük günlük borçlanma bedeli günlük asgari ücretin yüzde 32’sidir. 1 Temmuz 2011 gününe kadar bu rakam, 8,50 lira olup en yüksek günlük borçlanma bedeli de bu rakamın 6,5 katı olan 55 liradır. 1 Temmuz 2011 gününden sonra yapılacak müracaatlar da ise günlük en düşük borçlanma rakamı, 8,93 lira olup en yüksek günlük rakam da 58 liraya yükselecektir.

Ancak unutmayın, en düşükten borçlanma ile en yüksekten borçlanmaya göre bağlanacak emekli aylığı arasında asla 6i5 kat maaş farkı olmaz.

***Borçlanma tarihlerini de siz belirleyebilirsiniz

Türkiye’de geçmiş yıllarda sosyal güvenliğiniz varsa borçlanma formunda isterseniz borçlanacağız tarihleri de siz belirleyebilirsiniz ve 1999 öncesini en düşük rakamdan borçlanmak size ne yüksek emekli aylığını verecektir. Tarih belirtmezseniz bu kere ödeme tarihinden geriye doğru olan sürelere sayılacağından alacağınız emekli aylığı çok düşük olacaktır.

****Ödeme üç ay içinde

Tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenmelidir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır.

***Parayı geri alma duruma bağlı

Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak sahiplerine talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak iade edilir.

***SGK ödeme süresi kadar işe girişi geriye götürür

SGK, yurtdışı borçlanması yapanların, borçlanma yaptıkları süreler Türkiye’deki işe girişlerinden önce ise bu işe giriş borçlandıkları süre kadar geriye gider. Prim ödeme gün sayıları da ödenen gün kadar artar.

Türkiye’de hiç hizmeti olmayanlar için ise, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülen tarih işe giriş tarihi kabul edilir.

Bu arada, Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış (Almanya gibi) ülkelerdeki işe giriş tarihini SGK, yurtdışı borçlanması yapanlar için başlangıç saymaz ama İş Mahkemeleri başlangıç saymaktadır.

***Emeklilik kesin dönüşe bağlı

Yurtdışı borçlanmasını isteyen istediği zaman yapabilir. Ancak, yurtdışı borçlanması ile emeklilik için yurda kesin dönüş şartı vardır. Kesin dönüş demek evini barkını Türkiye’ye taşı demek değildir. Yurtdışında çalışmamak, işsizlik parası almamak ve ikamete dayalı sosyal yardım almamak üç şartının tamamını taşıyanlar kesin dönüş yapmış kabul edilirler. Yurtdışında ikamet edebilirler yukarıdaki üç şeyi yapmamaları gerekir.

***Yurtdışında yaşayanlar yurda girince yoklama belgesi vermemeliler

Yurtdışında yaşayıp Türkiye’den yurtdışı borçlanması ile emekli olanlar yurtdışında altı aydan fazla kalıp yurda döndüklerinden itibaren 3 ay için SGK’ya, yurtdışında çalışmadım, işsizlik parası almadım, sosyal yardım almadım beyanlarını içeren yoklama belgesi vermezlerse emekli aylıklarını SGK keser.

SGK’NIN SOSYAL GÜVENLİK UZMANLARI HUKUKU BİLMEZLER Mİ?

Yeni Ali Tezel’ler yetiştirmek amacıyla, bildiklerimi paylaşmak, tecrübelerimi aktarmak için “Sosyal Güvenlik Uzmanı” yetiştirmeye çabalıyorum ya, bilgi paylaşıldıkça büyür diyorum ya SGK’nın Sosyal Güvenlik Uzmanları alınmış. Ankara Asliye Hukuk Mahkemelerinde beni dava etmişler. Bu konu beni iki yönden üzdü, birincisi halka sosyal güvenlik konularında daha çok kişinin bilgi verilmesinin nesi kötü. İkincisi de ben SGK’nın sosyal güvenlik uzmanlarının hukuktan anlayacağını düşünüyordum yanılmışım. Hukuken unuttukları nokta ise şu, kendileri SGK sosyal güvenlik uzmanı, olup bizim yetiştirdiklerimiz ise Ali Tezel’in sosyal güvenlik uzmanlarıdır.  Öte yandan, SGK sosyal güvenlik uzmanlığı mesleği memuriyetle alakalıdır. Ali Tezel’in sosyal güvenlik uzmanları ise devletin memuru değil halkın hizmetkarıdır. Davanızın talep kısmı ise beni çok güldürdü. Bakın ne istemişler;

VERGİDE DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Dostum S.M. Mali Müşavir, MBA Dursun Ali YAZ, “Vergiden doğru bilinen yanlışlar” isimli kitabı kaleme alıp tecrübelerini de aktarmış kitabı da Maliye Hesap Uzmanları Derneği bastırmış. İlk baskısı çok çabuk tükenen kitabın ikinci baskısı da yoldaymış. Bakın kitabı niçin yazmış. “Niçin yazıldı ? Doğru ve güzel sorular üretemez isek, toplumsal bilgi ve bilinç düzeyi artırılamayacağı gibi verginin kalkınma, bağımsızlık ve sosyal barış bağlamında önem ve katkıları sağlıklı şekilde anlaşılamaz. İşte bu kitap, sözü edilen eksikliği gidermek adına gösterilen bir çabanın ürünüdür. “