KISA ÇALIŞMA VE KRİZ HALLERİ ( Nedir ve Kimler faydalanabilir ?)

18 Mart 2015

Kısa çalışma üç ayı geçmemek üzere; iş yerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmasıdır.

Kısa çalışmadan yararlanma koşullarının sağlanması halinde yapılan ödemeye kısa çalışma ödeneği denir.Kısa çalışma ödeneği genel ekonomik kriz, bölgesel kriz, sektörel kriz ve zorlayıcı sebeplerin varlığı tespit edilirse ödenir.Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için verilir.

İş mevzuatına göre genel ekonomik kriz, bölgesel kriz ve sektörel kriz nedir?

Genel ekonomik kriz : Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisini ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumları,

Bölgesel kriz : Ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenip sarsıldığı durumları,

Sektörel kriz : Ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda sarsıldığı durumları ifade eder.

 

İş mevzuatına göre zorlayıcı sebepler nelerdir?

Zorlayıcı sebepler, işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik vb nedenlerdir.

 

Yukarıda açıklanan sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünün ilgili birimine başvurmalı ve eğer İşyerinde toplu iş sözleşmesi varsa sendikaya da  yazılı bildirimde bulunmalıdır.

İşveren yapmış olduğu bildirimde yaşanan kriz sebeplerinin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu, işyeri ünvanını,adresini,varsa sendikayı ve işyeri sicil numarasını; ve varsa iddiasını kanıtlayıcı belgeleri beyan etmelidir.Bunların yanı sıra kısa çalışma yaptırılacak işçilere ait bilgileri de kuruma bildirmelidir.

İşveren tarafından yapılan başvurunun tespiti kurum yetkililerince yapılır.İnceleme sonucu kurum tarafından işverene bildirilir.İşveren durumu, işyerinde işçilere ve varsa sendikaya da bildirmekle yükümlüdür.

İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;

• İşverenin kısa çalışma talebinin kurumca uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun 50.maddesine göre çalışma süreleri ve işsiz sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekmektedir.

 

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir.

 

	Son 12 aylık Prime Esas Kazançların Aylık ortalaması	Hesaplanan Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı	Damga Vergisi	Ödenecek Kısa Çalışma Ödeneği Miktar
Son 12 Ay Asgari Ücretle Çalışan	1.201,50	720,9	9,12	711,78

 

İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası primleri ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz.

 

Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.

 

İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

 

* Kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

* Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir edilemez.