ON GÜNDEN AZ ÇALIŞAN ŞOFÖRLER VE SANATÇILAR İÇİNDE TORBA YASA DA DÜZENLEME VAR
23 Şubat 2011
ON GÜNDEN AZ ÇALIŞAN ŞOFÖRLER VE SANATÇILAR İÇİNDE TORBA YASA DA DÜZENLEME VAR
Torba yasa da ‘‘Bazı Kısmi Süreli Çalışanların Sigortalılıkları’’ adı altında 5510 sayılı SS ve GSSK EK:6.Maddesi eklenmesi yönünde yasal düzenlemeye gidilmiştir.
Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması halinde 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Bu yasanın torba yasaya ilave edilmesine taksiciler yönünden bir miting neden olmuştur.11.Ekim.2009 günü İstanbul’da çalışan taksiciler Çağlayan’da düzenlenen ‘‘Korsan Taksiye Hayır’’ mitinginde bir araya geldi.İki bin kişinin katıldığı mitinge bazı taksicilerde aileleri ile katılmışlardı.
Burada mitinge katılan katılımcıların elindeki pankartlarda “Sosyal Güvence” istiyoruz yazılıydı.
Bu isteği 16.10.2009 tarihinde ALİ TEZEL HaberTürk Gazetesindeki köşesinde değerlendirmişti. Bu köşeden SGK bir mesaj verildi.
İstanbul SGK İL Müdürlüğü Taksi,Minibüs,Özel Halk Otobüslerin de kayıtsız çalışan şoförlerin Sosyal Güvenceye kavuşması için İl bazında çalışma başlatarak vatandaş odaklı çalışmalarına bir halka daha eklemiştir.
Bu detaylı çalışma Metropol olan İlimizde bir yıl kadar zaman aldı.Taraflar arasında bazı yakınmalar olsa da artık bu uygulamanın Türkiye geneline yaygınlaştırılması ve Sosyal Güvenlik Bilinci geliştirilmesi adına yasal bir düzenlemeye de ihtiyaç duyuldu.
Güzel Sanatlar ile uğraşan Sanatçılarda kayıtsız çalışmadan dolayı Sosyal Güvence adına sıkıntı yaşıyorlardı.Bu isteklerini başta Kültür ve Turizm Bakanlığına iletmişlerdi.Bakanlık da bu konu da duyarsız kalmayarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile işbirliğine giderek yasal düzenleme adına adım atılmıştır.
Düzenlemeyi Ana Hatları ile Değerlendireceğiz:
Kimler Sigorta Kapsamındadır?
-İşyeri Kavramı olarak baktığımızda Ticari Taksi,Dolmuş,Minibüs,Özel Halk Otobüsleri
-Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan
Yukarıda sayılan işyerlerinde çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişilerin sigortalılıkları kendileri tarafından 30 gün üzerinde prim ödeyerek tamamlanır.
Sigortalılık Kavramı Ne Zaman Başlar?
-Kendilerince ,
-Kendilerini çalıştıranlar tarafından ya da çalışanların üye oldukları meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlarca,bildirimin SGK yapıldığı tarihten itibaren sigorta hak ve yükümlülükleri başlar.
Sigortalılık Kavramı Ne Zaman Sona Erer?
-Ticari Taksi,Dolmuş,Minibüsler ve Özel Halk Otobüslerinde çalışmaktan vazgeçenler,
-Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılanların sözleşmede belirlenen sürelerin sona ermesi ile birlikte sigortalılık kavramı da ortadan kalkacaktır.
Hangi Sigorta Kollarına Tabi Olacaklar?
-Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları,
-Genel sağlık sigortası,
olmak suretiyle kısacana Uzun Vadeli Sigorta Kolları ve Genel Sağlık sigortalısı olacaklardır.
İstemeleri halinde İşsizlik Sigortası Hükümlerine tabi olacaklardır.
Sigortalının Ödeyeceği Prim Tutarı Nasıl Belirlenecektir?
-82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak üzere kendileri tarafından belirlenecek günlük kazancın otuz katının % 32,5’i oranında prim öderler. Bu prim oranının % 20’si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, % 12,5’i genel sağlık sigortası primidir.
-İşsizlik sigortasına tabi olmayı isteyenlerin, sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik sigortası primini ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödememeleri halinde, o aya ait işsizlik sigortası primini ödeme hakları düşer.
Ödenen Primler Hangi Tür Sigortalılık Olarak Değerlendirilecektir?
-Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilir.Kısacana 4-1(a) sigortalı olacaklardır.
– Ticari taksi ile dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma araçlarını işleten kişilerin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendine tabi olmalarını gerektirecek nitelikte vergi mükellefi olmaları halinde, bu kişiler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olurlar.Kısacana bu araçları ‘’Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar’’bizzat kullanırsa 4-1(b) sigortalısı olurlar.
Bakmakla Yükümlü Olanların Genel Sağlık Sigortalılık Esasları ve Şartları Nedir?
Sigortalılar ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, genel sağlık sigortası hükümlerinden yararlanabilmesi için 67 nci maddede sayılan diğer şartların yanı sıra sağlık hizmeti sunucusuna başvurdukları tarihte 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şarttır.
Kimler Bu Sigorta Kapsamından Yararlanamaz?
-Tam süreli çalışan ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarına tabi olanlar,
-506 sayılı Kanunun Geçici 20.Maddesine tabi Banka ve Borsa Sandıklarına tabi olanlar,
-SSK,Bağ-Kur,Emekli Sandığı,Banka ve Borsa Sandıklarından Gelir yada Aylık alanlar
Bu statüde sigortalı olamazlar.
Sigortalılık Belgelerinin Periyodik Kontrolü Esası Nedir?
SGK, bu madde kapsamındaki sigortalıların 5510 sayılı Kanunun diğer hükümlerine göre uzun vadeli sigorta kollarına tabi olma durumlarını dikkate alarak prim ödeme gün sayılarını ve prim ödeme sürelerini belirlemeye, bu sigortalıları çalıştıranlara ve çalıştıranların bağlı olduğu meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlara SGK’ca belirlenecek süre içinde bu sigortalıların işe başlama ve işten ayrılışlarını bildirmeleri, bu madde veya bu 5510 sayılı Kanunun uzun vadeli sigorta kollarını ihtiva eden sigortalılık statüleri kapsamında sigortalılık kontrolünden sonra çalıştırılmaları, çalıştırıldıkları süre içerisinde sigortalılıklarının devam edip etmediği ve SGK’ca verilecek sigortalılık belgelerinin periyodik kontrolünü sağlama hususunda zorunluluk getirmeye yetkilidir.
Kontrol Yükümlülüğü Yerine Getirilmez ise İPC Uygulaması Var mıdır?
Sigortalıları çalıştıranlar ile çalışanların üye olduğu meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlara bu madde uyarınca getirilecek bildirim ve kontrol yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde 102 nci madde uyarınca idari para cezası uygulanır.
Torba Yasada 5510 sayılı SS ve GSSK’na Geçici Madde:29 ile Prim Ödeme de Geçiş Süresi Öngörülmüştür:
Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren ek 6 inci madde kapsamındaki sigortalılardan, bu maddenin yürürlüğe girdiği yıl için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının on sekiz katı üzerinden başlanılarak, takip eden her yıl için bir puan artırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere prim alınır.
Sonuç:
10 gün dahil ve daha az sürelerde çalışan Şoförler ve Esnafı,Bir veya birden fazla işveren tarafından Kısmi Süreli Hizmet Sözleşmesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirtilen işyerlerinde çalışan güzel sanatlara tabi sanatçılar için kanunun yürürlük tarihinden itibaren 18 gün üzerinden her yıl birer gün artarak 30 güne tamamlanacak bir sigortalılık süresi belirlenmiştir.
Bu sigortalılık türünden faydalanacaklar açısından sadece Uzun vadeli ve Genel sağlık sigortası yönünden değerlendirilecekler.İşsizlik sigortasından yararlanmak istemeleri halinde ,işsizlik sigortasına ait işçi ve işveren paylarını ödemek şartı ile yararlanacaklardır.Kanunun koyucu bu kapsama dahil olan sigortalıların kendi yapacakları ödemelerde Kısa Vadeli Sigorta Kolları Primi almayacaktır.
Örneğin:5 gün süre ile çalışan taksi şoförü 2011 yılı için 18 gün Kıst Sigorta Primi Ödeyecektir.Toplamda 23 gün ödemeye karşılık 30 gün olarak sayılacaktır.Bu durumda 8 yıl süresince her yıl 1 gün artarak kıst prim ödeyeceklerdir.10 gün süre ile çalışanlar da ise 3 yıl süresince her yıl 1 gün artarak kıst prim ödeyeceklerdir.
