REFERANS-Ali TEZEL-Sigorta (SSK) primine esas kazançlar
21 Ekim 2005
Sigorta (SSK) primine esas kazançlar
Sigortalılara yapılan ödemelerden hangilerinin prime esas kazanç tutarının belirlenmesinde esas alınması gerektiği hususunda Sosyal Sigortalar Kurumu’nca geçmişte yayınlanan genelgelerin ve bu genelgelerde ki açıklamaların bir kısmı, yapılan yasal değişiklikler nedeni ile yürürlük imkanı yitirmiş, bu hususta yayınlanan tebliğler ile gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Sigortalılara yapılan ödemelerden hangilerinin prime esas kazanç tutarına dahil edilmesi, hangilerin bu tutar dışında tutulması gerektiği 506 Sayılı Yasa’nın prime esas ücretler başlıklı 77. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddenin 2 . ve 3. fıkraları 29.07.2003 tarih 4958 sayılı yasa ile değiştirilmiş ve yapılan değişiklik 01.01.2004 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiş olup yasanın bu maddesinin son halinin bir kısmı aşağıda belirtildiği şekildedir ;
Prime esas ücretler:
“Madde 77- Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesabında:
Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesabında:
a) Sigortalıların o ay için hak ettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince (a) ve (b) fıkralarında yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
Brüt toplamı esas alınır.
Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur…”
Buna göre; prime tabi olmayan kazançlarla ilgili olarak 506 Sayılı Yasa’nın 77. maddesinin 2.fıkrasında 01.01.2004 tarihi itibari ile yapılan değişiklikle uygulamada epey değişiklikler olmuştur.
Daha önce “yolluklar, çocuk ve aile zamları, ölüm, doğum ve evlenme yardımları ile aynî yardımlar sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak ücretlerin aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz” denilmekte idi ve buna uygun olarak da SSK Tebliğ (7 seri nolu) ve genelgeler çıkarmıştı.
Prime tabi olmayıp her yıl belirlenenler
Ancak, 4958 sayılı yasa ile yapılan değişiklik ile daha önce genelge ile prime tabi olmadığı belirtilen kıdem, ihbar ve kasa tazminatları ile nakit olarak ödenen yemek yardımlarının, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde dikkate alınmayacağı yasa ile düzenlenmiş duruma getirilmiş ama daha önce herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın prim alınmayan, nakit olarak ödenen yemek yardımları ile çocuk ve aile zamlarına sınırlama getirilmesi olmuş ve bu yardımlarının ne kadarının sigorta prime tabi olmayacağının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yıllar itibari ile belirleneceği hükmü getirilmiştir.
Bakanlık da 29.01.2004 tarih 25361 sayılı Resmi Gazete’de; Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tutulacak Kazançların Aylık Tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Olan Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarlarının Tespitine İlişkin Tebliği yayınlatmıştır.
Tebliğ ile; yemek paralarından, günlük asgari ücretin yüzde 6’sının yemek verilecek olan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarının aylık sigorta primine esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaması,
Çocuk zamlarının da iki çocuğu geçmemek kaydıyla çocuk başına her yıl asgari ücretin yüzde 2’si oranındaki tutarının aylık sigorta primine esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaması,
Aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, aylık asgari ücretin yüzde 10’u oranındaki tutarının aylık sigorta primine esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaması, hüküm altına alınmıştır.
Burada açıklanması gereken önemli bir husus, nakden ödenen ayakkabı bedelleri ile elbise dikiş bedellerinin, 506 Sayılı Yasa’nın değişik 77. maddesindeki prime tabi olmayan kazançlar arasında sayılmamış olması ve bu madde de sayılanlar dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulması gerektiğin madde metninde belirtilmiş olması nedeni ile 01.01.2004 tarihinden sonra nakden ödenen ayakkabı bedelleri ile elbise dikiş bedellerinin sigorta primine esas kazanç tutarına dahil edilmesi gerekmektedir. (*)
Kamu kesiminde çalışan işçilere, 11/07/1956 tarih 9355 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ve bu tarih itibari ile yürürlüğe giren 6772 sayılı “Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun” a istinaden ödenen ilave tediyeler ile ilgili olarak 506 Sayılı Yasada herhangi bir açıklama yapılmaması ve 6772 Sayılı Yasanın halen yürürlükte bulunması nedeni ile bu ödemelerle ilgili olarak yukarıda yaptığımız açıklamalar 01.01.2004 tarihinden sonra da geçerliliğini korumaktadır.
(*) Yaklaşım dergisi Temmuz-2005 Sayısı SSK Başkanlığı Sigorta Baş müfettişi Atilla ÖZTUNA’nın Makalesi
