REFERANS Gazetesi-Emeklinin Çalışması ve Kıdem Tazminatı- Birden Çok İşyerinde Çalışma
27 Ocak 2006
Emeklinin Çalışması ve Kıdem Tazminatı
Ali bey, özel bir şirkette 1977 tarihinde işe başladım ve 1999 tarihinde emekli oldum. Emekli olduktan sonra işyerinden tazminat almadım çünkü emekli olduktan sonra bile halen aynı şirkette sigortalı olarak çalışmaktayım. Kıdem tazminatımı kanuni olarak kaybetmemek için ne yapmalıyım? A. Aydın
Sayın okurum, 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 14 üncü maddesi gereğince 1999 yılında emekli olduğunuzda işyerinden kıdem tazminatı almaya hak kazanmışsınız. Zira, SSK’dan emekli olabilmek için işten ayrılmak ve SSK’ya dilekçe vermek gerekir ve emekli olmak için işinden ayrılan çalışanlara, işveren nakden (nakit olarak) ve defaten (bir defada-hemen) kıdem tazminatı ödemek zorundadır. Siz, işinizden ayrılıp SSK’dan emekli olduktan sonra ( ki emeklilik dilekçesi verdiğiniz ayı takip eden aybaşından önce yeniden işe başlayamazsınız) emekli statüsü ile sosyal güvenlik destek primi ödeyerek aynı işyerinde çalışmaya başlamışsınız ve ikinci çalışmanız ayrı bir hesaplamayı gerektirmektedir. 1999 yılında emekli olduğunuzda almadığınız veya size ödenmeyen kıdem tazminatı için öncelikle işverenden faizi ile birlikte ödemesi için talepte bulunun, ödemezlerse 10 yıl içinde İş Mahkemesinde dava açma hakkınız var. İsteyeceğiniz faiz yıllara göre en yüksek banka mevduat faizidir. Emekli olduktan sonra çalıştığınız dönem için ise işinizden ayrılmanıza göre kıdem tazminatı alıp alamayacağınız belli edilir. Mesela, sebepsiz yere istifa ederseniz alamazsınız ama işveren sizi işten çıkarırsa veya haklı nedenle işten kendiniz çıkarsanız alabilirsiniz.
Yemek Parası ve SSK
İşyerlerinde, çalışanlarına işyerinde yemek verilebildiği gibi para olarak yemek parası adı altında ödemeler de yapılabilmektedir. Yemek parası adı altında çalışanlara yapılan ödemelerden belli limitin üzerinde olan rakamlardan SSK primi alınmaktadır. 01.01.2006 gününden itibaren prim alınmayacak günlük yemek parası tutarı 1.062- YTL. dir. Bu rakamın üzerinden verilen miktardan ise prim alınacak ama fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Yani sigortalıların çalışmadığı ama kanuni düzenlemelere göre çalışıyor sayılan günlerde (Pazar ve bayram gibi) istisna hesaplamaya dahil edilmeyecektir.
Ancak yemek parası çalışana nakit olarak verilmeyip, “Ticket” adı verilen yemek yeme fişleri ile veriliyor ve karşılığında çalışanın şirketine fatura ediliyorsa bu durumda bu ödemeler sigorta primine tabi tutulmayacaktır. Ya da dışarıdan bir yemek üretim şirketinden fatura karşılığında alınan yemek bedelleri de sigorta primine tabi tutulmayacaktır.
Birden Çok İşyerinde Çalışma
Emekliliğime 25 ay kaldı ama şu an iki farklı firmadan, farklı miktarlarda adıma SSK primi yatıyor. Bu durum bir sakınca yaratır mı? Emekliliğim geldiğinde SSK nasıl bir uygulama yapar? Faruk Onay
Bu durum sakınca yaratmaz aksine size daha fazla emekli aylığı olarak yansır. İşverenlerle yapılan hizmet akdinde yasaklama yoksa işçi birden fazla işyerinde çalışabilir ve adına birden fazla işyerinden SSK primi ödenebilir. Bu durumda ayda 30 günden fazla çalışmış gibi görünse de SSK gün sayılarının 30 dan fazlasını dikkate almaz ama kazançları toplayarak sizin emekli aylığınızı hesaplar. Yani aynı ay içinde 3 işyerinde birden çalıştığınızda her üç işyeri de sizi ayda 30 gün çalıştı ve aylık ücreti birer milyardı derse SSK bunun 90 gün değil 30 gün olarak dikkate alır ama kazançlarınızı 3 milyar olarak kabul eder.
Bu arada birden fazla işyerinden SSK’ya bildirilen kazançların (ücretlerinizin) toplamı SSK tarafından ilan edilen ve asgari ücretin 6,5 katı olan Sigorta Primine Esas Kazancın Üst Sınırından (SPEK) fazla olursa fazla olan kısım için sizin ücretinizden kesilen sigorta primini (ki %14 kadardır) SSK size geri verir.
Kısa… Kısa…Kısa…Kısa…
Pelin Bilgin-Eşiniz, 12.12.1987 başlangıcı ile 50 yaşında en az 5375 gün sayısı ile emekli olur.
Fatma Meriç- Babanız, 1986 başlangıcı ile 2011 yılında en az 5300 gün sayısı ile emekli olur şayet askerlik süresini borçlanırsa askerlik süresi kadar önce emekli olacağı gibi prim ödeme günü de askerlik süresi kadar fazla olur.
