REFERANS Gazetesi-Kıdem Tazminatında tavanı aşan ödeme yapılabilir mi?
14 Ekim 2005
Kıdem Tazminatında tavanı aşan ödeme yapılabilir mi?
Şirketimizde çalışan işçilere emekli olurlarken brüt ücretleri kadar kıdem tazminatı vermek istiyoruz. Ancak yeminli mali müşavirimiz bunu yapamayacağımız, hapisle sonuçlanabilecek durumlarla karşılaşabileceğimizi söylüyor. İsmail K.
İsmail bey, herkesin malumu olduğu üzere haziran 2003 de TBMM’nin kabul ettiği 4857 Sayılı İş Kanunu’nu Resmi Gazetede yayınlandı ve yürürlüğe girdi. İki yılı aşkın süredir de hizmet akdi ile çalışan işçiler için bu kanunu uyguluyoruz. 4857 Sayılı İş Kanunu incelendiğinde görülecektir ki kıdem tazminatı ile ilgili bir düzenleme yoktur ama “Yürürlükten kaldırılan hükümler” başlıklı 120 inci maddesinde, “25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.” Demektedir.
Bu hüküm nedeniyle işçilere kıdem tazminatını 1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun tek geçerli maddesi olan 14 üncü maddesi gereğince ödemektesiniz. Bu maddeye 10.12.1982 tarih ve 2762 sayılı kanunla eklenen fıkraya göre, “… toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.” dediğinden tavanı aşan ödeme yapmak yasaktır.
Yasak ama yaptırımı unutulmuş bir yasak, çünkü yukarıda da belirtildiği gibi 1475 Sayılı İş Kanunu’nun cezaları yani yaptırımı düzenleyen maddeleri de ortadan kaldırıldığından, kıdem tazminatının yasadışı olarak ödenmesi halinde eski 1475 Sayılı İş Kanunu’nun 98 inci maddesinin aşağıdaki (D) bendi artık yürürlükte değil.
“D) 14 üncü madde hükümlerine aykırı harekette bulunarak kıdem tazminatının öngörülen esaslar dışında veya saptanan miktar veya tavan aşılarak ödenmesi için emir veya talimat veren veya bu yolda hareket eden özel veya kamu kurumu veya kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, müessese müdürü, muhasebe müdürü gibi yetkili sorumluları hakkında, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç teşkil etmediği takdirde altı aydan iki seneye kadar hapis ve yirmibin liradan ellibin liraya kadar ağır para cezası hükmolunur. Kanuna aykırı olarak fazla ödenen miktarın da ayrıca Hazine lehine resen tahsiline karar verilir.“
Mali açıdan ise kanuna aykırı bu ödeme yani vergi mükellefi şirket veya gerçek kişinin matrahını azaltan gider, kanunen kabul edilmeyen giderlerden sayılacağından, gider yazamazsınız.
Bu arada, 1 Ocak 2005’te 1648.90 YTL’ye çıkarılmış olan tavan memur maaş katsayılarındaki artışlar nedeniyle 01.07.2005 günü yeniden artırılmış ve 1727.15 YTL’ye yükseltilmiş olup bu tavan 5953 Sayılı Basın-İş Kanunu kapsamında çalışan gazetecilere uygulanmamaktadır, gazetecilere tavan sınırı olmadan ödeme yapıldığını da eklemek yerinde olacaktır.
Soru-Cevap
Sedat Kocaer -10 sene önce emekli oldum ama emekli olduktan sonra da çalışmaya devam ettim. İşten ayrıldığım zaman tazminat alabilir miyim yada çıkarırlarsa alabilir miyim?
Cevap: Emeklilik, sosyal güvenlik kanunlarının tanımı olup, çalışma hukukunu düzenleyen, 4857 Sayılı İş Kanunu, 5953 Sayılı Basın-İş ile 854 Sayılı Deniz-İş Kanunları gereğince çalışanlara ödene kıdem tazminatında, emekli ile emekli olmayan arasında fark yoktur. Bu nedenle işveren sizi haklı bir sebebi yokken (4857/25-II hariç) işten çıkarırsa veya siz haklı bir sebep ile (4857/24 de yazan) işten çıkarsanız kıdem tazminatı alma hakkınız var. Sebepsiz istifa ederseniz alma hakkınız yok.
Emine Önder– Yaklaşık 2 yıldır aynı işyerinde çalışıyorum, işverenim beni işten çıkarırsa işsizlik parası alabilir miyim ve kaç YTL alabilirim?
Cevap: İşten çıkarıldığınız tarihten geriye doğru 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olursanız altı ay süreyle net ücretinizin yarısı kadar ama en fazla ayda 350 YTL işsizlik ödeneği alırsınız.
