Referans Gazetesi-Telafi Çalışması– İşçinin Raporlu Olduğu Günler

1 Eylül 2006

 

            Telafi Çalışması

            Sevgili Ali bey, değerli yazılarınız ve soru cevaplarla bizleri sosyal güvenlik konusunda aydınlattığınız için teşekkür ederiz. Bir konu hakkında size danışmayı uygun gördük. Firmadaki çalışanlarımızdan bir tanesi Temmuz ayında 23 saat izinli olarak işe gelmemiş ama aynı ay içinde de 32 saat fazla mesai yapmıştır. Şimdi bu arkadaşın ücretini hesaplarken eksik 23 saatini normal ücreti üzerinden keseceğiz. Ancak 32 saatlik fazla mesaisini hesaplarken; 23 saatlik eksik mesaisini düşüp kalan 9 saatine % 50 fazla ücret hesaplamak mı gerekir? Yoksa fazla mesaisinin tamamını % 50 fazlası ile ödememiz mi gerekir? Konu hakkında çeşitli cevaplara ulaştık ancak yasal dayanak olmadığından bizi tatmin etmedi. Eğer mümkünse kanun veya yargı kararı ile cevabınızı iletirseniz çok memnun olacağız. Hüseyin Mertsöz

 

           

Beyefendi bu sorunun cevabı için öncelikle işyerinde “Telafi Çalışması” uygulaması yapıp yapmadığınızı bilmek gerekir. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 64 üncü maddesi gereğince;         “Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.

            Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.”

            İşçi ile işveren telafi çalışması yapmak istiyorlarsa aralarındaki hizmet akdine bunu teyit eden bir madde yazabilecekleri gibi işçi de işverenden çalışmadığı (izinli olduğu) süreler için telafi çalışması yapmak istediğini bildirebilir. Öyleyse, işyerinizde telafi çalışması uygulaması varsa işçinin izinli olarak işe gelmediği 23 saatlik ücretini kesmeyecek ve onun yerine fazla çalıştı dediğiniz 32 saatten indireceksiniz. İki aylık devreler halinde yapılacak hesaplamada işçi az çalışmış ise ücretinden düşersiniz, fazla çalışmış ise bu kere fazla mesai verirsiniz. Eğer işyerinde telafi çalışması uygulaması yok ise bu kere yukarıda bahsettiğiniz gibi 23 saatlik ücretini düşüp, fazla mesai yaptığı 32 saati ise yüzde 50 artırımlı olarak ödeyebilirsiniz.

 

            İşçinin Raporlu Olduğu Günler

            Ali bey, tüm çalışanlarımız gerçek ücretinden sigortalıdır. Çalışanlarımız rapor aldıklarında ilk 2 günü işveren olarak kesmeden ödüyoruz. Örn: Haziranda (30) 5 gün rapor alan işçinin ücretini 27 gün olarak ödüyoruz. 3 gününü işçi SSK’dan tahsil ediyor. Bizim bunu 25 gün olarak ödememiz uygun mu cezai müeyyidesi var mı? Ayrıca, çalışanlarımız 31 gün çeken aylarda  bizden ücretsiz izin aldıklarında örn:5 gün 31-5=26 gün ücret ödüyoruz. Burada bizim 25 ödememiz doğru olan mıdır? Genelde çalışanlarımız kesinti yapmadığımız için işi kurnazlığa döküp 31 gün çeken aylarda 1 gün ücretsiz izin kullanıyorlar ve tam ücret alıyorlar. Bu durumda diğer izin kullanmayanlara haksızlık oluyor.  Onur A.

 

            Onur bey, istirahatli olup çalışmayan işçiye ücret ödeyip ödememek işverenin takdirindedir ama ücret ödüyorsa bunu SSK’ya bildirmek zorundadır. Bu nedenle haziran ayında beş gün istirahat alan işçiye 2 günlük ücret daha ödemeniz halinde 27 gün olarak bildirmeniz yasal olandır. İkinci sorunuza gelince, 31 çeken aylarda beş gün ücretsiz izin alan işçinizi 26 gün bildirmek zorunda değilsiniz, 4857 Sayılı Kanun’un 46 ıncı maddesi gereğince, “…işçilere tatil gününden önceki … iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.” demektedir. Buna göre, ücretsiz izin alan işçi o hafta tam çalışmamış ise hafta sonu ücretini de hak etmeyeceğinden 26 değil 25 olarak bildirmeniz daha doğru olur.

 

Kısa Okur Cevapları

Halil Kaya-Limited şirketine ortak olmayan dışardan bir emekli kişinin müdür olarak atanması halinde bu müdüre ödenen ücretler (asgari ücretten az olmamak şartıyla) 506 Sayılı Kanun’un 3 ve 63 üncü maddeleri gereğince SSK’ya, Sosyal Güvenlik Destek Primi olarak bildirilmeli ve prim ödenmelidir.

 

Alaattin Sağlam- Hangi ay olursa olsun, buna ramazan ayı da dahil işçilerin günlük 9 veya 7,5 saatlik mesaileri düzenlenirken, ertesi gün işe gelecekleri (uyumaları) için aralıksız 12 saat bir dinlenme süresi verilmek zorundadır. İşvereninizin yaptığı mesai çizelgesi tamamen yasadışı olup, sabah 08.de işe başlayan işçi en geç akşam 20.00’ye kadar çalışacak şekilde düzenleme yapılabilir. Yoksa arada 3-4 saat ara dinlenmesi verip mesai bitişi akşam 20.00 den sonrasına düzenlenemez.