SEL SONUCU ZARAR GÖREN İLLERE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ VERİLMESİ
19 Ekim 2011
SEL SONUCU ZARAR GÖREN İLLERE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ VERİLMESİ
Aşırı yağış alan Antalya ve Çevre İllerindeki tarım alanları, bölgedeki işyerleri aşırı yağış ve selden dolayı zarar görmüştür.
12.10.2011 Tarihinde Köşemizde dile getirdiğimiz Afet Bölgesindekiler için SGK’na Belgelerin verilme süresinin uzatılması hakkındaki yazımızla da Antalya SGK’nun dikkatini çekmiş idik.
Antalya SGK Müdürlüğü de bu konuda adım atarak Bölge insanına 5510/91Maddesine göre düzenleme yapacaklarını duyurmuşlardır.
Bu konuda Antalya SGK İl Müdürlüğünü ve çalışanlarını kutlamak isterim.
ÇSGB yaptığı açıklamada bölge de zarar gören işverenlere yönelik Kısa Çalışma Ödeneği tekrardan gündeme gelmiştir
Bölge işverenlerine yol gösterme adına Kısa Çalışma Ödeneği hakkında köşemizde rehber niteliğinde açıklayıcı bilgilere yer vereceğiz.
Yönetmeliğin Amacı:
25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenin, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması hallerinde, işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesine hükmedilir.
Antalya bölgesinde zorlayıcı sebepler meydana gelmiştir.
Zorlayıcı sebepler işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri nedenler olarak ifade edilir.
Bildirim:
İşyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, Türkiye İş Kurumunun il ve ilçelerde kurulu Müdürlüklerine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunur.
İşveren bildiriminde;
1.)İşyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu,
2.)İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı ve sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını,
3.) Varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri, belirtmek zorundadır.
Belgeler inceleme sırasında kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren liste, işveren tarafından Türkiye İş Kurumunca belirlenen formatta hazırlanarak, manyetik ve yazılı ortamda Türkiye İş Kurumu yetkilisine teslim edilir.
Kısa Çalışma Talebinin Türkiye İş Kurumu Tarafından Değerlendirilmesi:
İşverenin kısa çalışma talebi, öncelikle Türkiye İş Kurumu tarafından sebep ve şekil yönünden değerlendirilir. İşçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulunca karara bağlanır. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı olarak yapıldığı tespit edilen başvurular Türkiye İş Kurumu tarafından reddedilir. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle yapılan başvuruların uygunluk tespiti, Türkiye İş Kurumu yetkililerince ivedilikle yapılır. İnceleme sonucu, Türkiye İş Kurumu tarafından işverene bildirilir. İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.
4447 /50’inci Maddesi Esası Nedir?
Kısa çalışma ödeneği Türkiye İş Kurumu tarafından uygun bulunduğu taktirde 4447/50.Maddesi esaslarının varlığına dayandırılarak şartlara bakılır. İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması,
gerekmektedir.
Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,süre ile işsizlik ödeneği verilir.
Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı ve Ödenme Koşulları:
1.)Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Kısa çalışma ödeneği, 4447 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesine aykırı olmamak koşuluyla aynı Kanunun 50 nci maddesindeki esaslara göre ödenir.
837,00 TL göre bu rakam günlük ortalama Brüt Kazancın %60’ı olan 16,74 TL.ile minimum,maksimum olarak 41,85 TL. geçemez.
2.)Üç ay kadar ödenecektir.
3.)İşyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde, çalışılmayan süreler için aylık olarak hesaplanır.
4.)Kısa çalışma ödeneği, ekonomik gelişmelerin işyerinin faaliyetleri üzerine etkileri doğrultusunda uygunluk tespitinde belirtilen süreyi aşmamak kaydıyla fiilen gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden verilir.
5.)Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. ‘’İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa’’ve aynı Kanunun 40. maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra Kısa Çalışma Ödeneği başlar.
6.)Sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır.
7.)Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi, işsizlik sigortasından yararlanmak için 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmeden işsiz kalırsa, kısa çalışma ödeneği aldığı süre düşüldükten sonra, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanır.
8.)Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir.
9.)Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir veya temlik edilemez.
10.)İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.
Kısa Çalışma Ödeneğine Örnek:
Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçmemek üzere(4), sigortalının son on iki aylık(5) prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır(6). Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde, çalışılmayan süreler için aylık olarak hesaplanır ve işçinin kendisine, aylık olarak her ayın sonunda ödenir.
Örnek-1: 01.07.2011 tarihinde başlayan bir kısa çalışmadan dolayı işyerinde bir ay içinde 15 gün tam çalışma yapılması, 15 gün de çalışma yapılmaması durumunda; primi asgari ücretten ödenmiş olan bir işçiye 837,00 x %60 = 502,20/30 x 15= 251,10 TL (damga vergisi hariç), primi tavandan ödenmiş olan bir işçiye ise 837,00 x %150 = 1.255,50/30 x 15= 627,75 TL (damga vergisi hariç) kısa çalışma ödeneği ödenmesi söz konusu olacaktır. Kısa çalışma ödeneği ödenen işçinin söz konusu 15 günlük süreye ait genel sağlık sigortası primi ayrıca İş- Kur’ca Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılır. Tam çalışma yapılan 15 günlük işçi ücreti ise, kısa ve uzun vadeli sosyal güvenlik primiyle birlikte işveren tarafından karşılanacaktır.
Örnek-2: 01.07.2011 tarihinde başlayan bir kısa çalışmadan dolayı işyerinde bir ay içinde hiç çalışma yapılmaması durumunda; primi asgari ücretten ödenmiş olan bir işçiye 01.07.2011- 31.12.2011 dönemi için brüt asgari ücret 837,00 TL olduğuna göre 502,20 TL, primi tavandan ödenmiş olan bir işçiye ise en çok 1.255,50 TL (damga vergisi hariç) kısa çalışma ödeneği ödenecektir. Kısa çalışma ödeneği ödenen işçinin söz konusu 30 günlük süreye ait genel sağlık sigortası primi ayrıca İş-Kur’ca Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılır.Yaklaşım/Temmuz 2011-Prof.Dr.Müjdat Şakar
Kısa Çalışma Ödeneğinin Durdurulması:
Kısa çalışma uygulaması devam eden işyerlerinde yapılan inceleme sırasında işverenin ödenek alan işçilerin çalışma süreleri ile ilgili hatalı bilgi ve belge verdiğinin tespit edilmesi ve Türkiye İş Kurumunun müfettişinin yazılı talebi halinde hakkında hatalı bilgi verilen işçi sayısı da dikkate alınarak kısa çalışma ödeneği durdurulur.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Kesilmesi
Kısa çalışma ödeneği alanların
a) İşe girmesi,
b) Yaşlılık aylığı almaya başlaması,
c) Herhangi bir sebeple silâhaltına alınması,
d) Herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.
Kayıt Tutma Mecburiyeti:
Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
Kısa Çalışma Süresinden Önce Sona Erdirilmesi:
İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu; Türkiye İş Kurumu İl ve İlçe Müdürlüklerine , varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer.
Sonuç:
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na 6111 sayılı Torba Yasa ile Ek-2 madde olarak yenilenmiştir.. Kısa çalışma ile genel ekonomik kriz veya zorlayıcı nedenler karşısında zor durumda kalan işverenin, bir süreliğine bu uygulamadan yararlanarak işlerini düzeltmesi ve böyle dönemleri daha hafif bir şekilde atlatması amaçlanmış, bu sorunlar nedeniyle toplu işçi çıkarma engellenmeye çalışılmıştır. Bu açıdan, kısa çalışma uygulamasının en önemli yararı işsizliğin önlenmesi ve işçinin işini korumasında kendini göstermesi diyebiliriz.İş yerlerinde geçici olarak en az dört hafta işin durması ya da önemli ölçüde azalması gerekir. İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için ise kısa çalışmaya geçildiğinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olmalı ve kısa çalışmadan önceki son 120 gün içinde sürekli olarak çalışılmış olması gereklidir. Kısa çalışma ilanından sonra doğrudan Türkiye İş Kurumu’na başvurulması gerekir.
Türkiye İş Kurumu tarafından belli koşullar altında işsizlik sigorta fonundan kısa çalışma ödeneği ödenir.
Türkiye İş Kurumu tarafından Kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan işçiler 5510 sayılı Kanun yönünden yalnızca genel sağlık sigortası kapsamına alınmış olmalarına rağmen, kısa vadeli sigorta kolları yönünden kapsama alınmamışlardır.
Kanunda kısa çalışma süresi en fazla 3 ay olarak öngörülmekte Bakanlar Kurulunun bu süreyi 6 aya kadar uzatma yetkisi bulunmaktadırKısa çalışma ödeneğine hak kazanmak için kısa çalışmaya geçildiğinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olmalı ve kısa çalışmadan önceki son 120 gün içinde sürekli olarak çalışılmış olması gerekliyor.4857 sayılı Kanunun 24 ve 25. maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenmekte olduğundan kısa çalışma ödeneği bu haftanın sonundan başlayacaktır.
Kısa çalışma ödeneğinin hesabında sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçememektedir
Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, daha sonra işsiz kalınması durumunda ödenecek olan işsizlik ödeneği süresinden düşülecektir.Kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
İşverenler tarafından hatalı bilgi ve belge verilmesine bağlı olarak ortaya çıkan fazla ödemelerin faiziyle birlikte işverenden tahsil edilir.
VEDAT İLKİ
